اثربخشی‌آموزش قبل از ازدواج مبتنی بر عوامل خطرساز با رویکرد شناختی ـ رفتاری بر تاب‌آوری و کیفیت زندگی زوجین نامزد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مشاوره، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 استاد گروه مشاوره، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

3 استادیار گروه روان‏شناسی ، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

4 استادیار گروه روان‏شناسی، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

5 دانشیار گروه روان شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

چکیده

مقدمه :آموزش قبل از ازدواج نقش به سزائی در تحکیم و تداوم ازدواج و خانواده از جنبه‌های مختلف دارد. هدف پژوهش حاضر " بررسی تأثیر آموزش قبل از ازدواج مبتنی بر عوامل خطرساز با رویکرد شناختی - رفتاری بر تاب‌آوری و کیفیت زندگی زوجین نامزد " بوده است.
روش : پژوهش از نظر هدف از نوع کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش گردآوری داده‌ها، طرح نیمه‌آزمایشی بر اساس طرح پیش آزمون ـ پس آزمون با گروه کنترل بود که در شهرری در سال 1399 انجام شده است. جامعه آماری تمام زوجین نامزدی بودند که سال 1399 به مراکز مشاوره یا مراکز مشابه در شهرری مراجعه نمودند. نمونه آماری پژوهش شامل 26 زوج از زوج‌های نامزد بودند که به‌صورت گمارش تصادفی در 2 گروه آزمایش و کنترل ( 13 زوج در هر گروه ) قرار داده شدند. انتخاب این افراد با مراجعه به مراکز مشاوره و صحبت با زوجین مراجعه‌کننده به‌صورت داوطلب شدن خودشان صورت گرفت. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه تاب‌آوری کانر و دیویدسون2003(CD-RIS)   و پرسشنامه سازمان بهداشت جهانی1996 (WHOQOL _ BREF ) بود که آن را شرکت کنندگان قبل و بعد از مداخلات آموزشی تکمیل نمودند.
نتایج : تحلیل داده‌ها نشان داد که آموزش قبل از ازدواج مبتنی بر عوامل خطرساز با رویکرد شناختی _ رفتاری بر تاب‌آوری و کیفیت زندگی زوجین نامزد اثرگذار بوده است، ولی در گروه کنترل این چنین اثر مثبتی دیده نشد.از پژوهش اینگونه نتیجه گیری می‌شود که توجه ویژه به مسأله ازدواج و ارائه آموزش‌های لازم قبل از ازدواج که در چارچوب رویکرد مناسب باشد می‌تواند تاب‌آوری زوجین نامزد را در برابر مسائل زندگی بالاتر برده و کیفیت زندگی آنها را بهبود بخشد.
بحث و نتیجه ‏گیری : از پژوهش اینگونه نتیجه گیری می‌شود که توجه ویژه به مسأله ازدواج و ارائه آموزش‌های لازم قبل از ازدواج که در چارچوب رویکرد مناسب باشد می‌تواند تاب‌آوری زوجین نامزد را در برابر مسائل زندگی بالاتر برده و کیفیت زندگی آنها را بهبود بخشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Premarital Education Based on Risk Factors with a Cognitive-Behavioral Approach on Resilience and Life Quality of Engaged Couples

نویسندگان [English]

  • Alireza Sadeghi Miab 1
  • Abdollah Shafiabady 2
  • Kamran Sheyvandi Chlicheh 3
  • Abotaleb Saadati Shamir 4
  • Asghar Jafari 5
1 PhD Student in Councelin, Department of Psychology, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran.
2 Professor, Department of Counseling, Allameh Tabatabaie University, Tehran, Iran.
3 Assistant Professor, Department of Education Psychology, Allameh Tabatabaie University, Tehran, Iran.
4 Assistant Professor, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran
5 Department of Psychology, Faculty of Humanities, University of Kashan, Kashan, Iran.
چکیده [English]

Introduction: Premarital education plays a significant role in the consolidation and continuity of marriage and family from various aspects. The present study aimed to "study the effect of premarital education based on risk factors with a cognitive-behavioral approach on the resilience and quality of life of engaged couples".
Method: The research was applied in terms of purpose. In terms of the nature and method of data collection, the semi-experimental design was based on the pre-test-post-test design with the control group, which was carried out in Shahr-e-Rey in 2019. The statistical population was all engaged couples who went to counseling centers or similar centers in Shahr-e-Rey in 2019, which 26 engaged couples, as the sample, were randomly assigned to 2 experimental and control groups (13 couples in each group). The selection of these people was done by visiting counseling centers and talking with the referring couples as volunteers. The research tool included the Conner and Davidson resilience questionnaire 2003 (CD-RIS) and World Health quality of life 1996 (BREF –WHOQOL) which was completed by the participants before and after the training interventions.
Result: Data analysis showed that premarital education based on risk factors with a cognitive–behavioral approach had an effect on the resilience and quality of life of engaged couples, but such a positive effect was not in the control group.
Discussion and conclusion: It is concluded from the research that paying special attention to the issue of marriage and providing necessary pre-marriage training that is within the framework of a suitable approach can increase the resilience of engaged couples against life issues and improve their quality of life.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Premarital
  • Risk Factors
  • Cognitive – Behavioral Approach
  • Resilience
  • Quality of Life

مراجع

  • مجلسی، سید محمد باقر .بحار الانوار الجامعه لدرر الاخبار الائمة الاطهار:دارالکتب الاسلامیه؛ 1383.
  • Black kutuner, R. “Self– acceptance partner– acceptance, and forgiveness realating to marital satisfaction”. Dissertation for the Degree of Doctor of psychology Hofstar University Hempstead, N.Y., 2020.
  • Cosmas F., Aren M. The quality of life bamong the elderly people in Sarawak. Konseler, 2019; 8(4): 1133- 90.
  • Brigman K. Marriage: A Simple Guide to Success, United-state of America, catalog in publication; 2008.
  • امینی، مهسا، حیدری، حسن. بررسی اثربخشی آموزش غنی‏سازی روابط بر ارتقاء کیفیت زندگی و رضایت زندگی زناشویی دانشجویان متأهل، مجله‌ آموزش و سلامت جامعه، 1395 ؛ 3 (2): 31-33.
  • Hawkins, A. J. Shifting the realationship education field to prioritize youth relationship education. Journal of Couple & Relationship Therapy, 2018; 17(3): 165–180.
  • Hsu, T. L. & Barrett, A. E. The association between marrial status and psychological well– being: Varriation across negative and positive dimensions. Journal of Family Issues, 2020; 41: 2179 – 2202.
  • Qian, Zhenchaa & Dainel T. L. Marriage Markets and Intermarriage: Exchange in First Marriages and Remarriages. Demography, 2018; 55: 849 – 750.
  • اسمعیل طلایی، فاطمه، شریعتمدار، آسیا، برجعلی، احمد، فرحبخش، کیومرث، خوشی‌زاده، محمد حسین. خواستگاری مبتنی بر‌اموزه‌های اسلامی ‌بر اساس تحلیل کیفی قرآن کریم. فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان درمانی. فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان درمانی. دانشگاه علامه طباطبائی، 1398؛ 40(10): 1-28.
  • امینی، ابراهیم. انتخاب همسر: امیرکبیر؛
  • حاجلو، ن.، علی‏زاده گورادل، ج،. قطبی، م.، دلائر قوام، س. مقایسه ابعاد عشق ورزی بر اساس مدت ازدواج در میان زنان و مردان متاهل. فصلنامه مشاوره و روان درمانی خانواده، 1391؛ (4): 63 ـ 47.
  • مرادی، م.، محمدی، س.، و ساریچلو، م. . وضعیت روانی زوج‌های مراجعه کننده به کلاس‌های پیش از ازدواج. مجله روان پرستاری، 1392؛ (1): 26 ـ 19.
  • یداله پور، محمد‌هادی، حسن زاده، رمضان، فاضلی کبریا، مهناز. بررسی تطبیقی بهبود کیفیت زندگی از منظر اسلام و روانشناسان مثبت گرا. مجله دین و سلامت. 1392؛ 1(1): 73-82.
  • نجات، سحرناز. کیفیت زندگی و ‌اندازه گیری آن. مجله تخصصی اپیدمولوژی ‌ایران، 1387؛ 4(2): 62 - 57.
  • Cosmas F., Aren M. The quality of life among the elderly people in Sarawak. Konseloir, 2019; 8(4): 90-113.
  • Oliver, gosph. Quality of life and mental health services, led: London: Routeledge; 1997.
  • Bonanno, G. A., Galea, S., Bucciareli, A. & Vlahov, D. What predicts pcychological resilience after disaster? The role of demographics, resources, and life stress. Journal of Consuling and Clinical Psychology, 2007; 75 (5): 671– 682.
  • کاظمی‌، نیلوفر، سجادی، حمیرا، بهرامی‌، گیتی. کیفیت زندگی سالمندان ایرانی، یک مطالعه مروری سالمند، مجله سالمندی ایران، 1398؛ 13 (5): 533- 518.
  • قرآن مجید. ترجمه حسین انصاریان: آئین دانش؛ 1388.
  • غضنفری، فیروزه، قدم‏پور، عزت الله. بررسی رابطه راهبردهای مقابله‌ای و سلامت روانی ساکنان شهر خرم آباد، فصلنامه اصول بهداشت روانی، 1387؛ 87. (37): 37-54.
  • Good, C. & Mckay, L. A particular resiliency to threatening environment. Journal of Experimental Social Psychology, 2016; 42 (3), 323– 336.
  • Meschke, L. L., Patterson, J. M. Resilience as a theatrical basis for substance abuse prevention. Journal of primary prevention, 2013; 23 (4), 72-85.
  • اکبری، حبیب الله، رفیع، طاهره. مشاوره پیش از ازدواج، نظریه و کاربست، با معرفی رویکرد عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها): بات؛ 1395.
  • خجسته مهر، ر. بهمنی، ا. سودانی، م. عباسپور، ذ. تبیین فرآیند شکل‏گیری طلاق، یک پژوهش کیفی، فصلنامه علمی‌– پژوهشی دست آوردهای روان شناختی، 1399؛ (1): 46 –
  • شاه‏مرادی، ح. صادقی، م. گودرزی، ک. روزبهانی، م. اثر بخشی رویکردهای تلفیقی هیجان‏مدار – گاتمن و راهبردی – راه حل محور بر کاهش میل به طلاق، فصلنامه علمی‌پژوهشی روان شناختی خانواده، 1398؛ 2: 86-71.
  • کری، جرالد. نظریه و کاربست مشاوره و روان درمانی، ترجمه یحیی سید محمدی: نشر ارسباران؛ 1393.
  • Meichenbaum, D. Stress inoculation training: A prevenyive and treatment approach. In P.M. Lehrer, R. L. Woolfolk, & W. Sime (Eds), Principles and practicers of stress management, New York: Guilford Press; 2007.
  • دژکام، محمد رضا. مشاوره ازدواج (آن چه زوج‌های جوان درباره یک ازدواج موفق و زندگی زناشوئی‌ایده آل باید بدانند)، نسل نو‌اندیش؛ 1395.
  • Craven, R. F., Hinkle C. J. Fundamentals of nursing. Philadelphia: Lippincott, Williams & Wilkins; 2003.
  • Frey, N., Ganong, L., Jensen, T. & Colman M. A dyadic analysis of emotion regulationas a moderator of assoclations between marital conflict and marital satisfaction among first – married and remarried couples. Journal of Family Issues, 2020; 41: 2328-2355.
  • Hsu, T. L. & Barrett, A. E. The association between marrial status and psychological well– being: Varriation across negative and positive dimensions. Journal of Family Issues, 2020; 41: 2179 – 2202.
  • Norvell, K. “In good communication and in bad: A study of premarital counseling and communication skills in newlywed couples”. Thesis prepared for the Degree of Master of science university of north Texas, 2010.
  • قهاری، شهربانو. مشاوره پیش از ازدواج: قطره؛ 1398.
  • Conner, K. M. & Davidson, J. R. T. Development of a new resilience scale. The conner- Davidson resilience scale (CD _ RISC). Depression and Anxiety, 2003; 18: 76 – 82.
  • Saxena S., Carlson D., Billington R., life WGWHOQO. The who quality of life asswessment instrument (WHOQOL – Bref): The importance of its items for cross – cultural research. Qual life Res, 2001; 10(8): 11–21.
  • رهبری، شکرانه. نعیمی‌، ابراهیم. اسماعیلی، معصومه. الگوی ارتباطی در زنان دارای تعارض زناشوئی، یک مطالعة کیفی. نشریه علمی‌فرهنگی تربیتی زنان و خانواده، 1400؛ 55 (16): 53-113.
  • Soylu, Yagmur & Kabasakal, Zekavet. Exami graducate students” opinions regarding marriage and premarital education programs. Online. Available at: URL: https://mojes.um.edu.mli.
  • اعظمی، مریم. شریعتمدار، آسیه. فرح بخش، کیومرث. مطالعه کیفی چگونگی آشنائی با همسر در زنان دارای ازدواج پایدار، نشریه علمی‌فرهنگی تربیتی زنان و خانواده، 1400؛ 54 (16) : 7-26.
  • مختاری، سمانه. یوسفی، زهرا، منشیئی، غلامرضا. تأثیر آموزش پیش از ازدواج طرحواره محور بر ارزش‌های ازدواج و تصویر ایده آل از همسر دختران مجرد، مجلة روانشناسی بالینی و شخصیت، 1400؛ 24 (2): 51-72.
  • پهلوان‏زاده، فرشاد. تقی‏یار، زهرا، رفاهی، ژاله. بررسی اثربخشی مهارت حل تعارض بر رغبت و تمایل به ازدواج و ابعاد آن در دختران مجرد، مجلة زن و مطالعات خانواده، 1398؛ 12 (45).
  • Fawceti, Elizabeth & Hawkins, Alen, J. & Blanchard, Victoria L. & Carroll, Jason S. Do premarital education programs really work? A Meta – Analytic study. Family Relation. Grossman, 2010.

 

  • اسعدی، سمانه و همکاران. معرفی مفهوم خردمندی در روانشناسی و کاربردهای آموزشی آن، دو فصلنامه رویکرد نوین آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اصفهان، 1397؛ 13 (1).
  • C. A, Paragament. K. I. Strengthened by the spirit: Religion, spirituality and resilience through adulthood and aging, Resilience in aging: Concepts, research and outcome, Springer, 2011: 163- 180.
  • سلیمی ‌بجستانی، حسین. « مقایسه اثربخشی مشاوره به شیوه آدلری و بازشناختی مبتنی بر تمثیل بر سلامت روانی، تاب‌آوری و امیدواری دانشجویان» پایان نامه دکتری،دانشکده روانشناسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، 1388.
  • حسینی قمی‌، طاهره. «اثربخشی آموزش تاب‌آوری بر سطح کیفیت زندگی مادران دارای فرزندان 13 – 10 ساله مبتلا به سرطان در بیمارستان امام خمینی (ره) تهران سال 1389». پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، 1388.
  • Sillman, Benjamin & Schuman Marriage preparation program: A Literature review, The Family Journal: Counseling & Therapy for couples & families, 2002; 133-142.

 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار