برازش مدل ساختاری رابطه بین سبک‌های د‌ل‌بستگی و طرح‌واره‌های هیجانی با توجه به متغیرهای میانجی نظم‌جویی هیجانی و انعطاف‌پذیری شناختی با رغبت به ازدواج

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد تمام گروه روان‌شناسی بالینی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران.

2 استادیار گروه روان‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

3 دانشجوی دکتری روان‌شناسی بالینی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران.

چکیده

مقدمه: سبک‌های دل‌بستگی با میزان توانایی در نظم‌جویی هیجانی و انعطاف‌پذیری شناختی ارتباط دارند؛ بنابراین این فرضیه وجود دارد که رغبت به ازدواج افراد از سبک‌های دل‌بستگی ایمن، اجتنابی و دوسوگرا، و طرح‌واره‌های هیجانی مثبت تأثیر بگیرد و نظم‌جویی هیجانی و انعطاف‌پذیری نیز در این مورد مهم باشد، به این ترتیب پژوهش حاضر به دنبال بررسی این روابط بود.
روش: این مطالعه از نوع طرح‌های همبستگی مبتنی بر تحلیل روابط ساختاری (مدل‌سازی معادلات ساختاری) است. نمونه آماری در این مطالعه 500 نفر از دانشجویان دانشگاه شاهد تهران و فردوسی مشهد در سال تحصیلی 99-1400 بودند. ابزارهای مورد استفاده در این مطالعه شامل پرسشنامه‌های زیر است: رغبت‌سنج ازدواج پوراعتماد و همکاران که در سال 1382 ساخته شده است، پرسشنامه نظم‌جویی هیجانی گراس در سال 2003 ساخته شده است، پرسشنامه طرح‌واره‌های هیجانی لیهی در سال 2012 ساخته شده است، پرسشنامه انعطاف‌پذیری شناختی که دنیس و همکاران 2010 ساخته‌اند و مقیاس دل‌بستگی بزرگ‌سالان بشارت که 1386 ساخته شده است. پرسشنامه‌ها از طریق اشتراک‌گذاری در فضای مجازی تکمیل شدند. در تحلیل یافته‌های این مطالعه از روش‌های آمار توصیفی با استفاده از نرم‌افزار SPSS و از ضرایب مسیر بین متغیرهای مدل در نرم‌افزار لیزرل و سایر شاخص‌های برازندگی استفاده شد.
نتایج: یافته‌ها نشان داد که انواع سبک‌های دلبستگی می‌توانند میزان رغبت به ازدواج را تحت تأثیر قرار دهند. همچنین سبک‌های دل‌بستگی از روابط معنا‌داری با ارزیابی مجددشناختی، سرکوبی هیجان‌ها و انعطاف‌پذیری شناختی برخوردار بودند. از میان طرح‌واره‌های هیجانی نیز فقط طرح‌واره قابل کنترل‌بودن هیجان‌ها به‌طور معنا‌داری قادر به پیش‌بینی رغبت به ازدواج بود. در بررسی روابط غیرمستقیم شاهد آن بودیم که تأثیر سبک‌های دل‌بستگی و طرح‌واره کنترل بر رغبت به ازدواج با ورود متغیرهای میانجی کاهش یافت و بیشترین اثر مربوط به متغیر انعطاف‌پذیری شناختی بود.
بحث و نتیجه‌گیری: یافته‌های پژوهش تأثیر سبک‌های دل‌بستگی و طرح‌واره‌های هیجانی را بر میزان رغبت به ازدواج افراد با تکیه بر شیوه‌های ارزیابی و مدیریت هیجان‌ها و انعطاف‌پذیری شناختی آنها نشان داد. ازاین‌رو می‌توان این متغیرها را در گسترۀ ارتباطات بین‌فردی و مشکلات روان‌شناختی در ایجاد و حفظ روابط مؤثر و افزایش تمایل به ازدواج مورد توجه قرار داد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Developing and Evaluating a Structural Model of the Relationship Between Attachment Styles and Emotional Schemas Related to the Desire for Marriage Regarding the Mediating Variable of Emotion Regulation and Cognitive Flexibility

نویسندگان [English]

  • Rasoul Roshan Chesli 1
  • Hojjatollah Farahani 2
  • Maryam Morvaridi 3
1 Professor, Department of Clinical Psychology Shahed University, Tehran.
2 Assistant Professor of Psychometrics, Department of Psychology, Tarbiat Modares University.
3 Ph.D. Candidate, Department of Clinical Psychology Shahed University, Tehran.
چکیده [English]

Introduction: Attachment styles are related to the ability to regulate emotions and cognitive flexibility; Therefore, there is this hypothesis that people's desire to marry is influenced by secure, avoidant, and ambivalent attachment styles, and positive emotional schemas; Also, emotional regulation and flexibility can be important in this case. In this way, the present research sought to investigate these relationships.
Method: This study is a type of correlation design based on the analysis of structural relationships (structural equation modeling). The statistical sample in this study was 500 students of Shahed University of Tehran and Ferdowsi University of Mashhad in 2020-2021. The tools used in this study include the following questionnaires: Por-Etemad et al.'s Marriage Desire Scale, which was created in 2012, Gross's Emotional Regulation Questionnaire was created in 2003, Leahy's Emotional Schemas Questionnaire was created in 2012, and the Flexibility Questionnaire. The recognition was developed by Dennis et al., 2010, and the Besharat adult attachment scale was developed in 2016. Questionnaires were completed through sharing in virtual space. In analyzing the findings of this study, descriptive statistics methods were used using SPSS software, and path coefficients between model variables in Lisrel software and other fit indices were used.
Results: The findings showed that all kinds of attachment styles can affect the desire to marry. Also, attachment styles had significant relationships with cognitive reappraisal, emotion suppression, and cognitive flexibility. Among the emotional schemas, only the emotion controllability schema was able to significantly predict the desire to marry. In the investigation of indirect relationships, we saw that the effect of attachment styles and control schema on willingness to marry decreased with the inclusion of mediator variables. And the biggest effect was related to cognitive flexibility variable.
Discussion and conclusion: The findings of the research showed the effect of attachment styles and emotional schemas on the degree of people's willingness to marry, relying on the methods of evaluation and management of emotions and their cognitive flexibility. Therefore, these variables can be taken into consideration in the scope of interpersonal communication and psychological problems in creating and maintaining effective relationships and increasing willingness to marry.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Attachment Styles
  • Emotional Schemas
  • Emotional Regulation
  • Cognitive Flexibility
  • Desire to Marry

مراجع

- جهان‌بخشی، زهرا و کلانترکوشه، سید محمد. رابطه ابعاد طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه و تمایزیافتگی با رغبت به ازدواج در دانشجویان دختر و پسر دانشگاه علامه، فصلنامه مشاوره و روان‌درمانی خانواده، 1391، سال دوم، شماره 2:254-234
2-Mal S. Knowledge and attitude towards marriage of currently married women in Paschim Medinipur district of West Bengal,India. Asian Journal of Research in Social Sciences and Humanities,2013, 3(8), 46-57.
3- مرکز آمار ایران. سالنامه آماری کشور، تهران: 1397 مرکز آمار ایران
4-Loughran, David S. & Julie M. Zissimopoulos . Are There Gains to Delaying Marriage? The Effect of Age at First Marriage on Career Development and Wages, RAND Labor and Population Working Paper Series, November,2004
5- صادقی، رسول؛ قدسی، علی‌محمد و افشار کهن، جواد. واکاوری مسئله ازدواج و اعتبارسنجی یک راه‌حل. زن در توسعه و سیاست. 1386، دوره 5 شماره 6، 108-83
6-Steinberg, SJ., Davila J., & Fincham F.Adolescent marital expectations and romantic experience with perception about parental conflict and attachment security. Journal of Young and Adolescence.2006, 35(3), 333-348
7- خجسته‌مهر، رضا؛ عباسپور، ذبیح‌اله؛ کرایی، امین و کوچکی، رحیم. نقش دل‌بستگی اضطرابی و اجتنابی و ایمن بر گذشت همسران: آزمون یک مدل میانجی. فصلنامه تازه‌ها و پژوهش‌های مشاوره 1390، 2،75-57
8-Bowlby,J.Attachment and loss: Sadness and depression. New York: Basic Books.1980
-9 عباسی، لیلی، آزادفلاح، پرویز، فتحی آشتیانی، علی، فراهانی، حجت‌اله. ارتباط بین ابعاد روابط موضوعی و رضایت زناشویی. روانشناسی بالینی و شخصیت, 1400; 19(1): 81-92. doi: 10.22070/cpap.2021.3095.
-10 فروزش, سجاد, روشن چسلی, رسول, غلامی فشارکی, محمد, محسنی‌زاده, معصومه. تدوین مدل ارتباط با خانواده همسر بر اساس مؤلفه‌های سبک‌های دل‌بستگی، ویژگی‌های شخصیت و هوش هیجانی با میانجی‌گری پایبندی مذهبی. روا‌‌ن‌شناسی بالینی و شخصیت , 1399; 17(2): 63-76 doi: 10.22070/cpap.2020.2908.
11-Ainsworth, M. D. S., Blehar, M. C., Waters, E., &Wall,S.Patterns of attachment: A psychological study of the strange situation. Hills- dale,NJ: Erlbaum.1987
12- بطلانی، سعیده؛ احمدی، سید احمد؛ بهرامی، فاطمه و شاه‌سیاه، مرضیه. تأثیر زوج‌درمانی بر دل‌بستگی، رضایت و صمیمیت جنسی. مجله اصول بهداشت روانی 1389، 12 (2)، 505-496.
13- نجارپور، سمانه؛ جغتایی، مهین و سماوی، عبدالوهاب. پیش‌بینی میزان رغبت به ازدواج از طریق سبک‌های دلبستگی و تجربه‌گرایی در میان دانشجویان تحصیلات تکمیلی شهر بندرعباس. کنفرانس المللی مدیریت 1394
14- بشارت، محمدعلی و گنجی، پویش. نقش تعدیل‌کننده سبک‌های دل‌بستگی در رابطه بین ناگویی هیجانی و رضایت زناشویی. مجله اصول بهداشت روانی 1391، 14 (4)، 335-324.
15-Garnefsky.N, Teedrds.J, Krajji.V, Legerstee.j, Van den Kommer,T. Cognitive emotion regulation strategies and depressive symptoms: differences between males and females. Personality and Individual Differences.2004,36(2):267-76
16-Garnefski.N, Krajji V., spinhoven,P.Negative life events, cognitive emotion regulation and emotional problems. Personality and Individual Differences.2001,30(8):1311-27
17-Garnefski N, Kraaij V, Spinhoven P. Negative life events, cognitive emotion regulation and emotional problems.Personality and Individual Differences 2001; 30(8): 1311-27.
18-Mikulincer, M., & Sheffi, E.Adult attachment style and cognitive reactions to positive affect: A test of mental categorization and creative problem solving. Motivation and Emotion.2000, 24(3), 149-174
19- یانگ، جی، کلوسکو، ژ و یشار، م. طرح‌واره درمانی. ترجمة حمیدپور، ح و اندوز، ز. تهران. 1386. انتشارات ارجمند، تاریخ انتشار اثر اصلی، (2003)
20-Leahy, R.L.A model of emotional schemas. Cognitive and Behavioral Practice.2002,9(3),177-90.
21-Leahy, R. L. Resistance: An emotional schema therapy (EST) approach. In G. Simos (Ed.), Cognitive behavior therapy: A guide for the practicing clinician.2009, (2), 187-204. London: Routledge
22-Leahy, R. L. Introduction: Emotional Schemas, Emotion Regulation and Psychopathology. International Journal of Cognitive Therapy.2012, 5(4),359-361
 
23- درعلی، رؤیا؛ سهرابی، نادره. نقش واسطه‌گری تعارض‌های زناشویی در رابطه بین سبک‌های تنظیم شناختی هیجانی و کیفیت روابط جنسی. دو فصلنامه مشاوره کاربردی.1394، 4 (2): 48-37
24- پیرساقی، فهیمه؛ نظری، علی‌محمد؛ نعیمی، قادر؛ شفائی، محمد. تعارض‌های زناشویی؛ نقش سبک‌های دفاعی و طرح‌واره هیجانی. روان پرستاری. 1394. 3 (1):69-59
25- نعیمی، قادر؛ پیرساقی، فهیمه و عرب‌زاده، مهدی. بررسی رابطه ساختاری سلامت خانواده اصلی، طرح‌واره هیجانی، نظم‌دهی هیجان با رغبت به ازدواج در دانشجویان با نقش واسطه‌گری تمایزیافتگی خود، فصلنامه فرهنگی-تربیتی زنان و خانواده. 1394، سال دهم شماره 33:64-43
26- خسروی، زهره. سیف، سوسن. عالی، شهربانو. بررسی رابطه بین نوع فرایند طرح‌واره‌ای و نگرش به ازدواج، پژوهش در سلامت روان‌شناختی زمستان 1386، 1 (4): 40-31
27-Eichorn.N. Marton, K. & pirutinsky.S. Cognitive flexibility in preschool children with and population-based cross-sectional study. Korean Journal of family Medicine.2018,38(2):57-63
28-Campbell-Sills L, Cohan SL, Stein MB.Relationship of resilience to personality, coping, and psychiatric symptoms in young adults. Behav Res Ther.2006,44(4):585-99
29-Gunduz, B. The Contributions of Attachment Styles, Irrational Beliefs and Psychological Symptoms to the Prediction of Cognitive Flexibility. Educational Sciences: Theory and Practice.2013, 13(4), 2079-2085.
30- آقایی، آلاله و موسوی، مریم. رابطه سبک‌های دل‌بستگی با تمایزیافتگی خود، انعطاف‌پذیری شناختی و صمیمیت زناشویی در دانشجویان. رویش روانشناسی. 1399، سال 9، شماره 2، شماره پیاپی 4
31-Garnefski .K, Rieffe.C, Jellesma .F, Terwogt M.M, Krjjij.V. Cognitive emotion regulation strategies and emotional problems in 9-11 years old children: The development of an instrument. Eur Child Adolesc Psychiatry.2007,16(1):1-9
[32].Thompson R.A. Emotional regulation and emotional development. Educational Psychology Review.1991,13(3):269-307
33- مشهدی، علی، میردورقی، فاطمـه و حسـنی، جعفـر. نقـش راهبردهـای نظـم‌جـویی شناختی هیجان در اختلال‌های درونی‌سازی کودکان، مجله روان‌شناسی بالینی.1390، 3 (3):39-29
34- حسنی، جعفر، تاج‌الدینی، امراه، قائدنیای جهرمـی، علـی و فرمـانی شهرضـا، شـیوا. مقایسة راهبردهای نظم‌جویی شناختی هیجان و طرح‌واره‌های هیجانی در همسران افراد مبتلا به سوء مصرف مواد و افراد بهنجار، مجله روان‌شناسی بالینی.1393، 6 (1): 101-91
35-Kring,A.M & Sloan,D.S.Emotion regulation and psycopothology:A transdiagnostic approach to etiology and treatment. NewYork:Guilford Press.2009
36- هومن، حیدرعلی. شناخت روش علمی در علوم رفتاری. انتشارات سمت. 1396
37- حیدری، م.، مظاهری، م و پوراعتماد، ح. ساخت و هنجاریابی پرسشنامه رغبت‌سنج ازدواج، نسخه دانشجویی (پرساد). مجله روانشناسی. 1382، 31. 250-261.
38-John O.p & Gross J.J.Individual differences in two emotion regulation processes:Implications for affect, relationship and well-being. Journal of personality and social psychology.2003,85,348-362
39- حسنی، جعفر. خصوصیات روان‌سنجی پرسشنامه نظم‌جویی شناختی هیجان. مجله روان‌شناسی بالینی. 1389، سال دوم. 3 (7)، 85-73
 40- Salemi-Langroudi, A., Dobson, K. S., Artounian, V., Ghasemi, M., Kolahkaj, B., Khosravani, V., Ghasemi, M., Kolahkaj, B., Khosravani, V., Shafaghi, M., Bafekr, T., Heidarian, A., Behfar, Z & Dehkordi, M. K. Psychometric Properties of the Leahy Emotional Schema Scale-II among Iranian Students. International Journal of Cognitive Therapy. 2021, 14: 455-472
 41-Dennis,J.P, Vaderwal,J.S. The cognitive flexibility inventory: Instrument development and estimate of reliability and validity.Cognitive Theraphy and research.2010,1;34(3):241-53
42- شاره، ح و اسحاقی ثانی، م. نقش پیش‌بین شخصیت بامدادی شامگاهی، انعطاف‌پذیری شناختی و تنظیم هیجان در رضایت زناشویی زنان میان‌سال. مجله روان‌پزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران. 1397، 24 (4)، 398-387.
43- بشارت، محمدعلی و شالچی، بهزاد. سبک‌های دل‌بستگی. مقابله با تنیدگی، فصلنامه روان‌شناسی ایرانی. 1386، سل سوم، شماره 11:235-225

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار