نقش اجتناب تجربی، ذهن آگاهی و حساسیت اضطرابی به‌عنوان عوامل فراتشخیصی در پیش‌بینی نشانه‌های اختلالات هیجانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز

2 دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

چکیده

مقدمه: هدف پژوهش حاضر بررسی نقش اجتناب تجربی، ذهن‌آگاهی و حساسیت اضطرابی به‌عنوان فرآیندهای فراتشخیصی در پیش‌بینی نشانه‌های اختلالات هیجانی بود.

روش: بدین منظور براساس حجم جامعه که دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز بود 297 دانشجو (میانگین سنی 5.8±21.6) به روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله­ ای انتخاب و ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه پذیرش و عمل، پرسشنامه تجدیدنظر شده حساسیت اضطرابی و پرسشنامه نشانه‌های افسردگی و اضطرابی بر روی آن‌ها اجرا شد. بود).

نتایج: یافته‌ها نشان داد که عدم اجتناب تجربی با اکثر نشانه‌های افسردگی و همه نشانه‌های اضطرابی همبسته است (p <0.01). همچنین ذهن‌آگاهی با بیشتر نشانه‌های افسردگی و دو عامل نشانه‌های اضطرابی همبستگی نسبتاً پایینی دارد (p <0.01). نهایتاً حساسیت اضطرابی با برخی نشانه‌های افسردگی و همه نشانه‌های اضطرابی همبستگی مثبت معنادار دارد (p <0.01). نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد اجتناب تجربی پیش‌بین نشانه‌های افسردگی، شامل سستی، بی‌خوابی، خودکشی، افزایش اشتها، خلق‌وخوی مرضی و بهزیستی است، ولی ذهن آگاهی و حساسیت اضطرابی فقط در برخی از نشانه‌های افسردگی سهیم هستند (p <0.01). علاوه بر این حساسیت اضطرابی پیش‌بین برجسته نشانه‌های اضطرابی بوده و اجتناب تجربی نقشی متوسط و ذهن‌آگاهی نقش ضعیفی در آن‌ها دارد (p <0.01).

بحث و نتیجه‌گیری: به‌صورت کلی اجتناب تجربی فرآیند فراتشخیصی مشترک و بارزی در اختلالات هیجانی است، اما حساسیت اضطرابی سهم بیشتری در اختلالات اضطرابی دارد و ذهن‌آگاهی فرآیند کمتر مؤثری در این زمینه است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The role of experiential avoidance, mindfulness and anxiety sensitivity as transdiagnostic factors in prediction of emotional disorder

نویسندگان [English]

  • Reyhaneh Hajishabani 1
  • Reza Abdi 2
1 Islamic Azad University, Tabriz Branch
2 Azarbaijan Shahid Madani University
چکیده [English]

The purpose of present study was to investigate the role of experiential avoidance, mindfulness and anxiety sensitivity in emotional disorders symptoms. To this aim, 297 students (age mean 21.6±5.8) were selected by multi-stage cluster sampling from Azad Islamic university students and completed the Acceptance and Action Questionnaire-II (AAQ-II), Anxiety Sensitivity Index-Revised (ASI-R) and Inventory of Depression and Anxiety Symptoms (IDAS). Results showed acceptance is correlated strongly with almost all depression symptoms and all of anxiety symptoms (P>0.01); Moreover mindfulness were correlated moderatly with some of depression and two anxiety symptoms (P>0.01); finally anxiety sensitivity was moderately correlated with some depression and strongly with anxiety symptoms (P>0.01). Regression analysis revealed experiential avoidance has significant role in depression symptoms like Lassitude, Insomnia, Suicidality, Appetite gain, Ill Temper and Well-being, but mindfulness and anxiety sensitivity have weaker role in some symptoms of depression (P>0.01). Also results showed anxiety sensitivity has a dominate role, but experiential avoidance moderate and mindfulness a weak role in anxiety symptoms (P>0.01). Experiential avoidance can be seen as a dominant and common transdiagnostic process in emotional disorders, but anxiety sensitivity is just more influencing process in anxiety symptoms of emotional disorder and mindfulness is a weak transdiagnostic process in emotional disorders.    

کلیدواژه‌ها [English]

  • Emotional disorders
  • Experiential Avoidance
  • Mindfulness
  • Anxiety Sensitivity

مراجع

1- Watson, D., & Naragon-Gainey, K. (2014). Personality, Emotions, and the Emotional Disorders. Clin Psychol Sci, 2 (4), pp. 422-442.
2- Watson, D. (2005). Rethinking the mood and anxiety disorders: A quantitative hierarchical model for DSM-V. J Abnorm Psychol, 114, pp. 522–536.
3- Brown, T. A., Campbell, L. A., Lehman, C. L., Grisham, G. R., & Mancill, R. B. (2001). Current and lifetime comorbidity of the DSM-IV anxiety and mood disorders in a large clinical sample. J Abnorm Psychol, 110, pp. 585-599.
4- Barlow, D. H., Allen, L. B., & Choate, M. L. (2004). Toward a unified theory for emotional disorders. Behav Ther, 35, pp. 205–230.
5- Ehring, T., & Watkins, E.R. (2008). Repetitive negative thinking as a transdiagnostic process. Int J Cogn Ther, 1, pp. 192–205.
6- Mansell, W., Harvey, A., Watkins, E., & Shafran, R. (2009). Conceptual foundations of the transdiagnostic approach to CBT. J Cogn Psychother, 23, pp. 6–19.
7- Clark, D.A., & Taylor, S. (2009). The transdiagnostic perspective on cognitive-behavioral therapy for anxiety and depression: New wine for old wineskins? J Cogn Psychother, 23, pp. 60–66.
8. Dudley, R., Kuyken, W., & Padesky, C.A. (2010). Disorder specific and trans-diagnostic case conceptualization. Clin Psychol Rev, 31: pp. 213–224.
9- Harvey, A., Watkins, E., Mansell, W., & Shafran, R. (2004). Cognitive behavioural processes across psychological disorders: A transdiagnostic approach to research and treatment. Oxford, UK: Oxford University Press.
10- Hayes, S. C., Wilson, K. G., Gifford, E. V., Follette, V. M., & Strosahl, K. (1996). Experiential avoidance and behavioral disorders: A functional dimensional approach to diagnosis and treatment. J Consult Clin Psychol, 64, pp. 1152–1168.
11- Hayes, S.C., Strosahl, K.D., Wilson, K.G., Bissett, R.T., Pistorello, J., Toarmino, D., McCurry, S.M. (2004). Measuring experiential avoidance: A preliminary test of a working model. Psychol Rec, 54, pp. 553–578.
12- Eifert, G. H., Forsyth, J. P., Arch, J., Espejo, E., Keller, M., Langer, D. (2009). Acceptance and Commitment Therapy for Anxiety Disorders: Three Case Studies Exemplifying a Unified Treatment Protocol. Cogn Behav Pract, 16, pp. 368-385.
13- Chawla, N., & Ostafin, B. (2007). Experiential avoidance as a functional dimensional approach to psychopathology: An empirical review. J Clin Psychol, 63 (9), pp. 871–890.
14- Baer, R. A. (2007). Mindfulness, assessment and transdiagnostic processes. Psychol Inq, 18(4): pp. 238–242.
15- Shallcross, A. J., Troy, A. S., Boland, M., & Mauss, I. B. (2010). Let it be: Accepting negative emotional experiences predicts decreased negative affect and depressive symptoms. Behav Res Ther, 48, pp. 921–929.
16- Marx, B. P., & Sloan, D. M. (2005). Peritraumatic dissociation and experiential avoidance as predictors of posttraumatic stress symptomatology. Behav Res Ther, 43: pp. 569–583.
17- Spinhoven, P., Drost, J., de Rooij, M., van Hemert, A. M., Penninx, B. W. (2014). A longitudinal Study of Experiential Avoidance in Emotional Disorder. Behav Ther, 45, pp. 840-850.
18- Bird, T., Mansell, W., Dickens, C., & Tai, S. (2013). Is There a Core Process Across Depression and Anxiety? Cognit Ther Res, 37, pp. 307-323.
19- Greeson, J., Garland, E. L. and Black, D. (2014) Mindfulness: A Transtherapeutic Approach for Transdiagnostic Mental Processes, in the Wiley Blackwell Handbook of Mindfulness (Eds A. Ie, C. T. Ngnoumen and E. J. Langer), John Wiley & Sons, Ltd, Chichester, UK.
20- Brake, A., Saur-Zavala, S. Boswell, J. F., Gallagher, M. W., Farchione, T. J., Barlow, D. H. (2016). Mindfulness-Based Exposure Strategies as a Transdiagnostic Mechanism of Change: An Exploratory Alternating Treatment Design. Behav Ther, 47, pp. 225-238.
21- Boswell, J.F., Farchione, T.J., Sauer-Zavala, S., Muray, M. R., Fortune, M. R., Barlow, D.H. (2013). Anxiety Sensitivity and Interoceptive Exposure: A Transdiagnostic Construct and Change Strategy. Behav Ther, 44, pp. 417-431.
22- ولیدی‏پاک، آذر؛ خدایی، علی؛ شیخله، شجاع. (1395) اثربخشی آموزش ذهن آگاهی مبتنی بر شناختی بر کاهش افسردگی در بیماران مبتلا به سرطان. دو فصلنامه علمی- پژوهشی روانشناسی بالینی و شخصیت (دانشور رفتار)، 14 (2)، پیاپی 27، صص. 57-49.
23- فرهادی، مریم؛ پسندیده، محمدمهدی. (1396). اثربخشی درمان‌شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی (MBSR) در کاهش استرس، اضطراب و افسردگی و افزایش خودکار آمدی در بیماران زن مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس (ام. اس).
دو فصلنامه علمی- پژوهشی روانشناسی بالینی و شخصیت (دانشور رفتار)، 15 (2)، پیاپی 29، صص. 15-7.
24- Bernstein, A., Zvolensky, M. J., Norton, P. J., Schmidt, N. B., Taylor, S., & Forsyth, J. P. (2007). Taxometric and factor analytic models of anxiety sensitivity: Integrating approaches to latent structural research. Psychol Assess, 19, pp. 74–87.
25- Taylor, S., & Cox, B. J. (1998). Anxiety sensitivity: Multiple dimensions and hierarchic structure. Behav Res Ther, 36: pp. 37–51.
26- Zvolensky, M. J., Goodie, J. L., Ruggerio, K. J., Black, A. L., Larkin, K. T., & Taylor, B. K. (2002). Perceived stress and anxiety sensitivity in the prediction of anxiety-related responding: A multichallenge evaluation. Anxiety Stress Coping, 15, pp. 211–229.
27- Baillie, A.J., & Rapee R.M. (2005). Panic attacks as risk markers for mental disorders. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol, 40, pp. 240–244.
28- Schmidt, N.B., Zvolensky, M.J., & Maner, J.K. (2006). Anxiety sensitivity: Prospective prediction of panic attacks and Axis I pathology. J Psychiatr Res, 40, pp. 691–699.
29- Boswell, J. F., Anderson, L. M., & Barlow, D. H. (2014). An idiographic analysis of change processes in the unified transdiagnostic treatment of depression. J Consult Clin Psychol, 82(6), pp. 1060–1071.
30- Brown, K. W. & Ryan, R. M. (2003). "The benefits of being present: Mindfulness and its role in psychological wellbeing". J Pers Soc Psychol, 84, pp. 822- 848.
31-  نجاتی، وحید (1388). مقایسه ذهن‌آگاهی نابینایان و همتایان بینا. مجله پزشکی قانونی، 15 (4): صص. 262-265.
32-  Bond, F. W., Hayes, S. C., Baer, R. A., Carpenter, K.M., Guenole, N., Orcutt, H. K., Waltz, T., Zettle, R. D. (2011). Preliminary psychometric properties of the Acceptance and Action Questionnaire-II: a revised measure of psychological inflexibility and experiential avoidance. Behav Ther, 42 (4), pp. 676-688.
33- عباسی، ایمانه؛ فتی، لادن؛ مولودی، رضا؛ ضرابی، حمید (1391). کفایت روان‌سنجی نسخه فارسی پرسشنامه پذیرش و عمل-نسخه دوم. روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی، سال دوم، 10: صص. 80-65.
34- مرادی منش، فردین؛ میر جعفری، سید احمد؛ گودرزی، محمدعلی؛ محمدی، نور اله. (1386). بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی شاخص تجدیدنظر شده حساسیت اضطرابی، مجله روانشناسی، 11 (4): صص. 446-426.
35- Watson, D., O'Hara, M.W., Simms, L.J., & et al. (2007). Development and Validation of the Inventory of Depression and Anxiety Symptoms (IDAS). Psychol Assess, 19(3), pp. 53-268.
36- Abdi, R., Chalabianloo, GH, R., & Joorbonyan, A. (2015). The Role of Perfectionism as a Transdiagnostic Factor in Prediction of Emotional Disorders Symptoms Severity". Pract Clin Psychol, 3(4), pp.227-234.
37- Wenzlaff, R. M., & Wegner, D.M. (2000). Thought suppression. Annu Rev Psychol, 51, pp. 59–91.
38- Barajas, S., & Garra, L. (2014). Mindfulness and psychopathology: Adaptation of the Mindful Attention Awareness Scale (MAAS) in a Spanish sample. Clín y Sal, 25 (1), pp. 49-56.
39- Pepping, C. A., Duvanage, M., Cronin, T. J., & Lyons, L. (2016). Adolescent mindfulness and psychopathology: The role of emotion regulation. Pers Individ Dif, 99, pp. 302-307.
40- Cox, B. J., Enns, M.W., Freeman, P., Walker, J. R. (2001). Anxiety sensitivity and major depression: examination of affective state dependence. Behav Res Ther, 39, pp. 1349-1356.
41- Bishop, S., Lau, M., Shapiro, S., Carleson, L., Anderson, N., Carmody, J., et al. (2004). Mindfulness: A proposed operational definition. Clin Psychol-Sci Pr, 11(3), pp. 230-241.
42- Mccabe, R.E. (1999). Implicit and explicit memory for threat words in high-and low-anxiety-sensitive participants. Cognit Ther Res, 23(1), pp. 21-38.
روانشناسی بالینی و شخصیت
دوره 17، شماره 1 - شماره پیاپی 32
32
فروردین 1398
صفحه 203-212

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار