مقایسه اثربخشی درمان شناختی‌‌رفتاری، مواجهه‌سازی و جلوگیری از پاسخ و فلئوکزتین در بهبود مبتلایان به اختلال وسواسی-اجباری

نویسندگان

دانشگاه تبریز

چکیده

هدف از این پژوهش، مقایسه میزان اثربخشی رفتار درمانی‌شناختی، مواجهه‌‌سازی و جلوگیری از پاسخ و فلئوکزتین در بیماران وسواسی- اجباری است. این بررسی از نوع آزمایشی بود. آزمودنی‌های پژوهش را 59 نفر بیمار وسواسی- اجباری که به صورت جایگزینی تصادفی در چهار گروه رفتار درمانی‌شناختی، مواجهه‌‌سازی و جلوگیری از پاسخ، فلئوکزتین و لیست انتظار جای داده‌‌شده‌بودند، تشکیل می‌دادند. آزمودنی‌های چهار گروه از نظر متغیرهایی چون سن، جنس، سطح تحصیلات و وضیعت تأهل همتاسازی ‌‌شده‌بودند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه‌های وسواسی- اجباری مادزلی، افسردگی بک و اضطراب بک استفاده شد. نمره‌های به‌‌دست‌‌آمده از ارزیابی‌‌ها در سه مرحله (پیش‌‌آزمون، پس‌‌آزمون ودو ماه بعد از پس‌‌آزمون ) به کمک آزمون‌های آماری تحلیل واریانس چند متغیره یک‌راهه و آزمون تعقیبی«تی» توکی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که در کاهش علائم وسواسی، رفتار درمانی‌شناختی مؤثرتر از فلئوکزتین در هر دو دوره کوتاه‌‌مدت (05/0=P) و بلند‌‌مدت (01/0=P) است. همچنین بین رفتار درمانی‌شناختی و گروه کنترل، این تفاوت در کوتاه‌‌مدت و بلند‌‌مدت معنادار است (01/0)P. مواجههسازی و جلوگیری از پاسخ فقط در بلند‌‌مدت مؤثرتر از فلئوگزتین است (05/0=P) و بین مواجهه‌‌سازی وجلوگیری ازپاسخ و گروه کنترل، این تفاوت در کوتاه‌‌مدت وبلند‌‌مدت معنادار است (01/0=P)، اما این تفاوت بین فلئوکزتین و گروه کنترل فقط در کوتاه‌‌مدت معنادار است (05/0=P). در کاهش علائم افسردگی بیماران وسواسی هم فلئوکزتین اثر درمانی بیش‌تری نسبت به رفتار درمانی‌شناختی در کوتاه‌‌مدت وبلند‌‌مدت (05/0)P و همچنین نسبت به مواجهه‌‌سازی و جلوگیری ازپاسخ درکوتاه‌‌مدت (01/0=P) و بلند‌‌مدت (05/0=P) دارد. همچنین بین فلئوکزتین و گروه کنترل، این تفاوت درکوتاهمدت (01/0=P) و بلند‌‌مدت (05/0=P) معنادار است. بر پایه یافته‌های این پژوهش نتیجه گرفته می‌شود که رفتار درمانی‌شناختی و مواجهه‌‌سازی و جلوگیری از پاسخ در کاهش علائم وسواسی بیماران وسواسی- اجباری و فلئوکزتین هم در کاهش سطح افسردگی این بیماران اثر درمانی عمده دارند. همچنین رفتار درمانی‌شناختی و مواجهه‌‌سازی و جلوگیری از پاسخ در طولانیمدت بیش‌تر از فلئوکزتین اثرهای درمانی خود را حفظ می‌کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Efficacy of "Cognitive-Behavioral Therapy" Compared to Exposure and Response Prevention and "Fluoxetine" in the Recovery of Obsessive-Compulsive Patients

نویسندگان [English]

  • M. Imani
  • M. Mahmod Alilo
چکیده [English]

The purpose of this study was to compare the efficacy of the cognitive-behavior therapy (CBT), exposure and response prevention (ERP) and Fluoxetine in the obsessive-compulsive patients. The experimental design was selected and 59 patients with obsessive-compulsive disorder (OCD) diagnosis were randomly assigned to 4 groups: cognitive-behavioral therapy, exposure and response prevention, Fluoxetine and waiting-list. Patients in the four groups were seleted with respect to the variables such as age, sex, academic and marital status. For gathering data Moudsley Obsessive-Compulsive Inventory (MOCI), Beck Depression Inventory-II (BDI-II), Beck Anxiety Inventory (BAI) were used as instruments. The patients of the four groups completed these three questionnaires in 3 stages (pre test, post test, follow-up with 2 months interval). The data were analysed by multivariate analyses of Anova (MANOVA-1 way), and post hoc test (T tukey). The findings indicated the treatment effect of CBT on OCD severity was more significant than Fluoxetine in short-term and long-term (P < 0/05, P < 0/01, respectively ). This difference between CBT and waiting-list groups was also significant (P < 0/01). The efficacy of ERP on OCD severity was more than Fluoxetine only in short-term (P < 0/05). This difference between ERP and waiting-list groups was significant in both short-term and long-term too (P < 0/01). Moreover, This difference between Fluoxetine and waiting-list groups was significant only in short-term (P < 0/05). On the efficacy of fluoxetine in depression severity in both short-term and long-term was more significant than CBT (P < 0/01) and ERP (short-term P < 0/01, long-term P < 0/05, ). In addition, this difference between ERP and waiting-list groups was significant in both short-term and long-term (P < 0/01, P < 0/05, respectively ). On the basis of both findings it can be concluded that CBT, ERP and fluoxetine are effective on OC and depressive symptoms of OCD patients but the long-term efficacy of CBT and ERP is higher than fluoxetine.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Obsessive-compulsive disorder
  • cognitive-behavior therapy
  • exposure and response prevention
  • Fluoxetine