اثربخشی درمان پذیرش و تعهد بر مسئولیت‌پذیری و کیفیت روابط بین‌فردی دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نیشابور

چکیده

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان پذیرش و تعهد بر مسئولیت‌پذیری و کیفیت روابط بین‌فردی دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه انجام گردید.
روش: در یک پژوهش نیمه‌آزمایشی با پیش‌آزمون – پس‌آزمون و گروه کنترل، 30 نفر از دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه شهر نیشابور به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرارگرفتند. افراد گروه آزمایش  در معرض مداخله‌ی 8 جلسه‌ای درمان پذیرش و تعهد (هیز، استروسال و ویلسون، 2003) قرارگرفتند، در حالی که گروه کنترل در معرض چنین مداخله‌ای قرار نگرفتند. پرسشنامه مسئولیت‌پذیری روانشناختی کالیفرنیا و پرسشنامه کیفیت روابط پیرس و همکاران در مورد شرکت‌کنند‌گان اجرا گردید. داده‌های پژوهش به کمک نرم‌افزار «اس. پی. اس. اس.» و با استفاده از شاخص‌های آماری توصیفی و تحلیل کواریانس چند متغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
نتایج: یافته‌های پژوهش حاضر نشان داد که درمان پذیرش و تعهد بر مسئولیت‌پذیری و کیفیت روابط بین‌فردی دانش‌آموزان دختر تأثیرگذار بوده است.
بحث و نتیجه‌گیری: درمان پذیرش و تعهد تأثیر بسزایی در افزایش مسئولیت‌پذیری و کیفیت روابط بین‌فردی دانش‌آموزان دارد و درمان‌گران می‌توانند از این رویکرد درمانی جهت بهبود مسئولیت‌پذیری و کیفیت روابط بین‌فردی دانش‌آموزان استفاده کنند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effectiveness of acceptance and commitment therapy for responsibility and quality of interpersonal relationships among high school girl students

نویسندگان [English]

  • somayeh khatibi
  • Zahra Bagherzadeh Golmakani
چکیده [English]

Abstract
Introduction: The aim of present study was to investigate the effectiveness of treatment acceptance and commitment on accountability and the quality of interpersonal relationships among high school female students.
Method: In a semi-experimental study with pre-test, post-test and control group, 30 female high school students from Neyshabur city were selected through purposeful sampling and randomly assigned into two groups of experiment and control. The experimental group was participated in 8-session intervention treatment, while the control group was not subjected to such an intervention. The California Psychological Responsibility Questionnaire and Peers & Associates Quality Relationship Questionnaire were conducted on participants. The research data were analyzed by means of statistical software "SPSS 22" and analyzed using descriptive statistics and analyses of multivariate covariance (MANCOVA).
Results: The findings of this study showed that the treatment of admission and commitment has affected the responsibility and quality of interpersonal relationships among female students.
Discussion and Conclusion: Adoption and commitment therapy has a significant impact on increasing the responsibility and quality of student interpersonal relationships, and therapists can use this therapeutic approach to improve the accountability and quality of interpersonal relationships among students.

کلیدواژه‌ها [English]

  • acceptance and commitment therapy
  • responsibility
  • Interpersonal relationships
  • Students
 1- Bernard, H. W. (2008). Adolescent development scranton. Interactional Text Book Company.
2- Spitzberg, B. H. (2003). Methods of interpersonal skill assessment. In Handbook of communication and social interaction skills (pp. 111-152). Routledge.
3- نصیرزاده، راضیه و روشن.، رسول. (۱۳۸۹). تأثیر قصه‌گویی در کاهش پرخاشگری پسران شش تا هشت ساله. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، ۱۶ (۲)؛ ۱۲۶-۱۱۸.
4- Glasser, W. (2008). Station of the mind: New direction for reality therapy. New York.
5- Palo Alto, C. A., & satir, V. M. (2008). Conjoint family therapy: science and behavior books.
6- گینات.، حیم. (2007). رابطه بین والدین و کودکان. ترجمه ی سیاوش سرتیپی. (1389). تهران : مؤسسه ی اطلاعات
7- Gutiérrez, M. S., Escartí, A. C., & Pascual, C. B. (2011). Relationships among empathy, prosocial behavior, aggressiveness, self-efficacy and pupils' personal and social responsibility. Psicothema, 23(1), 13-19.
8- Schwartz, C. E., Andresen, E. M., Nosek, M. A., Krahn, G. L., & RRTC Expert Panel on Health Status Measurement. (2007). Response shift theory: important implications for measuring quality of life in people with disability. Archives of physical medicine and rehabilitation, 88(4), 529-536.
9- گنجی.، حمزه. (1393). نظریه های شخصیت. تهران: ساوالان
10- Taylor, S., & Lester, A. (2009). STTS-Communication: Your Key to Success: Unlock the secrets that will increase productivity and propel you to a brighter, more fulfilling future. Marshall Cavendish International Asia Pte Ltd.
11- نداف شرق.، هدی. (1392). مقایسه دو شیوه گروه درمانی شناختی رفتاری و وجودی بر ارتقا کیفیت روابط بین فردی، پایان نامه کارشناسی ارشد فردوسی مشهد.          
12- پورزاد، اکرم؛ زارع، مهدی.، و شفیع آبادی، عبدالله.(1391). اثربخشی درمان غنی سازی رابطه بر کاهش مشکلات بین فردی دانش آموزان منطقه 2 شهر تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران : دانشگاه علامه طباطبایی.       
13- تعویقی، میترا.، و کراسکیان، ادریس. (1392). رابطه مسئولیت‌پذیری با خلاقیت دانش‌آموزان دختر مقطع راهنمایی شهر کرج. ششمین کنگره روانپزشکی کودک و نوجوان تبریز.
14- خدیوی، اسداله.، و الهی، ایران. (1392). بررسی رابطه بین مسئولیت پذیری و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر مقطع اول متوسطه. پایه­ی هفتم. شهرستان مهاباد. زن و مطالعات خانواده، 6(22)، صص  60-37.
15- Brewer, M. (2008). Teaching your child responsibility. Page Wise. Ice.
16- Hayes, S .C , Stroshal, K. D. (1999). Acceptanced commitment therapy an experimental approach to behavior change.new York .Guil ford press.
17- Hayes, S. C., Strosahl, K. D. (2010). A practical guide to Acceptance and commitment therapy. New York, N. Y: Springer Press.
18- Forman, E. M., & Herbert, J. D. (2009). New directions in cognitive behavior therapy: Acceptance-based therapies. General principles and empirically supported techniques of cognitive behavior therapy, 77-101.
19- مارنات، گری گراث. (1997). راهنمای سنجش روانی، جلد دوم، ترجمه حسن پاشا شریفی و محمدرضا نیکخو. (1378). تهران:رشد
20- موسوی، علی. (1377). بررسی رابطه بین مسئولیت‌پذیری و خشنودی شغلی با انگیزه پیشرفت و سلامت روانی در مربیان تربیتی مرد شهر اهواز. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه شهید چمران.
21- پاشا، غلامرضا.، و گودرزیان، مهدی. (1388). رابطه سبک­های هویت و رشد اخلاقی با مسئولیت پذیری در دانشجویان. مجله یافته های نو در روانشناسی، 8 (7)، صص 91-80
22- سعادتی، شامیر، ا. (1389). بررسی ارتباط بین سبک­های هویت با سلامت عمومی و مسئولیت‌پذیری در دانشجویان دانشگاه­های تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم تهران .
23- Pierce, G. R., Sarason, I. G., & Sarason, B. R. (1991). General and relationship-based perceptions of social support: Are two constructs better than one? Journal of personality and social psychology, 61(6), 1028.
24- حسینی قدمگاهی.، جواد. (1376). کیفیت روابط اجتماعی، میزان استرس و راهبردهای مقابله با آن در بیماران کرونر قلب. پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران: انیسیتو روانپزشکی تهران، دانشگاه علوم پزشکی ایران.
25- خسروی، زهره.، رحمتی نژاد، پروین.، و فرح بیجاری، اعظم (1394). کیفیت رابطه صمیمانه و تجربه خشم در بیماران مبتلا به اختلالات شخصیت مرضی و دو قطبی نوع II، مجله شفا خاتم، 3(4).
26- Hayes, S . C ., Wilson, K. G., Gilfford, L., & Stroshal, K. D. (2008). Acceptance   and commitment therapy: an experiemental approach to behavior chanch.
27- Eifert, G. H. & Forsyth, J. P. (2012). Acceptance and commitment therapy of anxiety disorders. Oakland, C. A: New Harbinger.
28- Hayes, S. C., Pistorello, J. & Levin, M. E. (2012). Acceptance and commitment therapy as unified model of behavior change. Counseling Psychologist, 40, pp 976-1002
29- شریفی هراتمه.، سمیه.، و داوودی، حسین. (1395). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر افزایش مؤلفه­های (نظم پذیری، قانون­ مندی و خود مدیریتی) مسئولیت پذیری دانش آموزان ، 2(14) صص 48-33  .
30- Nakamura, M., & Watanabe-Muraoka, A. M. (2006). Global social responsibility: Developing a scale for senior high school students in Japan. International Journal for the Advancement of Counselling, 28(3), 213-226.
31- Schlenker, B. R. (1994). “The Trigangle model of Responsibility”. Psychological Review, 101, pp 632-652.
32- Muto, T., Hayes, S., & Jeffcott, T. (2012). Acceptance and commitment therapy bilbo therapy for enhancing the psychological health of japanese college students living abroad. Behavior Therapy, 42, pp 323-335.
33- O'Donohue, W. T., & Fisher, J. E. (Eds.). (2009). General principles and empirically supported techniques of cognitive behavior therapy. John Wiley & Sons.
34- Band, E. B. (1990). Children's coping with diabetes: Understanding the role of cognitive development. Journal of pediatric psychology, 15(1), 27-41.
35-  گل­محمدی، کریم؛ شعیری، محمدرضا؛ اصغری­مقدم، محمدعلی و ظهرایی شیما. (1395). اثربخشی تکنیک آموزش تمرکز بر تکلیف بر کاهش ترس از ارزیابی منفی افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی. دو فصلنامه عتمی-پژوهشی، روان­شناسی بالینی و شخصیت، 15(1)، صص 15-7.
36- میری، سمانه  و  منصوری، احمد. (1396). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کمال­گرایی و اضطراب امتحان دانشجویان. دو فصلنامه عتمی-پژوهشی، روان­شناسی بالینی و شخصیت، 15(2)، صص 26-17.