اثربخشی مواجهه درمانی مداوم بر تاب‌آوری و نشانه‌های بالینی دختران آزار دیده‌ی جنسی مبتلا به اختلال استرس پس از آسیب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ‏ارشد روان‏شناسی عمومی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه اردکان، یزد، ایران

2 استادیار، روانشناسی عمومی، دانشگاه اردکان،یزد، ایران

3 استادیار، گروه روانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران.

چکیده

مقدمه: اختلال استرس پس از سانحه، یک اختلال شدید روانشناختی است که پس از تجربه یک رخداد استرس­زا و آسیب­زا به­وجود می­آید. هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی مواجهه درمانی مداوم بر تاب­آوری و کاهش نشانه ­های بالینی دختران آزار دیده­ ی جنسی مبتلا به اختلال استرس پس از آسیب بود.
روش: طرح پژوهش تک آزمودنی از نوع A-B با دوره پیگیری بود. جمعیت آماری پژوهش را کلیه دختران 12 تا 18 سال  مبتلا به اختلال استرس پس از آسیب ناشی از آزار جنسی مراجعه­کننده به مرکز اورژانس اجتماعی شهرستان ایذه در سال 1399 تشکیل دادند. دو نفر به شیوه نمونه­ گیری هدفمند انتخاب شدند. برای هر کدام از شرکت کنندگان 3 جلسه خط پایه در نظر گرفته شد. جلسات مداخله  به­ صورت انفرادی بر اساس برنامة مواجهه درمانی مداوم در 10 جلسه 90 دقیقه­ ای انجام گرفت. ارزیابی­ ها با استفاده از مقیاس نشانگان اختلال استرس پس از سانحه کودکان (فوآ و همکاران، 2018) و پرسشنامه تاب ­آوری (کانر و دیویدسون، 2003) در مرحله خط پایه، جلسات مداخله و یک ماه بعد از پایان درمان (پیگیری) انجام گرفت. تجزیه و تحلیل داده­ ها با استفاده از تحلیل بصری نمودار، محاسبه درصد بهبودی و شاخص درصد پایا انجام شد.
نتایج: یافته ­ها نشان داد هر دو مراجع با شروع مداخله روند کاهشی و رو ­به بهبودی را در طراز نمرات مقیاس نشانگان اختلال استرس پس از سانحه و روند افزایشی و رو به بهبودی را در طراز نمرات مقیاس تاب­آوری نشان دادند. آزمودنی­ ها این نتایج را تا یک ماه پس از درمان حفظ نمودند.
بحث و نتیجه­ گیری: براساس یافته­های پژوهش پیشنهاد می­شود که درمانگران حوزة کودک و نوجوان در افزایش تاب ­آوری و بهبود علایم ناشی از استرس از مواجهه درمانی مداوم برای اثربخشی بیشتر استفاده کنند. این یافته­ ها تلویحات مهمی در زمینه آموزش و ارتقای بهداشت روانی کودکان ارائه می­کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Prolonged Exposure Therapy on Resilience and the Clinical Symptoms in Sexually Abused Girls with Post-Traumatic Stress Disorder

نویسندگان [English]

  • Samireh Karimi 1
  • Shekoofeh Mottaghi 2
  • Afsaneh Moradi 3
1 M.Sc. Student in general Psychology, Ardakan University, yazd, Iran
2 Assistant Professor, Psychology Dept., Faculty of Psychology and Educational Sciences, Ardakan University, Yazd, Iran.
3 Assistant Professor of Psychology, Faculty of Literature & Humanities, Persian Gulf University, Boushehr, Iran
چکیده [English]

Introductoin: Post-traumatic stress disorder is a severe psychological disorder, which arises due to undergoing a stressful and traumatic event. The present study aimed at identifying the effectiveness of Prolonged Exposure therapy in resilience and reducing the clinical symptoms in sexually abused girls with post-traumatic stress disorder.
Method: The research design was a single subject of A-B type with a follow-up period. The statistical population of the study included all 12 to 18-year-old girls with post-traumatic stress disorder due to sexual harassment in Izeh city who were referred to the Social Emergency Center in 2020. Two of them were selected through purposive sampling. Three baseline sessions were considered for each subject. Intervention sessions were performed individually based on a prolonged exposure therapy program in 10 sessions of 90 minutes (2 days a week).
Evaluations were performed by the PTSD Symptom Scale (Foa et al., 2018) and resilience questionnaire (Connor and Davidson, 2003) in three stages baseline, intervention sessions, and one month following the treatment. Data analysis was done using visual analysis of graphs, calculation of recovery percentage, and reliable percentage index.
Results: Findings proved that with the beginning of the intervention, both subjects showed a decreasing and improving process in the scores of post-traumatic stress disorder syndrome, and an increasing and improving process in the scores of Connor and Davidson resilience scales. Subjects preserved these results for up to one month following the treatment.
Discussion and Conclusion: Based on the findings, it is recommended that therapists in the field of children and adolescents use prolonged exposure therapy to increase resiliency and improve stress-made symptoms to achieve more effectiveness. These findings provide important implications for educating and promoting children's mental health.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Post Traumatic Stress Disorder
  • Prolonged Exposure Therapy
  • Resiliency
  • Adolescents
  • Sexual Abuse

مراجع

 1- Rachamim L, Mirochnik I, Helpman L, Nacasch N, Yadin E. Prolonged exposure therapy for toddlers with traumas following medical procedures. Cognitive and Behavioral Practice. 2015 May 1; 22(2): 240-52.
 2- Peltonen K, Kangaslampi S. Treating children and adolescents with multiple traumas: a randomized clinical trial of narrative exposure therapy. European journal of psychotraumatology. 2019 Dec 31; 10(1): 1558708
3- Lewis C, Roberts NP, Andrew M, Starling E, Bisson JI. Psychological therapies for post-traumatic stress disorder in adults: Systematic review and meta-analysis. European journal of psychotraumatology. 2020 Dec 31; 11(1): 1729633.
4- Oprel DA, Hoeboer CM, Schoorl M, Kleine RA, Cloitre M, Wigard IG, van Minnen A, van der Does W. Effect of prolonged exposure, intensified prolonged exposure and STAIR+ prolonged exposure in patients with PTSD related to childhood abuse: a randomized controlled trial. European journal of psychotraumatology. 2021 Jan 1; 12(1): 1851511.
5- اعتمادی سهیلا، پورشریفی حمید، تاجری بیوک، کلانتری مهدی، هواسی سومار ناهید. نقش تجارب آسیب­زای جنسی، راهبردهای تنظیم شناختی هیجان و افشاسازی در تبیین علایم جسمی دختران نوجوان آسیب دیده. فصلنامه روان‏شناسی سلامت، 1399; 9(35): 51-68.
6- عاطفی فائزه، عادلیان راسی حمیده، چوپانی موسی. ادراک متخصصین از رگه­های شخصیتی تأثیرگذار در گرایش افراد به کودک آزاری: یک مطالعه پدیدارشناسی. فصلنامه روان‏شناسی تربیتی، 1398; 15(51): 1-25.
7- Devries KM, Meinck F. Sexual violence against children and adolescents in South Africa: making the invisible visible. The Lancet Global Health. 2018 Apr 1; 6(4): e367-8.
8- غلام فرخانی سمیه، عرب سحر، خوری الهام. دانش و نگرش کودکان پیش دبستانی دختر در زمینه پیشگیری از سوء استفاده جنسی در گرگان. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی گرگان. 1398; 21(3): 119-113.
9- Kratzer L, Heinz P, Pfitzer F, Padberg F, Jobst A, Schennach R. Mindfulness and pathological dissociation fully mediate the association of childhood abuse and PTSD symptomatology. European Journal of Trauma & Dissociation. 2018 Jan 1; 2(1): 5-10
 10- درهرج محمد، حسنی جعفر، مرادی، علیرضا. اختلال استرس پس از سانحه کودکان و نوجوانان (راهنمای تشخیص و درمان). تهران: آکادمیک، 1396.
11- کریمی نرگس، یاریاری فریدون، شاهقلیان مهناز. رابطه اختلال استرس پس از سانحه با کندی زمان شناختی در افراد با علائم نقص توجه- بیش­فعالی: تجربه کودک‌آزاری و اجتناب تجربه‌ای. فصلنامه روان‏شناسی کاربردی، 1401; 16(1): 70-47.
12- Hiller RM, Meiser‐Stedman R, Fearon P, Lobo S, McKinnon A, Fraser A, Halligan SL. Research Review: Changes in the prevalence and symptom severity of child post‐traumatic stress disorder in the year following trauma–A meta‐analytic study. Journal of Child Psychology and Psychiatry. 2016 Aug; 57(8): 884-98.
13- نقدی مژگان، عناصری مهریار. اثربخشی امید درمانی بر بهزیستی روانشناختی و تاب‌آوری در بیماران مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه. روان پرستاری. ۱۳۹۷; ۶ (۴): ۵۶-۴۹.
14- Crane MF, Searle BJ, Kangas M, Nwiran Y. How resilience is strengthened by exposure to stressors: The systematic self-reflection model of resilience strengthening. Anxiety, Stress, & Coping. 2019 Jan 2; 32(1): 1-7.
15- Kalisch R, Baker DG, Basten U, Boks MP, Bonanno GA, Brummelman E, Chmitorz A, Fernàndez G, Fiebach CJ, Galatzer-Levy I, Geuze E. The resilience framework as a strategy to combat stress-related disorders. Nature human behaviour. 2017 Nov; 1(11): 784-90. 16- Seery MD, Leo RJ, Lupien SP, Kondrak CL, Almonte JL. An upside to adversity? Moderate cumulative lifetime adversity is associated with resilient responses in the face of controlled stressors. Psychological science. 2013 Jul; 24(7): 1181-9.
17- جاوید نمین حسین، قمری محمد. اثربخشی درمان شناختی و رفتاری گروهی بر کاهش اضطراب جانبازان مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه. پرستار و پزشک در رزم. ۱۳۹۸; ۷(۲۳): ۳۲-۲۶.
18- Hjemdal O, Aune T, Reinfjell T, Stiles TC, Friborg O. Resilience as a predictor of depressive symptoms: correlational study with young adolescents. Clinical child psychology and psychiatry. 2007 Jan; 12(1): 91-104.
19- Azad-Marzabadi E, Amiri S, Moghtadaei K. Comparison of Mindfulness Based Therapy and Pharmacotherapy on Trauma Related Symptoms. Trauma Monthly. 2018; 23(6): 8-22.
20- الاسو-رثبام، باربارا؛ فوآ.ادنا و ا.همبری، الیزابت. نجات زندگی از تجربة ضربة روحی. ترجمه امیر لشکری. تهران: ارجمند، 1396.
21- Donnelly CL, Amaya-Jackson L. Post-traumatic stress disorder in children and adolescents. Pediatric Drugs. 2002 Mar; 4(3): 159-70.
22- Foa EB, Chrestman KR, Gilboa-Schechtman E. Prolonged exposure therapy for adolescents with PTSD emotional processing of traumatic experiences, therapist guide. Oxford University Press; 2008 Sep 22.
23- Peterson AL, Foa EB, Resick PA, Hoyt TV, Straud CL, Moore BA, Favret JV, Hale WJ, Litz BT, Rogers TE, Stone JM. A nonrandomized trial of prolonged exposure and cognitive processing therapy for combat-related posttraumatic stress disorder in a deployed setting. Behavior Therapy. 2020 Nov 1; 51(6): 882-94.
 24- Bourassa KJ, Smolenski DJ, Edwards-Stewart A, Campbell SB, Reger GM, Norr AM. The impact of prolonged exposure therapy on social support and PTSD symptoms. Journal of affective disorders. 2020 Jan 1; 260: 410-7.
25- Peterson AL, Foa EB, Blount TH, McLean CP, Shah DV, Young-McCaughan S, Litz BT, Schobitz RP, Castillo DT, Rentz TO, Yarvis JS. Intensive prolonged exposure therapy for combat-related posttraumatic stress disorder: Design and methodology of a randomized clinical trial. Contemporary Clinical Trials. 2018 Sep 1; 72: 126-36.
26- Brown LA, Belli GM, Asnaani A, Foa EB. A review of the role of negative cognitions about oneself, others, and the world in the treatment of PTSD. Cognitive Therapy and Research. 2019 Feb; 43(1): 143-73.
27- Smith P, Dalgleish T, Meiser‐Stedman R. Practitioner Review: Posttraumatic stress disorder and its treatment in children and adolescents. Journal of Child Psychology and Psychiatry. 2019 May; 60(5): 500-15.
28- Rothbaum B, Foa E, Hembree E. Reclaiming your life from a traumatic experience: A prolonged exposure treatment program workbook. Oxford University Press; 2007 Mar 22.
29- Rauch SA, Eftekhari A, Ruzek JI. Review of exposure therapy: a gold standard for PTSD treatment. Journal of rehabilitation research and development. 2012 Jan 1; 49(5): 679-88.
30- Brown LA, Belli G, Suzuki N, Capaldi S, Foa EB. Reduction in suicidal ideation from prolonged exposure therapy for adolescents. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology. 2019 May 31; 49(5): 679-87.
31- Rossouw J, Yadin E, Alexander D, Seedat S. Prolonged exposure therapy and supportive counselling for post-traumatic stress disorder in adolescents: task-shifting randomised controlled trial. The British Journal of Psychiatry. 2018 Oct; 213(4): 587-94
32-  فروغی آغمیونی زهرا، رضایی فاطمه، میردریکوند فضل­اله. اثربخشی مواجهه درمانی طولانی‌مدت بر حمایت اجتماعی و شدت علائم بیماران مبتلا به اختلال استرس پس از ضربه. مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد. 1400; 29(۶): ۳۸۴۲-۳۸۳۰.
33- Lane JD, Gast DL. Visual analysis in single case experimental design studies: Brief review and guidelines. Neuropsychological rehabilitation. 2014 Jul 4; 24(3-4): 445-63.
34- Connor KM, Davidson JR. Development of a new resilience scale: The Connor‐Davidson resilience scale (CD‐RISC). Depression and anxiety. 2003 Sep; 18(2): 76-82.
35- هاشمی سهیلا، اکبری عباس، عباسی اصل رویا، اردشیری ‌آلاشتی رؤیا. ساختار عاملی و کفایت روانسنجی فرم کوتاه مقیاس تاب‌آوری(RS-14). فصلنامه پژوهش­های نوین روانشناختی، 1397; 13(51): 251-272.
36- Foa EB, Johnson KM, Feeny NC, Treadwell KR. The Child PTSD Symptom Scale: A preliminary examination of its psychometric properties. Journal of clinical child psychology. 2001 Aug 1; 30(3): 376-84.
37-  مطلق ماریا، علاقبندراد جواد، شهریور زهرا، عربگل فریبا، صاحبی محمدعلی. نیم‌رخ علایم و عوامل خطرساز اختلال استرس پس از سانحه در کودکان و نوجوانان زلزله‌زده بم. تازه های علوم شناختی. ۱۳۸۴; ۷(۳): ۷۰-۶۵.
38- Foa EB, Asnaani A, Zang Y, Capaldi S, Yeh R. Psychometrics of the Child PTSD Symptom Scale for DSM-5 for trauma-exposed children and adolescents. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology. 2018 Jan 2; 47(1): 38-46. 39- Spitzer RL, Williams JB, Gibbon M, First MB. The structured clinical interview for DSM-III-R (SCID): I: history, rationale, and description. Archives of general psychiatry. 1992 Aug 1; 49(8): 624-9.
40- شریفی­ ونداد، اسعدی محمد، محمدی محمدرضا، امینی همایون، کاویانی حسین، سمنانی یوسف، شعبانی امیر، شهریور زهرا، داوری آشتیانی رزیتا، حکیم شوشتری میترا، صدیق ارشیا، جلالی رودسری محسن. پایایی و قابلیت اجرای نسخۀ فارسی مصاحبۀ ساختار یافتۀ تشخیصی برای .(DSM-IVSCID) تازه­های علوم شناختی. ۱۳۸۳; ۶(۱-۲): ۲۲-۱۰.
41- نوفرستی اعظم، روشن رسول، فتی لادن، حسن آبادی حمیدرضا، پسندیده عباس. تأثیر روان‌درمانی مثبت‌گرای مبتنی بر خیر‌باوری بر کاهش علایم و نشانه‌های افسردگی غیربالینی-مطالعه تک آزمودنی چند خط پایه. مطالعات روان‏شناسی بالینی، 1395; 7(25): 1-29.
42- فراهانی حجت­اله، عابدی احمد، آقامحمدی سمیه، کاظمی زینب. مبانی کاربرد طرح­های مورد منفرد در پژوهش­های علوم رفتاری و پزشکی. تهران: نشر روان‏شناسی و هنر، 1392.
43- فراهانی حجت‌اله. تحلیل دیداری و آماری داده‌ها در طرح‌های آزمایشی تک‌موردی: راهنمایی برای پژوهشگران. روان‏شناسی بالینی و شخصیت، 1399; 18(2): 195-183.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار