مقایسه اثربخشی آموزش مهارت‌های خودتعیین‌گری و درمان عاطفه هراسی بر فرا هیجان و استحکام روانی دختران نوجوان با تجربة سوء استفاده جنسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا روان‌شناسی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه اردکان، اردکان، ایران .

2 استادیار گروه روان‌شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان، اصفهان، ایران.

چکیده

مقدمه: سوءاستفاده جنسی از کودکان و نوجوانان یکی از نگرانی‌­های مهم بهداشت عمومی است که طیف وسیعی از پیامدهای نامطلوب اجتماعی - فرهنگی - خانوادگی را به همراه دارد. هدف پژوهش حاضر، مقایسه اثربخشی آموزش مهارت­‌های خودتعیین­‌گری و درمان عاطفه‌هراسی بر فراهیجان و استحکام روانی دختران نوجوان با تجربه سوء استفاده جنسی بود.
روش­: این مطالعه از نوع نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون - پس‌آزمون همراه با گروه گواه با مرحلة پیگیری دو ماهه بود. جامعه آماری شامل تمام دختران نوجوان با تجربه سوء استفاده جنسی شهر اصفهان در سال 1402 بودند. تعداد 45 نفر از آنان با روش نمونه­‌گیری در دسترس انتخاب شده و سپس با جایگزینی تصادفی در سه گروه قرار گرفتند. ابزار­های گردآوری داده‌­ها، پرسشنامه­‌ی فراهیجان میتمنسگرابر (2009م) و پرسش‌نامة استحکام روانی کلاف و همکاران (2002م) بود. گروه آزمایش نخست تحت آموزش ده جلسه­ای مهارت­های خودتعیین‌­گری پروتکل فیلد و هافمن (1994م) و گروه آزمایش دوم تحت آموزش هشت جلسه‌­ای درمان عاطفه هراسی پروتکل مک کالو (2003م) قرار گرفتند. گروه گواه نیز در لیست انتظار قرار گرفتند. داده‌­ها با استفاده از SPSS-23 و روش آماری تحلیل واریانس آمیخته با اندازه‌­گیری مکرر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
نتایج: یافته‌­ها نشان داد، میانگین سنی در گروه آموزش مهارت خود تعیین گری، عاطفه هراسی و گروه گواه، به ترتیب 2/15، 5/16 و 7/15 بود که اعضای هر سه گروه با هم قابل قیاس و همگن بودند. همچنین یافته­‌ها نشان داد، هر دو مداخله آموزش مهارت­‌های خودتعیین­‌گری و درمان عاطفه‌­هراسی در افزایش فراهیجان مثبت و استحکام روانی دختران نوجوان با تجربة سوءاستفاده جنسی در مرحله پس‌­آزمون و پیگیری مؤثر بوده‌­اند (05/0>p)؛ اما فقط درمان عاطفه‌هراسی در بهبود فرا هیجان منفی مؤثر است. بین دو گروه آزمایش تفاوت معناداری در اثربخشی درمان بر فرا هیجان و استحکام روانی افراد وجود داشت و درمان عاطفه‌­هراسی نسبت به آموزش مهارت­های خودتعیین­‌گری اثربخش‌­تر بوده است.
بحث و نتیجه­‌گیری: با توجه به یافته‌­ها می‌­توان نتیجه گرفت؛ این دو روش درمانی (درمان عاطفه­هراسی و آموزش مهارت خودتعیین­‌گری) در بهبود مؤلفه‌های روان‌شناختی دختران نوجوان با تجربه سوء استفاده جنسی مؤثر محسوب می‌­شوند و درمان عاطفه‌­هراسی در بهبود مؤلفه‌های روان‌شناختی فراهیجان و استحکام روانی این افراد مؤثرتر است؛ لذا از این درمان­ها می­‌توان به عنوان مکمل جهت کاهش مشکلات روان‌شناختی دختران با تجربه سوء استفاده جنسی به‌­کار گرفته شوند.                                                                                                                         
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparing the Effectiveness of Self-determination Skills Training and Affect Phobia Therapy on the Meta-Emotional and Mental Toughness in Adolescent Girls with Sexual Abuse Experience

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Dafeian 1
  • Zahra Yousefi 2
1 Ph.D Student, Department of Psychology, Faculty of Humanities and Social Sciences, Ardakan University, Ardakan, Iran.
2 Assistant Professor, Group Psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Islamic Azad University, Khorasgan Branch, Isfahan, Iran.
چکیده [English]

Introduction: The sexual abuse of children and adolescents is a significant public health issue that leads to a variety of detrimental social, cultural, and familial consequences. The aim of the present study was to compare the effectiveness of self-determination skills training and agoraphobia treatment on emotional regulation and psychological resilience in adolescent girls who have experienced sexual abuse.
Method: This study employed a quasi-experimental design featuring a pretest-posttest approach, including a control group and a two-month follow-up period. The statistical population comprised all adolescent girls who experienced sexual abuse in Isfahan in 2023. 45 participants were selected using convenience sampling and subsequently randomly assigned to three groups. The data collection tools used in this study were the Mittmannsgruber Hyperemotion Questionnaire (2009) and the Kloof et al. Psychological Resilience Questionnaire (2002). The first experimental group underwent ten sessions of self-determination skills training based on the Field and Hoffman protocol (1994), while the second experimental group participated in eight sessions of agoraphobia treatment following the McCullough protocol (2003). The control group was also placed on a waiting list. The data were analyzed using SPSS version 23, employing a mixed analysis of variance with repeated measures statistical method.
Results: The results indicated that the mean ages of the participants in the self-determination skills training group, the agoraphobia group, and the control group were 15.2, 16.5, and 15.7 years, respectively. Furthermore, the members of all three groups were comparable and homogeneous. The findings indicated that both self-determination skills training and agoraphobia treatment interventions were effective in enhancing positive meta-emotion and psychological resilience among adolescent girls with a history of sexual abuse during the post-test and follow-up stages (p < 0.05). However, only the agoraphobia treatment was effective in improving negative meta-emotion. There was a significant difference between the two experimental groups regarding the effectiveness of treatment on hyperemotion and psychological resilience. The treatment for agoraphobia proved to be more effective than the training in self-determination skills.
Discussion and Conclusion: The findings indicate that both treatment methods—agoraphobia therapy and self-determination skills training—are effective in enhancing the psychological well-being of adolescent girls who have experienced sexual abuse. Notably, agoraphobia therapy demonstrates a greater effectiveness in improving hyper-emotionality and psychological resilience among these individuals. Consequently, these treatments can serve as complementary approaches to alleviate the psychological challenges faced by girls who have undergone sexual abuse.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Affect Phobia Therapy
  • Meta-Emotional
  • Mental Toughness
  • Self-determination Skills Training
  • Sexual Abuse

مراجع

  1.  

    1.     Mathews B, Collin-Vézina D. Child sexual abuse: Toward a conceptual model and definition. Trauma, Violence, & Abuse. 2019 Apr; 20(2): 131-48. https://doi.org/10.1177/1524838017738726

    2.     Noll JG. Child sexual abuse as a unique risk factor for the development of psychopathology: the compounded convergence of mechanisms. Annual review of clinical psychology. 2021 May 7; 17: 439-64. https://doi.org/10.1146/annurev-clinpsy-081219-112621

    3.      آزادی ا، سنجرانی س، بخشایش ع ر. تجربه زیسته دختران از سوء استفاده جنسی در دوران کودکی: مطالعه کیفی، فصلنامه روانشناسی بالینی و شخصیت. 1402؛ 21(2): 49-58. https://doi.org/10.22070/cpap.2023.15789.1197

    4.     Angelakis I, Austin JL, Gooding P. Association of childhood maltreatment with suicide behaviors among young people: a systematic review and meta-analysis. JAMA network open. 2020 Aug 3; 3(8): e2012563. https://doi.org/10.1001/jamanetworkopen.2020.12563

    5.     Kletenik I, Sillau SH, Isfahani SA, LaFaver K, Hallett M, Berman BD. Gender as a risk factor for functional movement disorders: the role of sexual abuse. Movement disorders clinical practice. 2020 Feb; 7(2): 177-81. https://doi.org/10.1002/mdc3.12863

    6.     Hébert M, Langevin R, Oussaïd E. Cumulative childhood trauma, emotion regulation, dissociation, and behavior problems in school-aged sexual abuse victims. Journal of affective disorders. 2018; 225: 306-12. https://doi.org/10.1016/j.jad.2017.08.044

    7.     Sadock BJ, & Sadock V, Ruiz P. Kaplan and Sadock's synopsis of psychiatry: Behavioral sciences/clinical psychiatry. 11th ,editor: Lippincott Williams & Wilkins. 2015.

    8.        قاضی‌زاده، س، مشهدی ع، طیبی ز، سلطانی‌فر، ع. اثربخشی درمان شناختی رفتاری متمرکز بر تروما بر نشانگان اختلال تنیدگی پس از سانحه در کودکان با تجربه سوءاستفاده جنسی. مجله روانشناسی بالینی. 1399؛ 12(4): 77-89. https://doi.org/10.22075/jcp.2021.19370.1788

    9.     Bartsch A. Meta-emotion: How films and music videos communicate emotions about emotions. Projections. 2019; 2(1): 45-59.

    10.  Ebadi M, Basharpoor S, and Narimani M. Fitting the Causal Model Based on the Couple Relationship Distress According to Negative Meta-Emotion: The Mediating Role of Rejection Sensitivity in Married People. Journal of Family Psychology. 2021; 7(2): 61-74. https://doi.org/10.22034/ijfp.2021.245575 [In Persian]

    11.  Bailen N, Thompson J. Meta-emotions in daily life: Associations with emotional awareness and depression. Journal of Emotion. 2019; 19(5): 776-787. https://doi.org/10.1037/emo0000488

    12.  Srinivasan P, Pushpam M. Exploring the influence of metacognition and metaemotion strategies on the outcome of students of IX Std. American Journal of Educational Research. 2016; 4(9): 663- 68. http://dx.doi.org/10.12691/education-4-9-3

    13.  Pina JA, Passos AM, Maynard MT, Sinval J. Self-efficacy, mental models and team adaptation: A first approach on football and futsal refereeing. Psychology of Sport and Exercise. 2021; 1(15): 101787. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2020.101787

    14.  Hengen K, Alpers G. Stress makes the difference: social stress and social anxiety in decision-making under uncertainty. Front. Psychol. 2021; 12: 578293. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2021.578293

    15.  McCarrick D, Wolfson S, Neave N. Personality characteristics of UK Association Football referees. Journal of Sport Behavior. 2019; 42(4): 493-508. https://www.researchgate.net/publication/337798177_Personality_Characteristics_of_UK_soccer_referees

    16.  Clough P, Earle K, Sewell D. Mental toughness: The concept and its measurement. Solutions in sport psychology. 2002; 1: 32-45.

    17.  Lemieux S, Tourigny M, Joly J, Baril K, Séguin M. Characteristics associated with depression and post-traumatic stress disorder among childhood sexual abuse women. Revue d'epidemiologie et de sante publique. 2019 Jul 25; 67(5): 285-94. https://doi.org/10.1016/j.respe.2019.05.012

    1. رضایی، م، قدم پور، ع‌ا، کاظمی ر. نقش میانجی اعتبارزدایی هیجانی در رابطة بین سوءاستفاده جنسی- هیجانی و نشانه‌های افسردگی در دانشجویان دختر. دست‌آوردهای روان‌شناختی. 1397؛ 25(1): 75-99. https://doi.org/10.22055/psy.2018.23678.1908

    2. فیروزی ه، امیری ف، سعادتی ن، رستمی م. نقش آزاردیدگی دوران کودکی بر تصویر بدنی و عملکرد جنسی در زنان. مجله اصول بهداشت روانی. 1395؛ 18(6): 316-320. https://doi.org/10.22038/jfmh.2016.7754
    3. Eubanks JR, Kenkel MY, Gardner RM. Body-size perception, body-esteem, and parenting history in college women reporting a history of child abuse. Perceptual and motor skills. 2006 Apr; 102(2): 485-97. https://doi.org/10.2466/pms.102.2.485-497
    4. Noll JG. Child sexual abuse as a unique risk factor for the development of psychopathology: the compounded convergence of mechanisms. Annual review of clinical psychology. 2021 May 7; 17: 439-64. https://doi.org/10.1146/annurev-clinpsy-081219-112621
    5. Maniglio R. The impact of child sexual abuse on health: A systematic review of reviews. Clinical psychology review. 2009 Nov 1; 29(7): 647-57. https://doi.org/10.1016/j.cpr.2009.08.003
    6. Ryan RM, Deci EL. Self-determination theory: Basic psychological needs in motivation, development, and wellness. New York: Guilford Press. 2017. http://dx.doi.org/10.7202/1041847ar
    7. Yang Y, Zhang Y, & Sheldon K. Self-determined motivation for studying abroad predicts lower culture shock and greater well-being among international students: The mediating role of basic psychological needs satisfaction. International Journal of Intercultural Relations. 2018; 63: 95-104. http://dx.doi.org/10.1016/j.ijintrel.2017.10.005
    8. Forest J, Gradito Dubord A, Olafsen A, Carpentier J. Shaping tomorrow’s workplace by integrating selfdetermination theory: A literature review and recommendations. Chapter to be published in R. Ryan, & E. Deci (Eds.), The Oxford Handbook of work engagement, motivation, and self-determination theory. Oxford University Press: New York. 2022.http://dx.doi.org/10.1093/oxfordhb/9780197600047.013.45
    9. Xiang C, Wang X, Xie T, Fu C. Differential effects of work and family support on the relationship between surface acting and wellbeing: A self-determination theory approach. Psychological Reports; 2023; 126(1): 198-219.https://doi.org/10.1177/00332941211048471
    10. Kent A. Toward a Resilience Model of Student WellBeing: A Self-Determination Approach to Thriving and Burnout among College Students. Iowa State University ProQuest Dissertations. 2022. https://doi.org/10.31274/td-20240329-812
    11. Damien T, Clement, G, Rebecca S. Promoting Motivation and Well-Being at School: the effect of a teacher training combining a self-determination theory-based intervention and positive psychology interventions. Journal of SENS. 2022; 12(4): 24-36. http://dx.doi.org/10.31219/osf.io/nkrdz
    12. توسلی ا، شریفی ط، احمدی ر. مقایسه اثربخشی آموزش مهارت­های خودتعیین‌­گری و آموزش کیفیت زندگی اسلامی بر تاب‌­آوری و بهزیستی روانشناختی. مجله دانشگاه علوم پزشکی سبزوار. 1402؛ 3(5): 583-595. https://doi.org/10.22055/psy.2023.43647.3024
    13. منصورنژاد ز، ملک­‌پور م، قمبرانی ا، یارمحمدیان ا. اثربخشی آموزش مهارت­های خودتعیین‌­گری بر نیاز­های روانشناختی بنیادی دانش­اموزان با مشکلات رفتاری برونی‌سازی شده. مجله دست‌­آوردهای روانشناختی. 1398؛ 26(1): 1-16. https://doi.org/10.22055/psy.2019.25336.2043
    14. McCullough L, Kuhn N, Kaplan A,Wolf J, Hurley C. Treating affect phobia.Publish by the Guilford press. A division of Guilford publications‌. Inc. 72 Spring street‌, New York: London: NY 10012. 2003.
    15. Fonagy P, Luyten P, Moulton-Perkins A, Lee Y, Warren F, Howard S, Ghiniai R, Fear P, Lowyck B. Development and validation of a self-report measure of mentalizing: The reflective functioning questionnaire: The reflective functioning questionnaire. PIOS ONE. 2016; 11(7): e0158678. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0158678
    16. Saunders R, Buckman E, Cape J, Fearon P, Leibowitz J, & Pilling S. Trajectories of depression and anxiety symptom change during psychological therapy. Journal of affective disorders. 2019; 249: 327-335. https://doi.org/10.1016/j.jad.2019.02.043
    17. Haj Mohammad Hosseini T, Mirza Hosseini H, Zargham Hajbi M.. Comparison of the effectiveness of mentalization-based therapy and phobia-based therapy on reducing depressive symptoms in borderline personality spectrum women, Applied Family Therapy Quarterly. 2022; 3(1): 21-36. https://doi.org/10.22034/aftj.2021.281831.1067 [In Persian]

    35.  Ferankl M, Wennberg P, Berggraf L, Philips B. Affect Phobia Therapy for Mild to Moderate Alcohol Use Disorder:The Cases of “Carey,” “Michelle,” and “Mary”. Pragmatic Case Studies in Psychotherapy. 2018; (1): 214-257.

    36.  Ferankl M, Philips B, Berggraf L, Ulvenes P, Johansson R, & Wennberg P. Psychometric properties of the Affect Phobia Test. Scandinavian Journal of Psychology. 2016; 57: 482–488. https://doi.org/10.1111/sjop.12308

    37.  Kalleklev J, Karterud S. coparative study of a mentalization – based versus a psychodynamic group therapy session. Group Analysis. 2018; 51(1): 44-60. http://dx.doi.org/10.1177/0533316417750987

    38.  Mitmansgruber H, Beck T, Hofer S, et al. When you donot like what you feel: Experiental avoidance, mindfulness and Meta emotion in emotion regulation. Personality and Individual Differences. 2009; 46(4): 4. https://awspntest.apa.org/record/2009-01111-014

    39.  Ahadi B, Mehrinejad A, Moradi M. Cognitive failure in the elderly: the role of mindfulness and meta-emotion. Journal aging Psychology. 2017; 3(2): 115-125. https://jap.razi.ac.ir/article_749_en.html [In Persian]

    40.   افسانه پورک سع، واعظ موسوی سم. روایی و پایایی نسخه فارسی پرسشنامه استحکام روانی 48 سوالی، پژوهش‌نامه مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی. 1393؛ 10(19): 39-54. https://doi.org/10.22080/jsmb.2014.831

    41.  Field S, Hoffman A. Fostering self-determination through building productive relationships in the classroom. Intervention in school and clinic. 1994; 48(1): 6-14. https://doi.org/10.1177/1053451212443150

    1. شاه‌­سیاه ن، رضاپورمرصالح ی‌، صافی م ه. روابط ساختاری ذهن­‌آگاهی، خودتعیین­‌گری، شفقت به خود و ناگویی هیجانی در دانش­آموزان دختر دارای سابقه سوء استفاده و خودزنی. فصلنامه پژوهش­‌های نوین روانشناختی. 1399؛ 15(60): 149-170. https://dorl.net/dor/20.1001.1.27173852.1399.15.60.12.6

    2. یوسف‌وند م، الله­‌قدم‌پور ع، حسینی ح، فرخ­زادیان ع ­ا. اثربخشی درمان DBT بر نیازهای خودتعیین­‌گری و معنای تحصیل دانش‌آموزان دختر مورد سوء استفاده مبتلا به افسردگی، مجله روان‌شناسی بالینی و شخصیت. 1397؛ 16(2): 87-98. https://doi.org/10.22070/cpap.2020.2860

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار