مقایسه اثربخشی طرح‌واره درمانی و درمان پذیرش و تعهد بر رفتارهای خودکشی بیماران افسرده مبتلا به سوگ

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه روان‌شناسی، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران.

2 استادیار گروه روان‌شناسی، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران.

چکیده

مقدمه: تجربة سوگ یکی از تجربیات دردآوری است که بعضاً فرد را با علائم افسردگی روبرو می‌نماید و موجبات رفتار خود آسیب‌رسان را فراهم می‌کند. بر همین اساس این پژوهش باهدف مقایسه اثربخشی طرح‌واره درمانی و درمان‌پذیرش و تعهد بر رفتارهای خودکشی بیماران افسرده مبتلا به سوگ انجام شده است.
روش: پژوهش حاضر یک پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش­آزمون – پس­آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعة آماری شامل بیماران افسرده دارای تجربة سوگ مراجعه‌کننده به مرکز درمانی و توان‌بخشی توس شهر مشهد در سال ۱۴۰۲ بودند که پس از غربالگری و تشخیص اولیه، تعداد 45 نفر به‌صورت نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و به‌صورت تصادفی در سه گروه 15 نفره شامل دو آزمایش و یک گروه کنترل گمارده شدند. جمع­آوری داده­ها با پرسشنامه‌های افسردگی (BDI-II) و رفتارهای خودکشی (R-SBQ) بود. در ابتدا از هر سه گروه پیش­آزمون گرفته شد، سپس یک گروه آزمایش تحت طرح­واره درمانی وگروه آزمایش دیگر تحت درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد به مدت 8 جلسه 90 دقیقه‌ای به‌صورت یک جلسه در هفته قرار گرفت و گروه کنترل تحت هیچ درمانی دریافت نکرد. پس از اتمام جلسات، از هر سه گروه پس­آزمون گرفته شد و پس از سه ماه مجدداً سنجش پیگیری در هر سه گروه اجرا شد. داده‌ها با استفاده از تحلیل واریانس اندازه­گیری­های مکرر و آزمون تعقیبی بن فرونی تحلیل شدند.
نتایج: نتایج نشان داد، رفتارهای خودکشی در هر دو گروه طرح‌واره درمانی و درمان‌پذیرش و تعهد از پیش‌آزمون به پس‌آزمون و به پیگیری میانگین‌ها کاهش یافته است (001/0>P) و این تأثیر در گروه درمان پذیرش و تعهد بیشتر بوده است(001/0>P).
بحث و نتیجه‌گیری: به‌طورکلی نتایج حاکی از آن بود که درمان‌پذیرش و تعهد در کاهش رفتارهای خودکشی بیماران افسرده مبتلا به سوگ از طرح­واره درمانی مؤثرتر است. پیشنهاد می­‌شود، درمان پذیرش و تعهد و طرح­واره درمانی توسط متخصصان این حوزه، به‌منظور کاهش رفتارهای خودکشی در مراکز مشاوره و درمانی مورداستفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparing the Effectiveness of Schema Therapy and Acceptance and Commitment Therapy on Suicidal Behaviors in Depressed Patients with Bereavement

نویسندگان [English]

  • Maral Moraveji 1
  • Zahra Bagherzadeh Golmakani 2
  • Mahdi Akbarzadeh 2
1 Ph.D. Student, Department of Psychology, Neyshabur Branch, Islamic Azad University, Neyshabur, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Psychology, Neyshabur Branch, Islamic Azad University, Neyshabur, Iran.
چکیده [English]

Introduction: The experience of grief is one of the most painful challenges an individual may face, often leading to symptoms of depression and potentially resulting in self-harming behavior. This study was conducted to compare the effectiveness of schema therapy and acceptance and commitment therapy on the suicidal behaviors of depressed patients experiencing grief.
Method: The present study employed a quasi-experimental design featuring a pre-test and post-test, along with a follow-up involving a control group. The statistical population comprised depressed patients experiencing grief who were referred to the Toos Rehabilitation and Treatment Center in Mashhad in 2023. After screening and conducting an initial diagnosis, 45 individuals were selected through purposive sampling and randomly assigned to three groups of 15 participants each: two experimental groups and one control group. Data were collected using depression questionnaires (BDI-II) and assessments of suicidal behaviors (R-SBQ). Initially, all three groups were pre-tested. One experimental group then underwent schema therapy, while the other experimental group received acceptance and commitment therapy for eight 90-minute sessions, held once a week. The control group did not receive any treatment. After the sessions, all three groups underwent post-testing, and follow-up assessments were conducted on all three groups three months later. The data were analyzed using repeated measures analysis of variance (ANOVA) and the Bonferroni post-hoc test.
Results: The results indicated that suicidal behaviors decreased from pre-test to post-test and follow-up in both the schema therapy and acceptance and commitment therapy groups (P<0.001). This reduction was more pronounced in the acceptance and commitment therapy group (P<0.001).
Discussion and Conclusion: Overall, the results suggest that acceptance and commitment therapy is more effective than schema therapy in reducing suicidal behaviors among depressed patients experiencing grief.
It is recommended that specialists in this field utilize Acceptance and Commitment Therapy (ACT) and Schema Therapy to mitigate suicidal behaviors in counseling and treatment centers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Schema therapy
  • Acceptance and commitment therapy
  • Suicidal behaviors
  • Depressed patients with bereavement

مراجع

  1. علوی س ح، قاسمی‌مطلق م، اسماعیلی‌شاد ب، بخشی‌پور ا. مقایسه‌ اثربخشی درمان متمرکز بر هیجان و درمان راهبردی راه‌حل مدار بر نشانه‌های هیجانی، شناختی، انگیزشی و زیست‌شناختی اختلال افسردگی اساسی. دو فصلنامه مطالعات روان‌شناختی نوجوان و جوان، 1401؛ 3(1): ۲۶۵-۲۵۳.
  2. صفی‌الحسینی ف ‌س، ساکی م، حامدی ا، سعادتی ح، لشکر‌دوست ح. شیوع افسردگی در دانش‌آموزان دبیرستان‌های دخترانه شهر بجنورد در سال 1393. نشریه دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی، 1396؛ 4(2): 16-32.
  3. انجمن روان‌پزشکی آمریکا. راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی 5. ترجمة فرزین رضاعی و همکاران. تهران: انتشارات ارجمند؛ 1400.
  4. سالاری ع، عزیزی م، سعیدمنش م. اثربخشی طرح‌واره درمانی بر افسردگی و عزت‌نفس نوجوانان 13 - 14 سال سوگوار. [پنجمین کنفرانس بین‌المللی پژوهش در روانشناسی، مشاوره و علوم تربیتی]، تهران: همایش‌های روانشناسی؛ 1398.
  5. Moses K, Nagarajan O, Lenin B. Determining the Association of Grief Intensity and Prolonged Grief Disorder among COVID-19 Bereaved–A Preliminary Study. Journal of Family Life Education. 2022; 1(1): 63-83.
  6. انجمن روان‌پزشکی آمریکا. راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روان (5-TR). ترجمة مهدی گنجی. تهران: انتشارات ساوالان؛ 1401.
  7. Hilberdink C. E, Ghainder K, Dubanchet A, Hinton D, Djelantik A. M. J, Hall B. J, Bui E. Bereavement issues and prolonged grief disorder: A global perspective. Cambridge Prisms: Global Mental Health. 2023; 10(2): 32-45.‏
  8. Toshishige Y, Kondo M, Ito Y, Hashimoto H, Okazaki J, Okami T, Akechi T. Interpersonal psychotherapy for bereavement-related major depressive disorder in Japan: a pilot study. Cogent Psychology. 2023; 11(1): 229-235.
  9. Briere J, Kwon O, Semple J, Godbout N. Recent suicidal ideation and behavior in the general population: the role of depression, posttraumatic stress, and reactive avoidance. The Journal of Nervous and Mental Disease. 2019; 207(5): 320-325.
  10. سادوک ب ج، سادوک و آ. خلاصه روان‌پزشکی: علوم رفتاری/روان‌پزشکی بالینی. ترجمة فرزین رضاعی. تهران: انتشارات ارجمند؛ 1400.
  11. Guo Y, Xu Z. Y. R, Cai M. T, Gong W. X, Shen C. H. Epilepsy with suicide: a bibliometrics study and visualization analysis via CiteSpace. Frontiers in neurology. 2022; 12(1): 25-36.
  12. سیمبر گ، علیزاده ش، حاجی‌فقها ح. عوامل خطر خودکشی در نوجوانان در جهان: یک مرور روایتی. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان. 1396؛ 16(12): 1153-1168.
  13. Robinson W. L, Whipple C. R, Keenan K, Flack C. E, Wingate L. Suicide in African American adolescents: understanding risk by studying resilience. Annual review of clinical psychology. 2022; 18(4): 359-385.
  14. دمیدیجیان، م، دون ه. درمان افسردگی با فعال‌سازی رفتاری. ترجمة سامان نونهال و همکاران. تهران: انتشارات ارجمند؛ 1399.
  15. حسینی‌فرد س م. اثربخشی طرح‌واره درمانی در درمان زنان مبتلا به افسرده‌خویی: کاهش شدت افسردگی، ناامیدی، طرح‌واره ناسازگارانه اولیه و افزایش عزت‌نفس و خودکارآمدی. [رساله دکتری دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی]. 1400.
  16. Dadomo H, Panzeri M, Caponcello D, Carmelita A, Grecucci A. Schema therapy for emotional dysregulation in personality disorders: a review. Current opinion in psychiatry. 2018; 31(1): 43-49.
  17. رهبرکرباسدهی ف، ابوالقاسمی ع، رهبرکرباسدهی ا. اثربخشی طرح‌واره درمانی بر تاب‌آوری روان‌شناختی و توانمندی اجتماعی دانش‌آموزان با نشانه‌های افسردگی. مجله مطالعات روان‌شناختی. 1398؛ 15(4): 73-90.
  18. علی‌مردانی ف، کریمی ش، حامدی‌فر ف، محبیان‌فر م. اثربخشی طرح‌واره درمانی بر افکار خودکشی نوجوانان. [دوازدهمین کنفرانس بین‌المللی روانشناسی، مشاوره و علوم تربیتی]، تهران: کنفرانس روانشناسی تهران؛ 1401.
  19. موذنی ت، غلامرضایی س، رضایی ف. اثربخشی طرح‌واره درمانی بر شدت افسردگی و افکار خودکشی در بیماران مبتلا به افسردگی مقاوم به درمان. مجله ارمغان دانش. 1397؛ ۲۳ (۲): .۲۶۶-۲۵۳.
  20. ابراهیمی گ، غضنفری ا، مشهدی‌زاده ش، رحیمی س. مدل‌یابی افکار خودکشی بر اساس طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه با نقش میانجی تنظیم هیجانی در بزرگ‌سالان با سابقه ناملایمات کودکی (جسمی و جنسی). مجله روانشناسی بالینی و شخصیت. 1402؛ 21(1): 95-102.
  21. Grażka A, Królewiak K, Sójta K, Strzelecki D. Suicidality in the light of schema therapy constructs, ie, Early Maladaptive Schema and Schema Modes: A Longitudinal Study. Journal of Clinical Medicine. 2023; 12(21): 6755.‏ https://doi.org/10.3390/jcm12216755
  22. Milesi IP, de Araújo RMF, Bücker J. Suicidal behavior and early maladaptive schemas and schema domains. The Journal of Nervous and Mental Disease. 2023; 211(7): 514-518. https://doi.org/10.1097/nmd.0000000000001642
  23. Walser RD, Garvert DW, Karlin B. E, Trockel M, Ryu D. M, Taylor C. B. Effectiveness of Acceptance and Commitment Therapy in treating depression and suicidal ideation in Veterans. Behaviour research and therapy. 2015; 74(2): 25-31. https://doi.org/10.1016/j.brat.2015.08.012
  24. مصباح ا، حجت‌خواه م، گل‌محمدیان م. اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر بهبود رابطه والد-فرزندی در مادران دارای کودک کم‌توان ذهنی. پژوهش‌های روان‌شناسی بالینی و مشاوره. 1397؛ 8(2): 84‌–‌100. https://doi.org/10.22067/ijap.v8i2.68383
  25. Bodden DH, Matthijssen DA. Pilot Study Examining the Effect of Acceptance and Commitment Therapy as Parent Counseling. Journal of Child and Family Studies. 2021; 30(4): 978-988. s10826-021-01926-2.pdf
  26. Yıldız E. The effects of acceptance and commitment therapy on lifestyle and behavioral changes: A systematic review of randomized controlled trials. Perspectives in psychiatric care.2020‌; 56(3): 657-690. https://doi.org/10.1111/ppc.12482
  27. Reyes AT. The process of learning mindfulness and acceptance through the use of a mobile app based on acceptance and commitment therapy: a grounded theory analysis. Issues in Mental Health Nursing. 2022; 43(1): 3-12.‏ https://doi.org/10.1080/01612840.2021.1953652
  28. شاره ح، رباطی، ز. اثربخشی گروه‌درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر انعطاف‌پذیری شناختی، افکار خودکشی، افسردگی و ناامیدی در سربازان. مجله روان‌پزشکی و روانشناسی بالینی ایران. 1400؛ 27‌(4): 412-427. http://dx.doi.org/10.32598/ijpcp.27.2.225.12
  29. خورانی ج، احمدی و، مامی ش، ولی‌زاده ر. اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر معنای زندگی، رضایت از زندگی، انعطاف‌پذیری شناختی و افکار خودکشی افراد مبتلابه افسردگی. مجله مطالعات ناتوانی. 1399؛ ۱۰ (1): 4430-4418. https://doi.org/10.22038/mjms.2022.22593
  30. Barnes SM, Borges LM, Smith GP, Walser RD, Forster JE, Bahraini NH. Acceptance and Commitment Therapy to Promote Recovery from suicidal crises: A Randomized Controlled Acceptability and Feasibility Trial of ACT for life. Journal of Contextual Behavioral Science. 2021; 20(3): 35-45. https://doi.org/10.1080/07317115.2019.1642974
  31. Hinrichs KL. Steadman-Wood P, Meyerson J. L. ACT Now: The Intersection of Acceptance and Commitment Therapy with Palliative Care in a Veteran with Chronic Suicidal Ideation. Clinical Gerontologist. 2020; 43(1): 126-131.‏ https://doi.org/10.30473/hpj.2023.67051.5754
  32. همتی‌ثابت و، حسینی س، افشاری‌نیا ک‌، عارفی م. مقایسه اثر‌بخشی طرح‌واره و رفتاردرمانی ‌دیالکتیک بر سبک زندگی ارتقادهنده سلامت ‌و کیفیت زندگی مرتبط با سلامت بیماران مبتلا به مجله دانشکده علوم پزشکی اراک. 1400؛ 24(4): ۵۸۱-۵۶۶. https://doi.org/10.30473/hpj.2023.67051.5754
  33. Hayes SC, Strosahl KD. A practical guide to acceptance and commitment therapy. New York: Springer Press. 2018.
  34. Worden JW. Grief counseling and grief therapy: A handbook for the mental health practitioner. New York: Springer Publishing Company. 2018.
  35. Beck AT, Steer RA, Garbin MG. Psychometric properties of the Beck Depression Inventory: Twenty-five years of evaluation. Clinical Psychology Review. 1996; 8(4):77-100. https://doi.org/10.1016/0272-7358(88)90050-5
  36. کاظمی، ح. مقایسه تحریف‌های شناختی در بیماران مضطرب و افسرده. [پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد]. شیراز: دانشگاه شیراز؛ 1382.
  37. Osman A, Gutierrez PM, Muehlenkamp JJ, Dix-Richardson F, Barrios FX, Kopper BA. Suicide Resilience Inventory–25: Development and preliminary psychometric properties. Psychological Reports. 2001; 94(3): 1349-1360. https://doi.org/10.2466/pr0.94.3c.1349-1360
  38. مهدی‌یار م، نجاتی ف. اعتباریابی پرسشنامه تاب‌آوری در برابر خودکشی، مجله روانشناسی سلامت. 1394؛ 4(4): 97-108. اعتبار یابی پرسشنامه تاب آوری در برابر خودکشی
  39. دلاور، ع. روش تحقیق در روان‌شناسی و علوم تربیتی. تهران: انتشارات ویرایش؛ 1398.

Young H‌, Klosko J, Vishar M. Schema therapy, a practical guide for clinical professionals. Translated by Hamidpour, H, Andoz, Z. Arajmand Publications. 2010.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار