اثربخشی درمان شناختی-رفتاری (CBT) بر خودکارآمدی مقابله و واکنش پذیری هیجانی در قربانیان دارای نشانه‌های اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) ناشی از حوادث انفجاری شهر کابل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه روان‌شناسی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.

2 دانشیار گروه روان‌شناسی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.

3 استادیار گروه روان‌شناسی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.

چکیده

چکیده

مقدمه: مطالعات پیشین نشان داده‌ است که قربانیان حوادث ناگوار نظیر جنگ و خشونت، سطوح نامطلوبی از واکنش‌پذیری هیجانی و ضعف در مقابله با شرایط را نشان‌ می‌دهند. هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان شناختی-رفتاری بر خودکارآمدی مقابله‌ای، واکنش‌پذیری هیجانی در قربانیان دارای نشانه‌های اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) ناشی از حوادث انفجاری شهر کابل بود.

روش: این مطالعه به شیوه شبه‌ آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل انجام شد. جامعه آماری شامل مردان ۲۰ تا ۴۰ سال ساکن شهر کابل بود که در پی تجربه مستقیم حوادث ناشی از جنگ، علائم بالینی PTSD را دارا بودند. ۲۴ نفر با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (هرکدام ۱۲ نفر) جایگزین شدند. گروه آزمایش طی ۱۵ جلسه ۱۲۰ دقیقه‌ای، مداخله درمان شناختی-رفتاری دریافت نمودند؛ در حالی که گروه کنترل هیچ مداخله‌ای دریافت نکرد. از ابزارهای پژوهش می‌توان به مقیاس نشانه‌های PTSD فوآ (1997)، مقیاس خودکارآمدی مقابله‌ای چسنی (2006) و مقیاس واکنش‌پذیری هیجانی ناک (2008) اشاره کرد. داده‌ها با تحلیل کوواریانس تک و چندمتغیره و آزمون‌های تعقیبی بونفرونی تحلیل شدند.

نتایج: درمان شناختی-رفتاری در گروه مداخله نسبت به گروه گواه کاهش معنی‌داری در نمره کل و مؤلفه‌های واکنش‌پذیری هیجانی (حساسیت، شدت و پایداری) و افزایش معنی‌دار در مؤلفه‌های خودکارآمدی مقابله‌ای (راهبرد مسأله‌مدار، توقف افکار منفی و دریافت حمایت اجتماعی) نشان داد (001/0p<).

بحث و نتیجه‌گیری: یافته‌ها موید کارآمدی درمان شناختی-رفتاری در بهبود پیامدهای روان‌شناختی ناشی از تروماهای جنگی در جامعه آسیب‌دیده افغانستان می‌باشد و بر ضرورت گسترش خدمات درمانی مبتنی بر شواهد در این بافت تأکید می‌کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Cognitive-Behavioural Therapy on coping self-efficacy and emotional reactivity among victims with symptoms of Post-Traumatic Stress Disorder (PTSD) affected by explosive incidents in Kabul

نویسندگان [English]

  • Fraidon Assadullahi 1
  • Seyyed Valiollah Mousavi 2
  • Sajjad Rezaei 2
  • Ashkan Naseh 3
1 PhD student in Psychology, Department of Psychology, University of Guilan, Rasht, Iran.
2 Associate Professor of Psychology, Department of Psychology, University of Guilan, Rasht, Iran.
3 Assistant Professor of Psychology, Department of psychology, University of Guilan, Rasht, Iran.
چکیده [English]

Abstract

Introduction: Previous studies have shown that victims of traumatic events such as war and violence exhibit undesirable levels of emotional reactivity and coping with difficulties. The present study aimed to investigate the effectiveness of Cognitive-Behavioral Therapy (CBT) on coping self-efficacy, emotional reactivity among victims with symptoms of Post-Traumatic Stress Disorder (PTSD) affected by explosive incidents in Kabul.

Method: This study was conducted using a quasi-experimental design with a pretest-posttest control group. The statistical population included men aged 20 to 40 residing in Kabul who exhibited clinical symptoms of PTSD due to direct exposure to war-related events. A total of 24 participants were selected through purposive sampling and were randomly assigned to experimental and control groups (12 participants in each group). The experimental group received 15 sessions of 1 to 2 hours Cognitive-Behavioral Therapy intervention, while the control group received no intervention. Research tools included the PTSD Symptom Scale by Foa(1997), the Coping Self-Efficacy Scale by Chesney(2006), and the Emotional Reactivity Scale by Nock(2008). Data were analyzed using Univariate and Multivariate Analysis of Covariance and Bonferroni post-hoc tests.

Results: Cognitive-Behavioral Therapy in the intervention group showed a significant reduction in the total score and components of emotional reactivity (sensitivity, intensity, and persistence) compared to the control group. Additionally, there was a significant increase in the components of coping self-efficacy (problem-focused strategy, negative thought cessation, and social support seeking) (p<0.001).

Discussion and Conclusion: The findings confirm the effectiveness of Cognitive-Behavioral Therapy in improving psychological outcomes resulting from war-related trauma in the affected Afghan population. These results emphasize the necessity of expanding evidence-based therapeutic services within this context.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cognitive-Behavioral Therapy
  • Emotional Reactivity
  • Coping Self-Efficacy
  • PTSD Symptoms
  • War Trauma
روانشناسی بالینی و شخصیت

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 05 خرداد 1404

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار