بررسی استرس کارکنان شرکت پالایش نفت تبریز و رابطه آن با آسیب‌پذیری‌های روانی‌ و جسمانی براساس مدل همخوانی فرد – محیط

نویسندگان

چکیده

استرس براساس دیدگاه‌های مختلف مورد بررسی قرار گرفته که یکی از آن‌ها، مدل همخوانی فرد- محیط است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی نیکویی برازش مدل ناهمخوانی فرد- محیط با استرس و بازتاب‌های آن به‌صورت عوارض روانی‌ است. آزمودنی‌های پژوهش، شامل 985 نفر با میانگین سنی و سنوات خدمت به ترتیب 5/42 و 19 سال هستند که در 8 گروه شغلی مشغول به‌کارند و به‌صورت سرشماری در پژوهش شرکت کرده‌اند. به‌علاوه، مسئولان پالایشگاه نیز 111 پرسشنامه برای کارکنان در این مورد تکمیل کردند. ابزار پژوهش در دو بخش کلی پرسشنامه کارکنان که بر بررسی همخوانی فرد- محیط ذهنی و پرسشنامه مسئولان که به بررسی همخوانی فرد- محیط عینی می‌پردازد، بوده است. علاوه بر این، کلیه آزمودنی‌ها‌ به پرسشنامه استرس شغلی، و چک‌لیست نشانه‌یابی 90 سؤالی (SCL-90-R) نیز پاسخ گفتند. نتایج حاصل حاکی است که بین فرد و محیط، ناهمخوانی و عدم تطابق در دو بعد توانایی‌های فردی- خواسته‌های محیطی، و امکانات محیطی – انتظارات فردی وجود دارد. به‌علاوه، اظهارات مسئولان در مورد ناهمخوانی فردی- محیطی کارکنان با اظهارات خود کارکنان تفاوت بارز و معنا‌دار دارد. همچنین نتایج حاصل از رگرسیون گام به گام نشان داد که متغیرهای توانایی‌های فردی، تقاضاهای محیطی و امکانات محیطی در تغییر فشار روانی‌ کارکنان تأثیر منفی و معکوس داشته، ولی متغیرهای ارزش‌ها و انتظارات فردی تأثیر مثبت و مستقیم داشته است. نهایتاً نتایج حاصل از رگرسیون گام به گام دیگر مشخص کرد که از دو بعد توانایی‌های فردی- خواسته‌های محیطی، و امکانات محیطی- انتظارات فردی فقط متغیر دوم (امکانات محیطی- انتظارات فردی) وارد مدل رگرسیون شده و در تغییرات متغیر فشار روانی‌ تأثیرات معنا‌دار داشته است. بنابراین، نتایج پیشنهاد می‌کنند که مدل همخوانی فرد- محیط می‌تواند مدل مناسب در تبیین میزان فشار روانی‌ ‌باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study of Stress among Tabriz Oil Refinery Employees and its Relationship with their Physical and Psychological Disorders

نویسندگان [English]

  • M.T. Garooci Farshi
  • A. Mani
چکیده [English]

 Stress has been investigated from different points of view. One of the most important approaches to stress is Person- Environment fit. The purpose of this study was to evaluate Person- Environment fit model to stress and its reflection to physical and psychological disorders. Subjects were 985 oil petroleum workers with an average age and experience, of 42.5 and 19 years respectively, who were selected from eight working groups. They filled out a self-administered questionnaire concerning Person-Environment and job stress. Besides the self-administered questionnaire 111 principals completed a questionnaire about these workers. All subjects completed SCL-90-R questionnaire too. Results indicated that, there was no conformity between Person and Environment in two dimensions of Values- Supplies (V-S) fit and Demands- Abilities (D-A) fit. Moreover, results showed significant differences between the view of principals and workers concerning evaluation of their fitness to the environment. Also, the result of stepwise regression indicated that personal abilities, environmental demands and environmental supplies had negative relation with job stress, where as personal values had a positive relation with it. Finally, another stepwise regression showed that from D-A and V-S only the latter entered the regression model and had significant effect on job stress. Therefore results suggested that person- Environment fit model is an appropriate model for formulating stress.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Person-Environment fit
  • Job stress, I/O Psychology, Mental health