ارزیابی حافظه آینده‌نگر، تصمیم‌گیری خطرپذیر و تصمیم‌گیری همکارانه در بین افراد با تیپ شبانه‌روزی صبحگاهی و شامگاهی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه کردستان

چکیده

مقدمه: ابعاد زیستی شخصیت بر ابعاد شناختی افراد تاثیر دارند. پژوهش حاضر جهت مقایسه حافظه آینده‌نگر، تصمیم‌گیری خطرپذیر، تصمیم‌گیری همکارانه در افراد با الگوهای شبانه‌روزی صبحگاهی و شامگاهی انجام شد.

روش: این تحقیق با رویکرد روش‌شناسی کمی در قالب یک طرح علّی-مقایسه‌ای در دو گروه افراد با الگوهای صبحگاهی و شامگاهی مورد بررسی قرار گرفت. نمونه پژوهش شامل 70 دانشجوی دختر و پسر 18 تا 32 ساله، دانشجوی کارشناسی یا کارشناسی ارشد بود که با استفاده از فراخوان و آزمون غربال‌گری صبحگاهی- شامگاهی انتخاب شدند. افراد انتخاب شده شامل 38 نفر صبحگاهی و 32 نفر شامگاهی بودند که در دو جلسه صبح و عصر مورد بررسی قرار گرفتند. از یک پرسشنامه صبحگاهی- شامگاهی و تکالیف شناختی کامپیوتری حافظه آینده‌نگر مبتنی بر زمان، تکلیف قمار آیووا، تصمیم‌گیری همکارانه (معمای زندانی) به عنوان ابزار جمع‌آوری داده‌ها استفاده شد.

نتایج: تحلیل آماری با استفاده از آزمون تحلیل واریانس چندمتغیری نشان داد که بین دو گروه افراد با الگوی شبانه‌روزی صبحگاهی و شامگاهی از نظر حافظه آینده‌نگر، تصمیم‌گیری خطرپذیر تفاوت معنادار وجود دارد. نتایج نشان داد که عملکرد حافظه آینده‌نگر در گروه شامگاهی بهتر از گروه صبحگاهی بود. همچنین میزان تصمیم‌گیری خطرپذیر در گروه شامگاهی بالاتر از گروه صبحگاهی می‌باشد.

بحث و نتیجه‌گیری: بنابراین نتایج پژوهش بیانگر این است که بین دو گروه صبحگاهی و شامگاهی از نظر کارکردهای شناختی در  حافظه آینده‌نگر، تصمیم‌گیری خطرپذیر تفاوت وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Assessment of Prospective Memory, Risky Decision-Making, Collaborative Decision-Making among Individuals with Morning and Evening Circadian Typology

نویسندگان [English]

  • Mahsa Mosalman
  • Ahmad Sohrabi
  • Shamseddin Ahmadi
  • Zoleikha Gholizadeh
University of Kurdistan
چکیده [English]

Introduction: Biological aspects of personality have an influence on people psychological dimensions. The present study was aimed to compare prospective memory, risky decision-making, collaborative decision-making between individuals with morning and evening circadian typology.

Methods: For this purpose, a study with quantitative methodology approach and a descriptive design was conceived. The population included 70 male and female undergraduate or graduate students, 18 to 32 years old, were recruited using evening-morningness screening tests. The selected students included 38 morning and 32 evening types and were examined at two morning and afternoon sessions. Morningness  and eveningness questionnaire and computerized cognitive tasks including Time-Based Prospective Memory (TBPM), Iowa Gambling Task (IGT), collaborative decision making (prisoner's dilemma), were empoloyed for gathering data. Results: Statistical analysis using multivariate analysis of variance and showed that there are significant differences in prospective memory, risky decision-making between groups with morning and evening circadian type. Results showed that prospective memory performance in the evening type was better than the morning one. In addition, scores of risky decision-making in the evening group were higher than the morning one.

Conclusions: So the results of this study showed a significant difference between the two groups in cognitive functions on prospective memory, risky decision-making.

کلیدواژه‌ها [English]

  • prospective memory
  • risky decision-making
  • cooperative decision making
  • sleep circadian types

مراجع

1- Cousins, J. Bell, I. Bootzin, R. (2015). Coffee-Related Insomnia. Coffee in Health and Disease Prevention, pp. 457-464.
2- محمدی، صابر، رحیم­پور، فرزانه، سعیدی، فیاض، فضلی، علی (1391). ارتباط کیفیت خواب با سلامت عمومی در پرستاران نوبت کار. فصلنامه علمی تخصصی طب کار، 4(4)، صص. 13-8.
3- رهافر، آرش، صادقی جوجیلی، میثم، صادق­پور، آتوسا (1392). بررسی ویژگی­های روان‌سنجی نسخه فارسی پرسشنامه صبحگاهی- شامگاهی (MEQ). روانشناسی بالینی و شخصیت (دانشور رفتار)، 2(8)، صص. 122-109.
4- Loureiro, F., & Garcia-Marques, T. (2015). Morning or Evening person? Which type are you? Self-assessment of chronotype. Personality and Individual Differences, 86, pp. 168-171.
5- Cavallera, G M. Giudici, S. (2008). Morningness and eveningness personality: A survey in literature from 1995 up till 2006. Personality and Individual Differences, 44, pp. 3-21.
6- امیری، سهراب، عیسی­زادگان، علی (1394). تفاوت­های فردی در توانایی­های شناختی و سبک­های عاطفی با توجه به گرایش­های شخصیتی صبحی و عصری، فصلنامه علمی – تخصصی عصب روان­شناسی، 1 (2)، صص. 50-32.
7- شیخی، سیامک، عیسی­زادگان، علی، اسدی­مجره، سامره (1393). مقایسه شادی و رضایت از زندگی در بین تیپ­های شبانه­روزی. مجله پزشکی ارومیه، 25(1)، صص. 20-12.
8- عیسی­زادگان، علی، شیخی، سیامک، احمدیان، لیلا (1390). بررسی رابطه­ی بین تیپ­های شبانه­روزی (صبحی- عصری) و اضطراب در دانشجویان. مجله پزشکی ارومیه، 22(2)، صص. 145-137.
9- Roeser, K., Obergfell, F., Meule, A., Vögele, C., Schlarb, A. A., & Kübler, A. (2012). Of larks and hearts—morningness/eveningness, heart rate variability and cardiovascular stress response at different times of day. Physiology & behavior, 106(2), pp. 151-157.
10- Gorgoni, M., D'Atri, A., Lauri, G., Rossini, P. M., Ferlazzo, F., & De Gennaro, L. (2013). Is sleep essential for neural plasticity in humans, and how does it affect motor and cognitive recovery?. Neural plasticity, pp. 1-13.
11- بش­کار، نگیسا، بیرامی، منصور، بحرینیان، عبدالمجید، سهرابی، احمد، رسولی­آزاد، مراد، ساعد موچشی، فواد (1392). تأثیرات سن و جنسیت بر حافظه آینده‌نگر زمان محور. فصلنامه تازه‌های علوم شناختی، 4 (15)، صص. 42-38.
12- مرادی، علیرضا، گلیج، سمیه، حاتمی، محمد، پرهون، هادی (1392). مقایسه عملکرد حافظه فعال و حافظه آینده­نگر در افراد مبتلا به وسواس شست‌وشو و وسواس وارسی با افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر. فصلنامه تازه‌های علوم شناختی، 4 (15)، صص. 28-20.
13- Preckel, F., Lipnevich, A. A., Schneider, S., & Roberts, R. D. (2011). Chronotype, cognitive abilities, and academic achievement: A meta-analytic investigation. Learning and Individual Differences, 21(5), pp. 483-492.
14- موسوی، هانی، صادقی­مرشت، عبدالحسین، صادقی­ عبداللهی، بهار، خرمی، آناهیتا (1391). بررسی تفاوت میزان اطمینان مردان و زنان در تصمیم­گیری. فصلنامه تازه­های علوم شناختی، 14(3)، صص. 24-15.
15- محمودی، ناهیدالملوک، بهمن­پور، حمید، باسامی، طاهره (1389). بررسی عوامل مؤثر بر ریسک­پذیری دانشجویان. جامعه­شناسی کاربردی، 38(2)، صص. 56-35.
16- Ponzi, D. Wilson, C. Maestripieri, D. (2014). Eveningness is associated with higher Risk-Taking, independent of sex and personality. Psychological Reports, 115(3), pp. 932-947.
17- Markham, G. McGlinchey, E. Hein, K. Harvey, A. (2013). Morning versus Evening Circadian Tendencies: Suicidality and Risk Propensity during the Transition to Adulthood. Yale Review of Undergraduate Research in Psychology, pp. 43-51.
18- Maestripierl, D. (2014). Night owl women are similar to men in their relationship orientation, risk-taking propensities, and cortisol levels: implications for the adaptive signifi cance and evolution of eveningness. Evolutionary Psychology, 12, pp. 130 -147.
19- Killgore, W. D. (2007). Effects of sleep deprivation and morningness-eveningness traits on risk-taking. Psychological reports, 100(2), pp. 613-626.
20- منتظر، غلام­علی، رستگار­رامشه، نجمه، عسکرزاده، علیرضا (1391). مدل­سازی و تحلیل بازی معمای زندانی تکراری به کمک شبکه عصبی مصنوعی پادانتشار گراسبرگ. نشریه مهندسی برق و مهندسی کامپیوتر ایران، 10(1)، صص. 54-47.
21- Doebel, M. Hauert, CH. (2005). Models of cooperation based on the Prisoner’s Dilemma and the Snowdrift game. Reviewse and Syntheses, 8, pp. 748-766.
22- غلام­رضایی، سیمین، عزیزی، امیر، اسماعیلی، مهدی، اسماعیلی، سودابه، پیدا، نگین (1393). نقش صفات شخصیتی منش در پیش­بینی کیفیت راهبردهای مثبت تنظیم شناختی هیجان زندانیان. فصلنامه مددکاری اجتماعی، 3(3)، صص. 38-31.
23- Kouchaki, M. Smith, I. (2013). The Morning Morality Effect: The Influence of Time of Day on Unethical Behavior. Psychological Science, 28, pp. 1-8.
24- ضیایی، مریم، امیری، شعله، مولوی، حسین (1386). رابطه نمرات تیپ شبانه­روزی و زمان واکنش دانشجویان در دو نوبت صبح و عصر. فصلنامه تازه­های علوم شناختی، 9(2)، صص. 53-47.
25- Mueller, S. T., & Piper, B. J. (2014). The psychology experiment building language (PEBL) and PEBL test battery. Journal of neuroscience methods, 222, pp. 250-259.
26- Evans, K. L., & Hampson, E. (2014). Does risk-taking mediate the relationship between testosterone and decision-making on the Iowa Gambling Task? Personality and Individual Differences, 61, pp. 57-62.
27- اختیاری، حامد، بهزادی، آرین (1380). ارزیابی ساختار تصمیم­گیری مخاطره­آمیز: شواهدی از یک تفاوت بین فرهنگی. فصلنامه تازه­های علوم شناختی، 3(4)، صص. 48- 36.
28- Veselý, Š. & Hereby, I. (2011). Psychology of decision making: Effect of learning, end-effect, cheap talk, and other variables influencing decision making in the Prisoner’s Dilemma game (Doctoral dissertation, Masarykova univerzita, Filozofická fakulta).
29- Matchock, R. L., & Mordkoff, J. T. (2009). Chronotype and time-of-day influences on the alerting, orienting, and executive components of attention. Experimental brain research, 192(2), pp. 189-198.
30- Hidalgo, M. P. L., Zanette, C. B., Pedrotti, M., Souza, C. M., Nunes, P. V., & Chaves, M.
L.F. (2004). Performance of chronotypes on memory tests during the morning and the evening shifts. Psychological reports, 95(1), pp. 75-85.
31- Walker, M. P., & Stickgold, R. (2006). Sleep, memory, and plasticity. Annu. Rev. Psychol., 57, pp. 139-166.
32- Gerstner, J. R., & Yin, J. C. (2010). Circadian rhythms and memory formation. Nature Reviews Neuroscience, 11(8), pp. 577-588.
33- Chatburn, A. Lushington, K. Kohler, M. (2014). Complex associative memory processing and sleep: A systematicreview and meta-analysis of behavioural evidence and underlyingEEG mechanisms. Journal of Neuroscience and Biobehavioral Reviews, 47 (3), pp. 646-655.
34- Shannon, B. J., Dosenbach, R. A., Su, Y., Vlassenko, A. G., Larson-Prior, L. J., Nolan, T. S., ... & Veselý, Š., & Hereby, I. (2011). Psychology of decision making: Effect of learning, end-effect, cheap talk, and other variables influencing decision making in the Prisoner’s Dilemma game (Doctoral dissertation, Masarykova univerzita, Filozofická fakulta).
35- Telzer, E. H., Fuligni, A. J., Lieberman, M. D., & Galván, A. (2013). The effects of poor quality sleep on brain function and risk taking in adolescence. NeuroImage, 71, pp. 275-283.
36- Ingram, K. K., Ay, A., Kwon, S. B., Woods, K., Escobar, S., Gordon, M., & Jain, K. (2016). Molecular insights into chronotype and time-of-day effects on decision-making. Scientific Reports, 6.
37- Gunia, B. C., Barnes, C. M., & Sah, S. (2014). The Morality of Larks and Owls Unethical Behavior Depends on Chronotype as Well as Time of Day. Psychological science, 25 (12), pp. 2272-2274.
38- مقصودلو، مهدیس، آزادفلاح، پرویز، رسول­زاده، کاظم، منصوری­سپهر، روح الله (1395). مقایسه ابعاد شخصیتی آیزنک در افراد دارای چرخه صبحگاهی- شامگاهی. روانشناسی بالینی و شخصیت (دانشور رفتار)، 14 (1)، 26، صص.: 50-43.
روانشناسی بالینی و شخصیت
دوره 17، شماره 1 - شماره پیاپی 32
32
فروردین 1398
صفحه 145-156

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار