راهبردهای مقابله‌ای روانشناختی و گرایش به اعتیاد در بین نوجوانان: نقش تعدیل‌کنندگی تاب‌آوری و توانایی تحمل ابهام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه ارومیه

2 دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اردبیل

3 دانشگاه علوم پزشکی مازندران

چکیده

مقدمه: هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین راهبردهای مقابله‌ای روانشناختی و گرایش به اعتیاد با میانجیگری تاب‌آوری و توانایی تحمل ابهام بود.
 روش: طرح پژوهش حاضر از نوع همبستگی می‌باشد و بدین منظور 200 دانش‌آموز مقطع متوسطه به صورت نمونه گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای انتخاب گردید و سپس شرکت‌کنندگان در این پژوهش پرسشنامه‌های راهبردهای مقابله‌ای پاکلر و اندلر (1990)، استعداد به اعتیاد وید و همکاران (1992)، تاب‌آوری کانر و دیویدسون (2003) و توانایی تحمل ابهام لین و همکاران (1993) را پاسخ دادند و اطلاعات جمع‌آوری‌شده از طریق شاخص‌های توصیفی، همبستگی و مدل معادلات ساختاری تحلیل گردیدند.
نتایج: نتایج نشان داد که راهبرد مقابله‌ای مساله‌مدار رابطه منفی و معناداری با استعداد به اعتیاد دارد(r=-0.395, p <0.01)، نیز بین راهبردهای مقابله‌ای اجتنابی و هیجان‌مدار و استعداد به اعتیاد رابطه مثبت و معناداری مشاهده شد (p <0.05)، نیز تحلیل مسیر نشان داد که بین راهبردهای مقابله‌ای مساله‌مدار و اجتنابی و استعداد به اعتیاد رابطه مستقیم و مثبت وجود دارد (t=-3.75, p=0.000, t=2.82, p=0.004)،  بر اساس مدل تحلیل مسیر توانایی تحمل ابهام به طور معناداری توانست رابطه بین راهبردهای مقابله‌ای مساله‌مدار و اجتنابی با استعداد به اعتیاد را تعدیل کند (z=2.43, -2.53, p <0.05) همچنین الگوی تحلیل مسیر نشان‌دهنده نقش میانجی‌گری تاب‌آوری در ارتباط بین سبک‌های مقابله‌ای و استعداد به اعتیاد نبود (0.05≤p).
بحث و نتیجه‌گیری: نتایج از این فرضیه حمایت کردند که راهبردهای هیجان‌مدار و اجتنابی منجر به استعداد به اعتیاد می‌شود و توانایی تحمل ابهام بالا می‌تواند نقش تعدیل‌کننده در این رابطه باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

psychological coping styles and tendency to addiction in teenagers: the Mediating role of resilience and ambiguity.

نویسندگان [English]

  • Karim Babaei Nadinlouei 1
  • Sobhan Golmohammadzadeh 2
  • Bahareh Shirzad 2
  • Abbas Shirzadpour 2
  • Shahzad Mazdarani 3
1 Urmia University
2 Islamic Azad University, Ardabil Branch
3 Mazandaran University of Medical Sciences
چکیده [English]

       The purpose of this study was to investigate the relationship between psychological coping styles and tendency to addiction in teenagers: Mediating role of resilience and ambiguity. Design of present study is correlational. For this purpose, from the statistical population of the high school students, 200 were selected by Multi-stage cluster random sampling and then the Endler and Parker’s coping questionnaire (1990), weed and et all’s  tendency to addiction (PAS)(1992), Connor and Davidson’s Resiliency scale(2003) and ambiguity questionnaire leen and et all’s(1993) were distributed among research participants to respond. Collected data were analyzed by using descriptive and correlation indicators, Structural equation modeling. Results indicated that there is a significant negative correlation between problem-Focused Coping Styles and tendency to addiction (p≤0/05) and Positive correlation between emotional and avoidant coping styles with tendency to addiction (p≤0/05). Also Path analysis model indicated that mediating role of ambiguity between problem-Focused and avoidant Coping Styles and tendency to addiction.  But resilience wasn’t mediating between psychological coping styles and tendency to addiction. The results support the hypothesis that emotional and avoidant coping styles leads to tendency to addiction and high ambiguity can have a moderating role in this regard.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Coping Styles
  • Resilience
  • ambiguity
  • tendency to addiction
1- Goreishi, A. Shajari, Z. (2013). Substance Abuse among Students of Zanjan's Universities (Iran): A Knot of Today's Society.Addict Health; 5(1-2), pp.66–72.
2- Dehghani, K. Zare, A. Dehghani, H. Sedghi, H. Movahhedpour, Z . (2010). [Prevalence and factors associated with drug abuse among students of Yazd University of Medical Sciences]. J ShaheedSadoughiUniv Med Sci; 18(3), pp. 164–9.
3- McCabe, SE. Morales, M. Cranford, JA. Delva, J. McPherson, MD. Boyd, CJ. (2007). Race/ethnicity and gender differences in drug use and abuse among college students. J EthnSubst Abuse; 6(2), pp. 75–95.
4-Chambers, R.A. Taylor, J.R. and Potenza, M.N. (2003). Developmental neurocircuitry of motivation in adolescence: A critical period of addiction vul­nerability. American Journal of Psychiatry 160, pp. 1041–1052.
5-Sawyer, SM. Afifi, RA. Bearinger, L.H. Blakemore, SJ. Dick, B. Ezeh, AC. et al. (2012). Adolescence: a foundation for future health. Lancet; 28(379), pp.1630-40.
6-Bezuidenhout, F.J. (2008). (Ed.). A reader on selected social issues. 4th edition. Pretoria: Van Schaik Publishers, pp. 131-141.
7- سیام، شهره (1385). بررسی شیوع سوء مصرف مواد اعتیاد آور بین دانشجویان پسر دانشگاه های مختلف رشت. مجله طبیب شرق، 8، (4)، صص. 285-279.
8-Simatwa, E. Odhong, S.O. Juma, S.L. Choka, G.M. (2014). Substance Abuse among Public Secondary School Students: Prevalence, Strategies and Challenges for Public Secondary School Managers in Kenya: A Case Study of Kisumu East Sub County. Educational Research, 5, 8, pp. 315-330.
9-Mitchell, M.R. Potenza, M.N. (2014).  Addictions and Personality Traits: Impulsivity and Related Constructs. CurrBehavNeurosci Rep, 1, pp. 1- 12.
10- بشارت، محمدعلی؛ غفوری، بهاره و رستمی، رضا (1386). مقایسه سبک های دلبستگی بیماران مبتلاء به اختلال های مصرف مواد و افراد غیرمبتلاء. مجله پژوهش در پزشکی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی شهید بهشتی، دوره 31، شماره 3، صص. 271-265.
11-Arab, A. (2015). The Relationship between Sensation Seeking and Risky Behaviors in Addicts. International Research Journal of Applied and Basic Sciences, 9, 5, pp. 703-705.
12-Massah, O. HoseinSabet, F. Doostian, Y. A’zami, Y., Farhoudian, A. (2014). The Role of Sensation-Seeking and Coping Strategies in Predicting Addiction Potential among Students. Practice in clinical psychology, 2, 3, pp.173-180.
13-Srivastava, S. (2007). Tolerance of ambiguity and locus of control as moderators for work stress among private sector managers. Abhigyan. 25(2), pp. 48-53.
14-Khanlou, N. & Wray, R. (2014). A whole community approach toward child and youth resilience promotion: A review of resilience literature. International Journal of Mental Health & Addictions, 12, pp. 64-79.
15-طوفانی، حمید و جوانبخت، مریم (1380). شیوه های مقابله و نگرش های ناسالم در معتادان به مواد مخدر و افراد سالم. فصلنامه اندیشه و رفتار، سال هفتم، شماره 1 و 2، صص. 62-55.
16-Lazarus R. S. & Folkman, S. (1984. (Stress, appraisal, and coping. New York: Springer.
17-غضنفری، فیروزه و قدم پور، عزت الله (1387). بررسی رابطه راهبردهای مقابله ای و سلامت روانی در ساکنین شهرخرم آباد فصلنامه اصول بهداشت روانی، سال دهم، شماره 37، صص. 54-47.
18-Bond, F. W. Dryden, W. (2004). Handbook of Brief Cognitive Behavior Therapy. John Wiley and Sons Ltd. The Atrium, Southern Gate, Chichester, West Sussex PO 19 8SQ, England.
19-Ball, S. A. (2004). Personality traits, disorders, and substance abuse. In R. M. Stelmack (Ed.), on the psychobiology of personality: Essays in honor of Marvin Zuckerman. New York: Pergamum.
20-Ball, S. A. (2005). Personality traits, problems, and disorders: Clinical applications to substance use disorders. Journal of Research in Personality, 39, pp. 84-102.
21-Litt, M.D. Kadden, R.M. Kabela-Cormier, E. &Petry, N.M. (2008). Individualized assessment and treatment program for alcohol dependence: results of an initial study to train coping skills. Addiction, 104, 11, pp. 1837-1838.
22-Botvin, G.J. Dusenbury, L. Baker, E. James. R. & Ortiz, S. (1992). Smoking prevention among Buran minority youth: Assessing effect on outcome and mediating variable. Health Psychology, 11, pp. 290-299.
23-بخشی پور رودسری، عباس؛ محموعلیلو، مجید و ایرانی، سجاد (1387). مقایسه ویژگی ها و اختلال های شخصیت و راهبردهای مقابله ای معتادان خود معرف و گروه بهنجار. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، سال چهاردهم، شماره 3، صص. 297-289.
24-کوشکی، شیرین (1384). تاثیر اختلال های شخصیتی و شیوه های مقابله معتادان بر نگرش آن ها نسبت به سوء مصرف مواد و انتخاب نوع ماده مصرفی. مطالعات روان شناختی، دوره اول، شماره 4 و 5، صص 70-47.
25- داودی، ایران؛ عشرتی، طیبه؛ زرگر، یداله و شیخ شبانی، اسماعیل (1392). بررسی روابط ساختاری برخی از عوامل روان شناختی خطر زا و محافظت کننده آمادگی اعتیاد. روانشناسی بالینی و شخصیت ( دانشور رفتار)، سال21(10)، صص. 99-116.
26-Fife, B. L. Scott, L. L. Fineberg, N. S. Zwickl, B. F. (2008). Promoting adaptive coping by persons with HIV disease: evaluation of patient/partner intervention, odel. The Journal of the Association of Nurses in AIDS Care, 19(1), pp. 75-84.
27-Daigle, E, Beaver, K, M. Turner, M.G. (2010).  Resiliency against victimization: results from the national longitudinal study of adolescent (38), (3), pp. 329-337.
28-Wadsworth, A. Martha, E. (2008). Risk and resiliency: processes in ethnically diverse families in poverty, journal of family psychology, (22), and (3), pp. 399-410.
29-Haddadi,  p. Besharat, B. (2010).Resilience, vulnerability and mental health, procedia social and behavioral science ,(5), pp. 639-642.
30-Werner, E.E. (1992). The children of Kauai: resiliency and recovery in adolescence and adulthood. J. Adolesc. Health. 13, pp. 262–68.
31-Garmezy, N. (1991). “Resilience in children’s adaptation to negative life events and stressed environments”, Pediatric Annals, vol. 20, pp. 459–466.
32-Rutter, M. (1985). “Resilience in the face of adversity: Protective factors and resistance to psychiatric disorder”, British Journal of Psychiatry, vol. 147, pp. 598–611.
33-Wingo, A. P. Ressler, K. J. & Bradley, B. (2014). Resilience characteristics mitigate tendency for harmful alcohol and illicit drug use in adults with a history of childhood abuse: A cross-sectional study of 2024 inner-city men and women. Journal of Psychiatric Research, 51, pp. 93-99.
34-Thomsen, K. (2002). Building resilient students: Integrating resiliency into what you already know and do. California: Crown.
35-مومنی، خدامراد؛ مولایی بارده، علی و محبی، زینب (1392). رابطه سبک های دلبستگی و تاب آوری با استعداد اعتیاد دانشجویان. دانش انتظامی کرمانشاه، سال چهارم، شماره 12، صص.20-11.
36-محمدی، ابوالفضل؛ آقاجانی، میترا و زهتاب ور، غلام حسین (1390). ارتباط اعتیاد، تاب آوری و مولفه های هیجانی. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، سال هفدهم، شماره 2، صص. 142-136.
37-Buckner, J.C. Mezzacappa, E. &Beardslee, W.R. (2003). Characteristics of resilient youths living in poverty: The role of self-regulatory processes. Development & Psychopathology, 15(1), pp. 139-162.
38-Fredrickson, BL. Tugade, M.M. Waugh, C.E. & Larkin, GR. (2003). A prospective study of resilience and emotions following the terrorist attacks on the United States on September 11th, 2002. Journal of Personality and Social Psychology, 84(2), pp. 365-376.
39-Sugiura, Y. (2007). Responsibility to continue a thinking Worring, Behaviour research and thrapy. 45 (7), pp. 1619-1628.
40-Dugas. M & Savard, P. (2007).Can the components of a cognitive model predict the severity of disorders, 38(2), pp. 169-178.
41-خیری ستار، سهیلا؛ محمد زاده، جهانشاه؛ رستمی، زیدان (1393). مقایسه باورهای فراشناختی ناکارآمد، راهبردهای مقابله ای و عدم تحمل ابهام در بین افراد معتاد و غیر معتاد شهرستانن ایوان. اولین کنفرانس سراسری توسعه و پایدار در علوم تربیتی و روانشناسی، مطالعات اجتماعی و فرهنگی.
42-Frenkel-Brunswik, E. (1948). "A study of prejudice in children." Human relations, 1, pp. 295-306.
43-Budner, S. (1962). "Intolerance of ambiguity as a personahty variable," Journal of Personality (30:1), pp. 29-50.
44- Durheim. K. & Foster, D. (1998).Tolerance of ambiguity as a content specific construct, Personality and Individual Differences, 22(5), pp. 741- 750.
45-Krain, A &Gotimer, K. (2007). Afunctional magnetic resonance imaging investigation of uncertainty in adolescents.Biological psychiatry article in press, 38(6), pp. 347-356.
46-Furnham, A., & Marks, J. (2013). Tolerance of ambiguity: A review of the recent literature. Psychology, 4, pp. 717-728.
47-Keinan, G. (1994). Effects of stress and tolerance of ambiguity on magical thinking.  Journal of Personality and Social Psychology, 67, pp. 48-55.
48-Sinha, R. (2008). Chronic stress, drug use, and vulnerability to addiction. Annals of the New York Academy of Sciences, 1141, pp. 105–130.
49- Weed, N. C, Butcher, J. N. McKenna, T. & Ben-Porath, Y. S. (1992). New measures for assessing alcohol and drug abuse with the MMPI-2: The APS and AAS. Journal of Personality Assessment, 582, pp. 389-404.
50- مینوئی، محمود؛ صالحی، مهدیه (1382). بررسی عملی بودن، اعتبار، روایی و هنجاریابی آزمون های APS، AAS، MAC. فصلنامه علمی پژوهشی سوء مصرف مواد، سال اول، شماره 3، صص. 77-107.
51- Lien C-Y, Lin H-R, Kuo I-T, Chen M-L. (2009). Perceived uncertainty, social support and psychological adjustment in older patients with cancer being treated with surgery. J Clin Nurs.; 18, pp. 2311– 2319. [PubMed: 19207802]
52- شمشادی، آزیتا و شعیری، محمد رضا (1384). تاثیر تغیر تحمل ابهام بر توانش زبانی فراگیران زبان انگلیسی. روانشناسی بالینی شخصیت(دانشور رفتار). سال دوازده(10)، صص. 79-84.
53- خواجه، آزیتا (1381). رابطه میان توان تحمل ابهام دانشجویان ایرانی، جنسیت، مهارت در زبان انگلیسی و استفاده از استراتژی های یادگیری، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.
54- ابوالقاسمی، عباس؛ نریمانی، محمد (1384). آزمون های روان شناختی، اردبیل، انتشارات باغ رضوان.
55- Connor, L. & Davidson, M. (2003). An inventory for resilience construct. Personality and Individual Differences, 35, pp. 41-53.
56-Campbell-Sills, L. Stein, M. (2007). Psychometric analysis and refinement of the Connor-Davidson resilience scale (CD-RISC): Validation of a 10-item measure of resilience. J Trauma Stress. 20, pp. 1019–28.
57- محمدی، مسعود (1384). عوامل موثر بر تاب آوری افراد در معرض سوء مصرف مواد. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشکاه شهید بهشتی.
58-Endler, N.S. Parker, J.D.A. (1999). Coping Inventory for Stressful Situations (CISS): Manual. 2nded. Toronto: Multi-Health Systems.
59-Rafnsson, F.D. Smari, J. Windle, M. Stephanie, A. Endler, N.S. (2006). Factor structure and psychometric characteristics of the Icelandic version of the Coping Inventory for Stressful Situations (CISS). Pers Individ Dif.; 40(6), pp.1247-58.
60- خباز، محمود؛ بهجتی، زهرا؛ ناصری، محمد ( 1390). رابطه ی حمایت اجتماعی و سبک های مقابله با تاب آوری در پسران نوجوان، فصلنامه روانشناسی کاربردی، سال 5، شماره4، صص.123-108.
61- قریشی راد، فخرالسادات (1388). اعتبار یابی مقیاس مقابله با موقعیت های استرس زای اندلر و پارکر، مجله علوم رفتاری، 4 (1)، صص. 7-1.
62- کیامرثی، آذر؛ و ابوالقاسمی، عباس (1390). ارتباط خودکارامدی، هیجان خواهی و راهبردهای مقابله با استرس با استعداد سوء مصرف مواد در دانشجویان، فصلنامه اعتیادپژوهی سوءمصرف مواد، 5(20)، صص. 7-24.
63-Simons, S. carvey, B. (2005). Attitudes toward marijuana use and drug. Free experience: relationships with behavior. Addict Behav.25 (3), pp. 323-31
64-MacDonald, A.P. (1970). Revised scale for ambiguity tolerance: Reliability and validity. PsychologicalReports. (26), pp. 791-798.
65- Brown, C. Winne, D. (2002). The adult sensory profile: measuring patterns of sensory processing. American Journal of Occupational Therapy; 55(3), pp. 75-82.
66- نریمانی، محمد؛ ملکشاهی، معصومه؛ محمودی، نادر (1387). بررسی مهارتهای مقابله ای و تحمل ابهام در دانش آموزان دختر گوشه گیر، پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، شماره 29، صص. 25- 36
67- شریفیانی ثانی،مریم؛ کریمی، صلاح الدین؛ رفیعی، حسن؛ محمدی، فرحناز و قاسم زاده، داوود (1391). شناسایی فرایند تاب آوری نوجوانان و جوانان در برابر سوء مصرف مواد. فصلنامه علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی، سال 12(45)، صص. 411-442.
68-Brown, T. A. (2006). Confirmatory factor analysis for applied research. New York: Guilford Press.