تدوین مدل ارتباط با خانواده همسر بر اساس مؤلفه‌های سبک‌های دلبستگی، ویژگی‌های شخصیت و هوش هیجانی با میانجی‌گری پایبندی مذهبی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 موسسه آموزش عالی اخلاق و تربیت

2 دانشگاه شاهد

3 دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

مقدمه: هدف از پژوهش حاضر مدل یابی ارتباط با خانواده همسر بر اساس سبک‌های دلبستگی، ویژگی‌های شخصیت، هوش هیجانی با میانجی‌گری پایبندی مذهبی بوده است.
روش: روش این پژوهش همبستگی مبتنی بر روابط ساختاری (تحلیل مسیر) بود. جامعه آماری پژوهش حاضر تمام زوجین 20 تا 45 ساله ساکن قم بودند که از میان آن‌ها 500 نفر با کمک روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه‌های، سیستمی-مثلثی، مقیاس سبک‌های دلبستگی، پرسشنامه شخصیتی نئو، مقیاس هوش هیجانی بار-آن و مقیاس پایبندی مذهبی جان بزرگی  بود که روایی و پایایی آن را پژوهش‌ها و اساتید متخصص تأیید کرده‌اند.
نتایج: یافته‌های پژوهش نشان داد، مدل ارتباط با خانواده همسر بر اساس سبک‌های دلبستگی، ویژگی‌های شخصیت و هوش هیجانی با میانجی‌گری پایبندی مذهبی از برازش مطلوبی برخوردار است و متغیرهای سبک‌های دلبستگی، ویژگی‌های شخصیت و هوش هیجانی با میانجی‌گری پایبندی مذهبی می‌توانند ارتباط با خانواده همسر را پیش‌بینی کنند. علاوه بر این، یافته‌های مربوط به همبستگی بین متغیرهای پژوهش (سبک‌های دلبستگی، هوش هیجانی، ویژگی‌های شخصیت و پایبندی مذهبی) با ارتباط با خانواده همسر نشان داد که این متغیرها با ارتباط با خانواده همسر رابطه معناداری دارند.
بحث و نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش از این باور حمایت می‌کند که پایبندی مذهبی بر روابط بین فردی زوجین در نحوه ارتباط با خانواده همسر تأثیرگذار است؛ بنابراین می‌توان با تغییر در آن، الگوهای ارتباطی زوجین با خانواده همسرشان را تغییر داد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

aws based on attachment styles, l-In Relationship with Developing model for Emotional Intelligence with intermediation and characteristics Personality Religious commitment

نویسندگان [English]

  • Sajad Foruzesh 1
  • Rasol Roshan 2
  • Mohammad Gholami Fesharaki 3
  • Masume Mohsenyzade 2
1 The Academic Institute for Ethics and Education
2 Shahed University
3 Tarbiat Modares University
چکیده [English]

Introduction: The main purpose of this research is to design and provide a model for relationship with In-Lows based on attachment styles, personality characteristics and emotional intelligence with intermediation religious commitment.
Method: The method of this research was correlation based on structural relationships (ESM). The statistical population of the study consisted of all couples aged 20-45 years old in Qom, among whom 500 were selected by multi-stage cluster sampling. Data collection tools, questionnaire, system-triangular (Cheraghi, 1393), attachment styles scale (Collins and Reid, 1996), neo personality questionnaire (Costa and McCrae, 1992), Bar- It, 2000) and the Religious Adherence Scale (Jangbzorghi, 2009), whose validity and reliability were confirmed by researchers and professors.
Results: The results showed that the relationship model relationship with In-Lows is based on attachment styles, personality traits and emotional intelligence with mediation of religious adherence has a favorable fit, and attachment styles variables, personality traits and emotional intelligence can be mediated by religious adherence can be predict the relationship with In-Lows. In addition, the findings of correlation between the research variables (attachment styles, emotional intelligence, personality traits and religious adherence) with relation with In-Lows showed that these variables have a significant relationship with In-Lows.
Conclusion: The results of the research support the belief that Religious commitment affects the interpersonal relationships of couples in relationship with In-Lows. So, changing the way they change the couples' communication patterns relationship with In-Lows.

کلیدواژه‌ها [English]

  • relationship with In-Lows
  • Attachment styles
  • Emotional intelligence
  • personality characteristics
  • religious commitment
  • modeling

مراجع

1- Salmon, C.A., Shackelford, T.K. (2014). Family Relationships: an Evolutionary Perspective. New York: Oxford University Press, Inc.
2- فاتحی زاده، مریم؛ بهجتی اردکانی، فاطمه؛ نصر اصفهانی، احمدرضا (1384)؛ بررسی تأثیر عوامل خانوادگی در پایین بودن آمار طلاق در شهرهای یزد، میبد و اردکان؛ فصلنامه مطالعات تربیتی و روانشناسی، 11، 117-127.
3- M. Sadeghi, M. Mazaheri tehrani, F. Mootabi, K. Zahedi, "Marital interaction in iranian couples examming the role of culture”, Journal of comparative familystudies, Vol.0, pp.281-300, 2012.
4- Datta, P., Poortinga, Y. H., Marcoen, A. (2003). Parent care by Indian and Belgian caregivers in their roles of daughter/daughter-in-law.  Journal of Cross-Cultural Psychology, 34: pp 736-749.
5- Feng Wu, T., Hui Yeh, K., Cross, S.E., Larson,L.M, Yi-Chao Wang.(2010). Conflict with Mothers-in-Law and Taiwanese Women's Marital Satisfaction: The Moderating Role of Husband Support. The Counseling Psychologist, 38(4): pp 497 –522.
6- فروزش، سجاد؛ محسنی زاده، معصومه (1396)؛ مقایسه ارتباط با خانواده همسر در زوجین ایرانی با سبک‌های دلبستگی و قومیت‌های مختلف؛ مجله روانشناسی معاصر، 12 (ویژه‌نامه)؛ 1290-1294.
7-  چراغی، مونا؛ مظاهری، محمدعلی؛ موتابی، فرشته؛ پناغی، لیلی؛ صادقی، منصوره (1393)؛ مقایسه رابطه با خانواده همسر در دو گروه افراد راضی و ناراضی از ارتباط مذکور. مجله خانواده پژوهی؛ شماره 40:451 – 474.
8- صادقی بیدمشکی، فرزانه؛ میرهاشمی، مالک (1395)؛ رابطه سبک‌های دلبستگی و طرحواره‌های ناسازگار اولیه با اختلال عملکرد جنسی، فصلنامه خانواده پژوهی، دوره 12؛ شماره 45؛ 155-169.
9- عطایی‌فر، ربابه؛ امیری، شعله (1395)؛ آزمون مدل علی رابطه ارتباط مؤثر همسران و رابطه والد-فرزندی؛ خانواده پژوهی، دوره 3، شماره 30، 7-37.
10- رازقی، نرگس؛ مظاهری، محمدعلی، احدی، حسن (1394)؛ نقش سبک‌های دلبستگی در ارجحیت ملاک‌های انتخاب همسر، روانشناسی تحولی، دوره 11، شماره44، 405-415.
11- بابایی، اعظم؛ صالحی، جواد؛ الهی، طاهره (1395)؛ مقایسه هوش هیجانی و ویژگی‌های شخصیت ؛ پژوهش‌های نوین روانشناختی؛ دوره 11، شماره 42، 27-50.
 12- زارع، مژگان؛ رضایی، آذرمیدخت (1395)؛ نقش میانجی تنظیم شناختی هیجان در رابطه بین ویژگی‌های شخصیتی و رضایت زناشویی زوجین شاغل فرهنگی شهر مرودشت؛ روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی، دوره 7، شماره24، 91-102.
13- مرعشی، سیدعلی؛ محرابیان، طاهره؛ مسلمان، مهسا (1395)؛ بررسی رابطه ویژگی‌های شخصیتی و هوش معنوی با رضایت از زندگی در کارکنان یک شرکت صنعتی در استان ایلام، دوره 3، شماره 1(1)؛ 48-55.
14- البرزی، محبوبه؛ خوشبخت، فریبا؛ گلزار، حمیدرضا، صبری، مصطفی (1394)؛ رابطه بین سبک‌های دلبستگی و تاب‌آوری: نقش واسطه‌ای هوش هیجانی، روانشناسی تحولی؛ دوره 11، شماره 44، 425-436.
15- پورمحسنی کلوری، فرشته؛ ایرانی کلور، سید عادل؛ طهرانی زاده، مریم (1394)؛ بررسی و مقایسه نقش سبک‌های دلبستگی و راهبردهای تنظیم هیجان در پیش‌بینی مشکلات رفتاری- هیجانی در شبه خانواده و غیر شبه خانواده؛ فصلنامه خانواده پژوهی؛ دوره 11، شماره44؛ 491-512.
16- موسوی، رقیه؛ بدیهی زراعتی، فرنوش (1395)؛ بررسی اثربخشی زوج‌درمانی هیجان مدار (EFT) بر تغییر سبک‌های دلبستگی زوجین؛ دانشور رفتار، روانشناسی بالینی و شخصیت؛ دوره 14، شماره 2-12.
17- کرین، ویلیام کریستوفر (1396)؛ نظریه‌های رشد، مفاهیم و کاربردها، ترجمه غلامرضا خوی‌نژاد؛ تهران، رشد.
18- Robyn AP, Evelyn DS. (Editors). Attachment and marital adjustment. Proceeding of the 6th Australian Institute of Family Studies Conference, Changing Family, Challenging Futures; 2005; November 25-27, Melbourne, Australia.
19- Donnellan, M. B. Burt, S. A., Levendosky, A. A., & Klump, K. L. (2008). Genes, personality, and attachment in adults: A multivariate behavioral genetic analysis. Personality and Social Psychology Bulletin, 34(1), 3-16.
 20- John, o. p., & Srivastava, S. The big five trait taxonomy: History, measurement, and theoretical perspective. In L. A. Pervin, & P. P. John (Eds.), Handbook of personality, theory and research (1999) (PP. 102-139). New York: Guilford press.
21- Ekşi, H. VeOtrar, M. (2001). Lise turleri ile kisilik ozellikleri arasindaki uzerinebir arastirma. Kuram ve Uygulamada Egitim Bilimleri, 1, 109-129.
22- Rodrigues, A.M. & et al. (2007).Predictors of Divorce and Relationship Dissolution Handbook of divorce and relationship dissolution. NY: Erlbaum.
23- Golman D. (1995), Emotional Intelligence. 1st Ed. New York: Bantam; 55-86.
24- لطفی، نرگس؛ سعادتی شامیر ابوطالب (1395)؛ بررسی رابطه بین ویژگی‌های شخصیتی و سبک‌های دلبستگی با شکست عاطفی دانشجویان؛ پژوهش‌های روانشناسی بالینی و مشاوره، دوره 6، شماره 1، 98-112.
25- Demirkan, S. (2006). Ozel sektordeki yoneticilerin veçalişanlar ın baglanma stilleri, kontrol odagi, is doyumu ve Bes factor kişilik ozelliklerinin are ştirilmasi. Yayimlanmamiş Yuk - seklisanstezi, Ankara University, Sosyal Bilimler Enstitusu, Ankara.
26- Fullam, M. (2017). Adult attachment, emotional intelligence, health and immunological responsiveness to stress. Dissertation Abstract International, 63 (2-B), 1079.
27- Haddadi, Koohsar, A. A., & GhobaryBonab, B. (2011).Relation between emotional intelligence and quality of attachment in high school administrators. Pro-cedia-Social and Behavioral Sciences, 30, 949-953.
28- بشارت، محمدعلی (1386). بررسی رابطة ابعاد شخصیت و هوش هیجانی. مجلة مطالعات تربیتی و روانشناسی دانشگاه علوم پزشکی. شماره 8، 79 -94.
29- آقا یوسفی، علیرضا؛ بهروزیان، سحر؛ اسماعیل سعدی پور، رابطة ویژگیهای شخصیتی و هوش هیجانی با سلامت روان افراد مبتلا به فنیل کتونوریای تحت درمان ، پژوهش در حیطه کودکان استثنایی/ سال هشتم، شماره4،  1387، 370-381.
30- Zulling, K. J, & et al. (2006). “The association between perceived spirituality, religiosity and life satisfaction: the mediating role of self-rated health”, Social Indicators Research, v. 79, p. 255-274.
31- Haseley, J., L. (2015). Marital satisfaction among newly married couples: Associations with religiosity and romantic attachment style. Dissertation Prepared for the Degree of Doctor of Philosophy, University of North Texas.
32- روحانی، عباس؛ معنوی‌پور، داوود (1387)؛ رابطه عمل به باورهای دینی با شادکامی و رضایت زناشویی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد مبارکه، دانش و پژوهش در روانشناسی، 35، 189-206.
33- بارباز اصفهانی، نجمه؛ پرچم، اعظم، فاتحی زاده، مریم السادات (1394)؛ مدیریت ارتباط با خانواده اصلی و خانواده همسر از دید مشاوره خانواده و اسلام؛ فصلنامه فرهنگی- تربیتی زنان و خانواده، سال نهم، شماره 28.
34- شاه نظری، مهدی (1391)، تدوین مدل رضایت زناشویی بر پایه ویژگی‌های شخصیت، سبک‌های دلبستگی و جهت‌گیری مذهبی، پایان‌نامه دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
35- Lopez, J., Riggs, S., Pollard, S., & Hook, J. (2011). Religious commitment, adult attachment, and marital adjustment in newly married couples. Journal of Family Psychology, 25, 301-309.
36- DeMaris, A., Mahoney, A., & Pargament, K. I. (2010). Sanctification of marriage and general religiousness as buffers of the effects of marital inequity. Journal of Family Issues, 31, 1255- 1278.
37- Sullivan, K. T. (2001). Understanding the relationship between religiosity and marriage: An investigation of the immediate and longitudinal effects of religiosity on newlywed couples. Journal of Family Psychology, 15, 610-626.
38- خجسته مهر، رضا؛ احمدی میلاسی، منیژه؛ سودانی، منصور (1393)؛ نقش تعدیل‌کننده تعهد دینی در رابطه بین سبک‌های دلبستگی ناایمن و صمیمیت زناشویی، روانشناسی معاصر، دوره 9 (1)، 43 - 54.
39- کرمی، بختیار (1391)، رابطه سبک‌های دلبستگی و جهت‌گیری مذهبی دانشجویان؛ ششمین سمینار بهداشت روانی دانشجویان، 777-779.
40- خوانین‌زاده سر علامه طباطبایی، مرجان (1382)، مقایسه سبک‌های دلبستگی و جهت‌گیری مذهبی درونی و بیرونی دانشجویان دوره کارشناسی در رشته‌های غیر‌پزشکی دانشگاه تهران؛ پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس.
41- McCullough,  M. E.,  Tsang,  J.,  & Brion,  S. (2003),  "Personality traits  in  adolescence  as  predictors  of  religiousness  in  early  adulthood:  Findings from  the  Terman  longitudinal  study", Social  Psychology  Bulletin,  29, pp.980-991. 
 42- دهستانی، مهدی (1394)؛ بررسی نقش عامل‌های شخصیتی در پیش‌بینی ابعاد مختلف دینداری در دانشجویان:بر مبنای نظریه پنج عامل بزرگ شخصیت؛ دو فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات اسلام و روانشناسی، س 9، ش 17، 87-104.
43- Saucier, G., & Skrzypinska, K. (2012), "Spiritual but not religious? Evidence for two independent dispositions", Journal of Personality, 74, pp.1257-1292.
44- عباسی، روح اله؛ روشن چسلی، رسول (1389)؛ بررسی رابطه باورهای مذهبی و هوش هیجانی در دانش‌آموزان دبیرستانی؛ دانشور رفتار، روانشناسی بالینی و شخصیت؛ دوره 1؛ شماره 43-8.
45- صیادی تورانلو، حسین؛جمالی، رضا؛میرغفوری ،سیدحبیب اله(1386)؛ بررسی رابطه اعتقاد به آموزه‌های مذهبی اسلام و هوش هیجانی دانشجویان، فصلنامه اندیشه نوین دینی، دوره 3، شماره 11، 145-172.
46- Loehlin, J. C. (2004). Latent variable models: An introduction to factor, path, and structural equation analysis: Psychology Press.
47- Norman, G.R. & Streiner, D.L. (2003). PDQ statistics (Vol. 1).
48- Kline, R.B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. Second Edition, New York: The Guilford Press.
49- هومن، حیدر علی(1381)؛ شناخت روش علمی در علوم رفتاری(پایه‌های پژوهش)، تهران: پارس.
50- چراغی، مونا؛ مظاهری، محمدعلی؛ موتابی، فرشته؛ پناغی، لیلی؛ صادقی، منصوره (1396)؛ مقیاس سیستمی-مثلثی خانواده: ابزاری برای سنجش روابط همسران و خانواده‌های اصلی آن‌ها؛ مجله خانواده پژوهی، شماره 51، 360-343.
51- Collins, N. L., & Read, S. J. (1990). Adult attachment, working models, and relationship quality in dating couples. Journal of Personality and Social Psychology, 58, 644–663.
 52- پاکدامن، شهلا (1386)؛ بر جاماندگی اختلال واکنشی دلبستگی در نوجوانی؛ مجله روانشناسان ایرانی؛ سال سوم، شماره 14.
53- Costa, P, T., Jr. McCrae. R, R (1999). A Five- Factor Theory of Personality. In L.A. Pervin and O.P. John (Eds), Handbook of Personality: Theory and research (pp. 139-153). New York: Guilford.
54- حق‌شناس، حسن (1385)، طرح پنج عاملی ویژگی‌های شخصیت (راهنمای تفسیر و هنجاریابی آزمون NEO-PI-R)، شیراز. انتشارات دانشگاه علوم پزشکی شیراز.
55- سموعی، راحله و همکاران (1386)؛ آزمون هوش هیجانی بار-آن؛ شرکت روان تجهیز سینا.
56- Bar-On, R.)1997). Bar-On, Emotional Questient Inventory. Torento: multi Health system Inc.
57- Bar-On, R. Parker, D.A (2000). The hand Book of Emotional Intelligence: Theory. Development, Assessment and Application at Home, School and work place. Sanfrancisco.
58- زارع، م (1380)؛ مطالعه سهم هوش هیجانی در موفقیت تحصیلی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، انستیتو روانپزشکی تهران.
59- جان بزرگی، مسعود (1388)؛ ساخت و اعتبار یابی آزمون پایبندی مذهبی بر اساس گزاره‌های قرآن و نهج‌البلاغه؛ دو فصلنامه علمی تخصصی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، ش 5، 3.
60- قاسمی، سیمین؛ اعتمادی، عذرا (1395)، رابطه بین پایبندی مذهبی و بخشش با کیفیت روابط زوجین و خانواده همسر در زنان، روانشناسی و دین، سال نهم، شماره 2.
61- شاه نظری، مهدی؛ مدل یابی رضایت مندی زناشویی بر پایه سبک های دلبستگی و جهت گیری مذهبی؛ «پژوهشنامه تربیتی» فصلنامه علمی – پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد، شماره 31، تابستان 1391، صفحه 1-24 .
62- ثناگویی زاده، محمد؛ جان بزرگی، مسعود؛ مهدویان، علیرضا (1390)؛ رابطه «الگوهای ارتباطی زوجین» با «رضامندی زناشویی»، مطالعات اسلام و روانشناسی، دوره 5، شماره 9، 57 - 77.
63- نوابخش، مهرداد؛ پورشریفی، حمید (1385)، نقش دین و بائرهای مذهبی بر سلامت روان، پژوهش دینی، ش 14، ص 71-94.
64- سالاری فر، محمدرضا (1384)؛ خانواده در نگرش اسلام و روانشناسی، تهران، سمت.
65- ابراهیم‌زاده آملی، عبدالله (1384)؛ آثار دینداری در زندگی فردی و اجتماعی، مربیان، ش 5(17)، ص29-65.
66- Coldwell, K. J, 1995, Religious effect on level of family functioning, Journal of FamilyPsychology, v. 7, p. 245-260.
67- عبدالله پور، نازی و همکاران (1388)؛ رابطه بین دینداری با کارکرد خانواده در بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی تبریز، فصلنامه تخصصی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، ش 7، ص 157-176.
68- خدایاری فرد، محمد و همکاران (1386)؛ رابطه نگرش مذهبی با رضایتمندی زناشویی در دانشجویان متأهل، خانواده پژوهی، ش 10، ص 61-62.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار