رواسازی و اعتباریابی سیاهۀ نشانه‌های بیماری (SCL-90-R) و پرسشنامۀ کوتاه نشانه‌های بیماری (BSI-53)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه شاهد

چکیده

مقدمه: یکی از ابزارهایی که در روانشناسی، کاربردهای متعدد بالینی و پژوهشی را به‌خود اختصاص داده‌است، سیاهۀ بازنگری‌شدۀ 90گویه‌ای نشانه‌‌های بیماری می‌باشد. استفاده از این ابزار نیازمند وارسی ویژگی‌های روانسنجی در نمونه‌های بالینی و غیربالینی است. از طرفی، به‌دلیل وقت‌گیر بودن اجرای نسخۀ اصلی آن، استفاده از نسخ کوتاه این ابزار گسترش یافته‌است. یکی از این نسخه‌ها، پرسشنامۀ کوتاه نشانه‌های بیماری می‌باشد. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر، تعیین ویژگی‌های روانسنجی «اس. سی. ال.-90-آر.» و پرسشنامۀ کوتاه نشانه‌های بیماری «بی. اس. آی.– 53» در یک نمونۀ غیربالینی ایرانی بوده‌است.
روش: برای دستیابی به هدف مورد اشاره، ابتدا مقایسۀ چند نمونه از نسخه‌های فارسی رایج با نسخۀ زبان اصلی و مقایسۀ ترجمه‌ها با آن انجام شد. سپس، نسخۀ ترجمه‌شدۀ «اس. سی. ال.-90-آر.» آماده گردید. آن‌گاه، «اس. سی. ال.-90-آر.»، در نمونه‌ای متشکل از 513 دانشجوی کارشناسی و کارشناسی ارشد (و دکتری حرفه‌ای) دانشگاه شاهد اجرا شد. به‌منظور محاسبۀ ضریب بازآزمایی دو ابزار، نمونه‌ای به حجم 44 نفر از دانشجویان دانشگاه شاهد انتخاب شدند و ابزارها با رعایت فاصلۀ زمانی دو هفته برای بار دوم در بین این 44 نفر اجرا گردید. به‌منظور بررسی روایی همگرای این ابزارها، از پرسشنامه‌های زیر استفاده شد: مقیاس 21 گویه‌ای افسردگی، اضطراب و استرس، پرسشنامۀ اضطراب بک، پرسشنامۀ افسردگی بک، پرسشنامۀ 28 گویه‌ای سلامت عمومی، پرسشنامۀ 7 سؤالی اضطراب فراگیر، مقیاس عاطفۀ مثبت و منفی، پرسشنامۀ سوگیری مذهبی شعیری، مقیاس ترس از ارزیابی منفی، مقیاس عزت‌نفس روزنبرگ، پرسشنامۀ کوتاه اضطراب سلامت. وارسی روایی سازۀ «اس. سی. ال.-90-آر.» و «بی. اس. آی.-53»، از روش تحلیل‌عاملی تأییدی استفاده شد.
نتایج: نتایج حاصل از تحلیل آماری داده‌ها، مقادیر قابل‌قبول و معناداری از روایی و اعتبار ابعاد نُه و ده ‌گانۀ «اس. سی. ال.-90-آر.» و «بی. اس. آی.-53» را در نمونه‌های غیربالینی نشان داد. هم‌چنین هر دو ساختار نُه و ده عاملی «اس. سی. ال.-90-آر.» و «بی. اس. آی.-53» در نمونه‌های غیربالینی ایرانی از طریق تحلیل‌عاملی تأییدی، تأیید شد.
بحث و نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌های پژوهش، می‌توان در پژوهش‌های روانشناختی و تلاش‌های بالینی از «اس. سی. ال.-90-آر.» و نسخۀ کوتاه آن، «بی. اس. آی.-53» استفاده نمود. هرچند نتایج کنونی، جدید و قابل‌توجه‌اند، اما برای تکمیل آن‌ها، وارسی ویژگی‌های روانسنجی در نمونۀ بالینی نیز ضروری است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Validity and Reliability of Symptom Checklist-90-Revised (SCL-90-R) and Brief Symptom Inventory-53 (BSI-53)

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Akhavan Abiri
  • Mohammad Reza Shairi
Shahed University
چکیده [English]

Introduction: One of the psychological instruments occupied for numerous clinical and research applications is SCL-90-R. Using this instrument needs to investigate psychometric properties in clinical and non-clinical samples. On the other hand, using short versions of SCL-90-R has been developed because of time consuming to fulfill the original version. One of these short versions is BSI-53. So, the aim of this research has been determining the psychometric properties of the SCL-90-R and BSI-53 in a non-clinical sample in Iran.
Method: To achieve this aim, the comparison between some common Persian translations of SCL-90-R and the original version was conducted. Afterwards, the final translated version of ScL-90-R got ready. Then SCL-90-R was conducted on a sample of 513 bachelor, master and M.D. students of Shahed University. In order to calculate the coefficient of retesting the both tools, a sample of 44 students selected randomly and the tools were conducted in accordance with the period of two weeks for the second time. To check convergent validity of the tools, the following questionnaires were used: DASS-21, BAI, BDI-II, GHQ-28, GAD-7, PANAS, religious orientation questionnaire (Shams), BFNE, RSES and SHAI-18. To investigate the construct validity of the SCL-90-R and BSI-53, the confirmatory factor analysis was used.
Results: The results of the data analysis indicated acceptable and significant values of validity and reliability for both 9 and 10 dimensions of SCL-90-R and BSI-53 in non-clinical samples. Both 9 and 10 factor Structure of both SCL-90-R and BSI-53 were also confirmed through CFA on non-clinical samples.
Discussion and Conclusion: Based on the research findings, the SCL-90-R and its short version BSI-53 can be used in psychological research and clinical efforts. Altough the current results are novel and notable, it is essential to examine psychometric properties in clinical samples.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Validity
  • reliability
  • Factor analysis
  • SCL-90-R
  • BSI-53
  • symptom checklist

مراجع

1- یعقوبی، حمید (1387). غربال‌گری اختلالات روانی: جایگاه آزمون‌ها و نحوۀ تعیین نمرۀ برش و اعتباریابی. فصل‌نامۀ سلامت روان. 1(1): صص 51-39.
2- Goldberg, D. P. (1972). The detection of psychiatric illness by questionnaire. London: Oxford University Press.
3- Derogatis, L. R. , Lipman, R. S. , Rickles, K. , Uhlenhuth, E. H. & Covi, L. (1974). The Hopkins Symptom Checklist (HSCL): A self-report symptom inventory. Behaviour Scientist, 19: pp 1-15.
4- Derogatis, L. R. & Savitz, K. L. (1999). The SCL-90-R, Brief Symptom Inventory and Matching Clinical rating Scales. In M. E. Maruish (Ed). The Use of Psychological Testing for Treatment Planning and Outcomes Assessment. Philadelphia: Lawrence Erlbaum.
5- Derogatis, L. R. , Lipman, R. S. & Covi, L. (1973) SCL-90: An outpatient psychiatric rating scale - preliminary report. Psychopharmacology Bulletin, 9(1): pp 13-27.
6- Derogatis, L. R. , Rickles, K. & Rock, A. (1976). The SCL-90 and the MMPI: A step in the validation of a new self-report scale. British Journal of Psychiatry, 128: pp 280-289.
7- Derogatis, L. R., & Melisaratos, N. (1983). The Brief Symptom Inventory (BSI): An introductory report. Psychological Medicine. 20(2): pp 595–605.
8- Ignatyev, Y.; Fritsch, R.; Priebe, S.; Mundt, A. P. (2016). Psychometric properties of the symptom checklist-90-R in prison inmates. Journal of Psychiatry Researches. 239: pp 226-231.
9- میرزایی، رقیه (1359). ارزیابی‌ پایایی و اعتبار آزمون SCL-90-R در ایران. پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد. دانشگاه تهران.
10- Derogatis, L. R. (1993). BSI Brief Symptom Inventory: Administration. Scoring and Procedures Manual (4th Ed.). Minneapolis, MN: National Computer System.
11- Burlingame,G.M.; Dunn,T.W.; Chen,S.; Lehman,A.; Axman,R.; Earnshaw, D.; Rees,F. M.(2005).Selection of outcome assessment instruments for inpatients with severe and persistent mental illness. Psychiatr. Serv. 56(4): pp 444–451.
12- اسماعیلی، علی (1377). هنجاریابی آزمون SCl-90-R و مقایسۀ سلامت روانی دانشجویان دانشگاه‌های تهران به‌منظور ارائۀ خدمات مشاوره‌ای مناسب. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی.
13- رضاپور، محمد (1376). هنجاریابی آزمون SCL-90-R بر روی دانشجویان دانشگاه آزاد و شهید چمران شهر اهواز. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی.
14- Rosen, Craig S.; Drescher, Kent D.; Moos, Rudolf H.; Finney, John W.; Murphy, Ronald T.; Gusman, Fred. Six and Ten Item Indices of Psychological Distress Based on the Symptom Checklist-90. Assessment, 2000, Vol. 7 (2): pp 103-111.
15- Ventevogel, P.; Vries, G. D.; Scholte, W. F.; Shinwari, N. R.; Faiz, H.; Nassery, R.; Brink, Van den W.; Olff, M. (2007). Properties of the Hopkins Symptom Checklist-25 (HSCL-25) and the Self-Reporting Questionnaire (SRQ-20) as screening instruments used in primary care in Afghanistan. Soc. Psychiatry Epidemiol. 42: pp 328-335.
16- Tomioka, M.; Shimura, M.; Hidaka, M.; Kubo, C. (2008). The reliability and validity of a Japanese version of symptom checklist 90 revised. BioPsychoSocial Medicine.2: pp 19-26.
17- Chapman, L. K.; Petrie, J.; Vines, L. (2012). Factor structure analysis of the SCL-90-R in a community-based sample of African American Women. Journal of Psychiatry Research. 199: pp 140-144.
18- Bech, P.; Bille, J.; Moller, S. B.; Hellstrom, L. C. & Ostergaard, S. D. (2014). Psychometric Validation of the Hopkins Symptom Checklist (SCL-90-R) subscales for Depression, Anxiety and Interpersonal Sensitivity. Journal of Affective Disrders. 160: pp 98-103.
19- Prinz, Ulrich; Nutzinger, Detlev O.; Schulz, Holger; Petermann, Franz; Braukhaus, Christoph; Andreas, Sylke (2013). Comparative psychometric analyses of the SCL-90-R and its short versions in patients with affective disorders. BMC Psychiatry.13: pp 104-112.
20- Ardakani, A.; Seghatoleslam, M.; Habil, H.; Jameei, F.; Rashid, R.; Zahirodin, A.; Motlaq, F.; Masjidi A. A. (2016). Construct Validity of Symptom Checklist-90-Revised (SCL-90-R) and General Health Questionnaire-28 (GHQ-28) in Patients with Drug Addiction and Diabetes, and Normal Population. Iranian Journal of Public Health. 4(45): pp 451-459.
21- چگینی، سودابه؛ نیکپور، بهمن و باقری‌یزدی، عباس (1381). اپیدمیولوژی اختلالات روانی قم. مجلۀ دانشگاه علوم‌پزشکی بابل. 15(4): صص50-44.
22- توشه‌خواه، مانا (1385). بررسی و مقایسۀ ساختار عاملی پرسشنامه‌های SCL-90-R، SCL-25 در میان دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی.
23- ممقانی، جعفر؛ جوانمرد، غلامحسین (1386). هنجاریابی پرسشنامۀ کوتاه‌نشانه‌های‌بیماری (BSI) برای اهداف تشخیصی در موقعیت‌های‌مشاوره‌ای و درمانی. فصلنامۀ علمی‌ـ‌پژوهشی روانشناسی دانشگاه‌تبریز. 8(2): صص 148-133.
24- موسوی، اشرف‌سادات؛ قربانی، نیما (1386). روایی تفکیکی فهرست نشانه مرضی هاپکینز در نمونه‌های بالینی و بهنجار. فصلنامۀ روانشناسان ایرانی. 13: صص 69-79.
25- مدبرنیا، محمدجعفر؛ شجاعی‌تهرانی، حسین؛ فلاحی، مهناز؛ فقیرپور، مقصود (1389). هنجاریابی آزمون SCL-90-R در دانش‌آموزان دبیرستانی، پیش‌دانشگاهی استان گیلان. مجله دانشگاه علوم‌پزشکی گیلان. 19(75): صص 65-58.
26- انیسی، جعفر؛ بابائی، شیرزاد؛ بارانی، معصومه؛ محمدلو، هادی؛ ابراهیمی، فائزه (1394). بررسی ویژگی‌های روانسنجی چک‌لیست نشانه‌های اختلالات‌روانی (SCL-90-R) در کارکنان نیروهای‌مسلح. فصلنامۀ ابن‌سینا. 4(53): صص 18-13.
27- Hoffmann, N.G.; Overall, P.B. (1978). Factor structure of the SCL-90-R in a psychiatric population. Journal of Consulting and Clinical Psychology.46: pp 1187–1191.
28- Brophy, C.J.; Norvell, N.K.; Kiluk, D.J.(1988). An examination of the factor structure and convergent and discriminant validity of the SCL-90-R in an outpatient clinic population. Journal of Personality Assessment. 52: pp 334–340.
29- Hafkenschied, A. (1993). Psychometric evaluation of the symptom checklist (SCL-90) in psychiatric patients. Journal of Personality and Individual Differences. 14(6): pp 751-756.
30- Holi, M.M.; Sammallahti, P.R.; Aalberg, V.A. (1998). A Finnish validation study of the SCL-90-R. Act a Psychiatric a Scandinavica.97: pp 42–46.
31- Schmitz, N.; Hartkamp,N.; Kiuse,J.; Franke,G.H.; Reister,G.; Tress,W.(2000). The Symptom Check-List-90-R (SCL-90-R): a German validation study. Quality of Life Research. 9: pp 185–193.
32- Prunas, A.; Sarno, I.; Preti, E.; Madeddu, F.; Perugini, M. (2012). Psychometric properties of the Italian version of the SCL-90-R: a study on a large community sample. European Psychiatry.27: pp 591–597.
33- Finney, S.J.; DiStefano, C. (2006). Non normal and categorical data instructural equation modeling. In: Hancock, G.R.; Mueller, R.D. (Eds.), Structural Equation Modeling: A Second Course. Information Age, Greenwich.
34- Low, G.D. (1988). The semantics of questionnaire rating scales. Evaluation & Research in Education. 2: pp 69–79.
35- Urban, R.; Kun, B.; Farkas, J.; Paksi, B.; Kokonyei, G.; Unoka, Z.; Felvinczi, K.; Olah, A.; Demetrovics, Z. (2014). Journal of psychiatry Research. 216: pp 146-154.
36- Whitt, A.; Howard, M. O. (2012). Brief Symptom Inventory Factor Structure in Antisocial Adolescents: Implications for Juvenile Justice. Journal of Research on Social Work Practice 22(2): pp 166-173.
37- Valera, P.; Fullilove, R.; Cali, S.; Nunes, E.; Chiongbian, V.; Clark, W.; Covey, L. (2015). The Psychometric Properties of the Brief Symptom Inventory in Men under Criminal Justice Involvement: Implications for Forensic Social Workers in Practice Settings. British Journal of Social Work 45: pp 2210-2223.
38- Kaplan, R. M.; Saccuzzo, D. P. (2012). Psychological Testing, Principles, Applications & Issues. Toronto: Nelson Education.
39- Krejcie, R. V.; Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and psychological measurement. 30(3): pp 607-610.
40- Lovibond, P. F.; Lovibond, S. H. (1995). The structure of negative emotional states: Comparison of the Depression Anxiety Stress Scales (DASS) with the Beck Depression and Anxiety Inventories. Behaviour research and therapy. 33(3): pp 335-343.
41- Antony, M. M.; Bieling, P. J.; Cox, B. J.; Enns, M. W.; Swinson, R. P. (1998). Psychometric properties of the 42-item and 21-item versions of the Depression Anxiety Stress Scales in clinical groups and a community sample. Psychological assessment. 10(2): pp 176-181.
42- اصغری‌مقدم، محمدعلی؛ ساعد، فؤاد؛ دیباج‌نیا، پروین و زنگنه، جعفر (1387). بررسی مقدماتی اعتبار و پایایی مقیاس‌های افسردگی، اضطراب و استرس (DASS) در نمونه‌های غیربالینی. روانشناسی بالینی و شخصیت (دانشور رفتار). 31 : صص 38-23.
43- Beck, A. T., Steer, R. A., & Brown, G. K. (1996). Manual for the Beck Depression Inventory-II. San Antonio, TX: Psychological Corporation.
44- Beck, A.T.; Steer, R.A. & Brown, G.K. (2000). Manual for the Beck Depression Inventory-II. Son Antonio, tx: the psychological corporation.
45- Segal, D. L.; Coolidge, F. L.; Cahill, B. S.; O'Riley, A. A. (2008). Psychometric properties of the Beck Depression Inventory—II (BDI-II) among community-dwelling older adults. Behavior Modification. 32(1): pp 3-20.
46- Ghassemzadeh, H.; Mojtabai, R.; Karamghadiri, N.; Ebrahimkhani, N. (2005). Psychometric properties of a Persian‐language version of the Beck Depression Inventory‐Second edition: BDI‐II‐PERSIAN. Depression and anxiety. 21(4): pp 185-192.
47- Beck, A. T.; Epstein, N.; Brown, G. & Steer, R. A. (1988). An Inventory for measuring clinical Anxiety: Psychometric Properties. Journal of Counseling and Clinical Psychology. 56: pp 893-897.
48- Kabacoff, R. I.; Segal, D. L.; Hersen, M.; Van Hasselt, V. B. (1997). Psychometric properties and diagnostic utility of the Beck Anxiety Inventory and the State-Trait Anxiety Inventory with older adult psychiatric outpatients. Journal of anxiety disorders. 11(1): pp 33-47.
49- کاویانی، حسین؛ موسوی، اشرف‌سادات (1387). ویژگی‌های روان‌سنجی پرسشنامۀ اضطراب بک در طبقات سنی و جنسی جمعیت ایرانی. مجلۀ دانشدۀ پزشکی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران. 2 (66): صص 136-140.
50- فتی،لادن؛ بیرشک، بهروز؛ عاطف‌وحید،محمدکاظم و دابسون، کیث (1384). ساختارهای معناگذاری طرحواره‌ها، حالت‌های هیجانی و پردازش شناختی الاعات هیجانی: مقایسۀ دو چارچوب مفهومی. فصلنامۀ اندیشه و رفتار. 42: صص326-312.
51- Goldberg, D. P. & Hillier, V. F. (1979). A scaled vesion of the General Health Questionnaire. Psychological Medicine; 9: pp 139-145. 
52- Banks, M. H. (1983). Validation of the general health questionnaire in a young community sample. Psychological Medicine. 13: pp 349-353.
53- Vallego, M. A.; Jordan, C. M.; Ortega, J. (2007). Psychological Assessment via the Internet: A Reliability and Validity Study of Online (vs Paper-and-Pencil) Versions of the General Health Questionnaire-28 (GHQ-28) and the Symptoms Check-List-90-Revised (SCL-90-R). Journal of Medical Internet Research. 9(1). http://doi:.org/10.2196/jmir.9.1.e2.
54- نوربالا، احمدعلی؛ باقری‌یزدی، سیدعباس؛ محمد، کاظم (1387). اعتباریابی پرسشنامۀ 28 سؤالی سلامت عمومی به‌عنوان ابزار غربال‌گری اختلالات روان‌پزشکی در شهر تهران – 1380. مجلۀ پژوهشی حکیم. 4 (11): صص47-53.
55- Spitzer, R.L., Kroenke, K., Williams, J.B.W., Lowe, B. (2006). A brief measure for assessing generalized anxiety disorder. Arch. Intrn. Med. 166: pp 1092–1097.
56- نائینیان، محمدرضا؛ شعیری، محمدرضا؛ شریفی، معصومه؛ هادیان، مهری (1389). برری پایایی و اعتبار مقیاس کوتاه اختلال اضطراب فراگیر (GAD-7). دوفصل‌نامۀ روانشناسی بالینی و شخصیت. 3(4): صص41-50.
57- Watson, D.; Clarke, L. A.; Tellegen, A. (1988). Development and Validation of Brief Measures of Positive And Negative Affect: The PANAS Scales. Journal of Personality and Social Psychology. 54: pp 1063-1070.
58- Crawford, J. R.; Henry, J. D. (2004). The Positive and Negative Affect Schedule (PANAS): Construct validity, measurement properties and normative data in a large non‐clinical sample. British journal of clinical psychology. 43(3): pp 245-265.
59- بخشی‌پور، عباس؛ دژکام، محمود (1384). تحلیل عاملی تأییدی مقیاس عاطفۀ مثبت و منفی. مجلۀ روانشناسی. 36 : صص351-365. 
60- مظفری، شهباز (1382). بررسی همبسته‌های شادمانی ذهنی بر اساس الگوی پنج عاملی در میان دانشجویان دانشگاه شیراز. پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد روانشناسی بالینی دانشگاه شیراز.
61- شعیری، محمدرضا (1387). ساخت و وارسی ویژگی‌های روانسنجی پرسشنامۀ «شمس». مقالۀ منتشر نشده.
62- نائینیان، محمدرضا؛ نیک‌آذین، امیر؛ مظلوم، مریم (1392). بررسی مقدماتی پایایی و اعتبار مقیاس سوگیری مذهبی (شمس) در دانش‌آموزان مقطع دبیرستان شهر تهران. ششمین همایش بین‌المللی روانپزشکی کودک و نوجوان. دانشگاه تبریز.
63- Leary, R. M. (1983). A brief version of the fear of negative evaluation scale. Personality and Social Psychology Bulletin. 9: pp 371-375.
64- Hajdúk, M.; Boleková, V.; Heretik, A. (2015) Psychometric properties of Brief Fear of Negative Evaluation–comparison of BFNE and BFNE-S. Annales Psychologici. 2(16): pp 12-19
65- شکری، امید؛ گراوند، فریبرز؛ نقش، زهرا؛ ترخان، رضاعلی؛ پاییزی، مریم (1387). ویژگی‌های روانسنجی فرم کوتاه مقیاس ترس از ارزیابی منفی. مجلۀ روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران. 3(14): صص 316-325.
66- Rosenberg, M. (1965). Society and the adolescent self-image. Princeton, NJ: Princeton University Press.
67- Jamil, M. B. H. Y. (2006). Validity and reliability study of Rosenberg self-esteem scale in Seremban school children. Malaysian Journal of Psychiatry. 15(2): pp 35-39.
68- جوشن‌لو، محسن و قائدی، غلامحسین (1387). بررسی مجدد پایایی و اعتبار مقیاس حرمت‌خود روزنبرگ در ایران. روانشناسی بالینی و شخصیت (دانشور رفتار). 15(31): صص56-49.
69- Salkovskis, P. M.; Rimes, K. A.; Warwick, H. M.; & Clark, D. M. (2002). The health Anxiety Inventory: Development and validation of scales for the measurement of health anxiety and hypochondriasis. Psychological Medicine. 32: pp 843-853.
70- Abramowitz, J. S.; Bunmi, O. O.; & Deacon, B. J. (2007). Health Anxiety, Hypochondriasis, and the Anxiety Disorder. Behaviour Therapy. 38: pp 86-94.
71- کریمی، جواد؛ همایونی نجف‌آبادی، عاطفه؛ همایونی نجف‌آبادی، فرشته (1393). ارزشیابی ویژگی‌های روانسنجی پرسش‌نامۀ اضطراب سلامت. مجلۀ تحقیقات نظام سلامت حکیم. 4 (17): صص 297-305.
72- پناهی، سعیده؛ اصغری‌مقدم، محمدعلی؛ شعیری، محمدرضا و اقتدارنژاد، سمیه (1389). بررسی ساخت عاملی و ویژگی‌های روانسنجی نسخۀ فارسی فرم کوتاه پرسشنامۀ اضطراب سلامت در یک نمونۀ غیربالینی. مجلۀ اندازه‌گیری تربیتی.2: صص46-21.
73- Cronbach, L. J. (1957). The two disciplines of scientific psychology.  Journal of American Psychologist, 12: pp 671– 684.
74- Wheaton, B.; Muthen, B.; Alwin, D. F.; summers, G. (1977). Assessing Reliability and Stability in Panel Models. Sociological Methodology. 8(1): pp 84-136.
75- Hu, L. T.; Bentler, P. M. (1999). Cut off Criteria for Fit Indexes in Covariance Structure Analysis: Conventional Criteria Versus New Alternatives. Journal of Structural Equation Modeling.1: pp 8-38.
76- Steiger, J.H. (1990). Structural model evaluation and modification. Journal of Multivariate Behavioral Research. 25: pp 214-21.
77- Mulaik, S.A.; James, L.R.; Van Alstine, J.; Bennet, N.; Lind, S.; Stilwell, C.D. (1989). Evaluation of Goodness-of-Fit Indices for Structural Equation Models. Psychological Bulletin. 105 (3): pp 430-45.
78- Diamantopoulos, A.; Siguaw, J.A. (2000). Introducing LISREL. London: Sage Publications.
‌79- Bollen, K. A. (1989). Structural Equation with Latent Variables. New York: John Wiley.
80- Erogatis, L. R.; Yevzeroff, H.; Wittelsberger, B. (1975). Social Class, Psychological Disorder and the Nature of the Psychopathologic Indicator. Ournal of Consulting and Clinical Psychology. 43: pp 183-191.
81- Paap, M. C. S.; Meijer, R. R.; Cohen-Kettenis, P. T.; Richter-Appelt, H.; Cuypere, G. D.; Kreukels, P. C.; Perdersen, G.; Karterud, S.; Malt, U. F.; Haraaldsen, I. R. (2012). Why the Factorial Structure of the SCL-90-R is Unstable: Comparing Patient Groups with Different Levels of Psychological Distress Using Mokken Scale Analysis. Journal of psychiatry Research. 200: pp 819-826.
82- انیسی، جعفر؛ اکبری، فاطمه؛ مجدیان، محمد؛ آتشکار، مجید؛ قربانی، زهره (1390). هنجاریابی چک‌لیست نشانه‌های اختلالات روانی در کارکنان نیروهای مسلح. فصلنامۀ روانشناسی نظامی. 5 (2): صص29-37.
83- Sereda, Y.; Dembitskyi, S. (2016). Validity Assessment of the Symptom Checklist SCL-90-R and Shortened Versions for General Population in Ukraine. BMC Psychiatry. 16 (1): 300. DOI: 10.1186/s12888-016-1014-3. 
84- Schwartzwald, J.; Weisenberg, M. & Solomon, Z. (1991). Factor of SCL-90-R: The Case of Combat Stress Reduction. Clinical Psychology. 3: pp 385-390.
85- سهرابی، فرامرز؛ جعفری‌فرد، سلیمان؛ زارعی، سلمان؛ اسکندری، حسین (1391). اثربخشی درمان شناختی مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر اختلال وحشت‌زدگی: مطالعۀ موردی. مجلۀ روانشناسی بالینی. 4 (16): صص. 31-41.
86- Holi, M. (2003). Assessment of Psychiatric Symptoms Using the SCL-90. Academic Dissertation for Psychiatry. Helsinki: Helsinki University.
87- Mehriar, O.; Asghari, F.; Nemati, S.; Sadeghi, A.; Faghih Habibi, A.; Salehpoor, G. (2017). Mental Health of Rhinoplasty Applicants: A Case Control Study. J Holist Nurs Midwifery. 27(3): pp. 75-84.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار