کاربست تئوری‌درمانی پذیرش و تعهد (ACT) بر رگه شخصیتی اضطرابی، الکسی‌تایمیا و تبعیت از درمان در زنان مبتلا به سرطان پستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه آزاد اسلامی واحداهواز

2 دانشگاه پیام نور

چکیده

مقدمه: سرطان پستان یکی از بیماری‌هایی است که می‌تواند به دلیل سختی درمان و مزمن بودن بیماری بر سلامت روانی و اجتماعی افراد مبتلا و خانواده‌های آنان تأثیر بگذارد. از این رو هدف از پژوهش حاضر بررسی کاربست تئوری درمانی پذیرش و تعهد بر رگه شخصیتی اضطرابی، الکسی‌تایمیا و تبعیت از درمان در زنان مبتلا به سرطان پستان بود.
روش: پژوهش حاضر نیمه‌آزمایشی از نوع طرح‌های پیش‌آزمون – پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه زنان مبتلا به سرطان پستان شهر اهواز بود و نمونه پژوهش شامل 18 زن مبتلا به سرطان پستان (9 نفر گروه آزمایش و 9 نفر گروه گواه) بود که به شیوه نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و سپس به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه گمارده شدند. از هردو گروه براساس پرسشنامه شخصیتی اضطرابی آیزنک، آیزنک و بارت، پرسشنامه الکسی‎‌تایمیا تورنتو و پرسشنامه تبعیت از درمان سید فاطمی و همکاران پیش آزمون به عمل آمد و گروه آزمایش 8 جلسه 60 دقیقه‌ای در معرض درمان پذیرش و تعهد قرار گرفتند. سپس از پایان مداخله، پس آزمون در هر دو گروه اجرا شد. تحلیل داده‌ها از طریق آزمون کوواریانس چندمتغیری صورت گرفت.
نتایج: تحلیل حاصل از آزمون کوواریانس چندمتغیری نشان داد بین گروه آزمایش و کنترل از نظر رگه‌های شخصیتی اضطرابی، الکسی‌تایمیا و تبعیت از درمان تفاوت معناداری وجود دارد (0.0001>p).
بحث و نتیجه‌گیری: طبق نتایج مشخص شد برنامه پذیرش و تعهد، مداخله درمانی مؤثری برای کاهش رگه شخصیتی اضطراب برون‌گردی، نورزگرایی و سایکوزگرایی، الکسی‌تایمیا، و همچنین بهبود تبعیت از درمان در بیماران مبتلا به سرطان پستان است. بنابراین پیشنهاد می‌شود که مداخله همراه با درمان‌های پزشکی برای بهبود سطح کیفیت زندگی و تبعیت از درمان بیماران مبتلا به سرطان ارائه شود. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Implementation of Acceptance and Commitment Therapeutic Theory (ACT) on Anxiety Personality Trait, Alexithymia, and Adherence to treatment in Women with Breast Cancer

نویسندگان [English]

  • Sahar Safarzadeh 1
  • Karim Sevari 2
چکیده [English]

Background: Breast cancer is one of the diseases that can affect the mental and social health of affected people and their families due to the severity of the treatment and the chronicity of the disease. Therefore, the purpose of this study was to investigate the application of acceptance and commitment therapeutic to anxiety personality trait, Alexithymia, and adherence to treatment in women with breast cancer.
Methods: This was a semi-experimental design with pretest-posttest design with control group. The research population was all women with breast cancer in Ahvaz city. The sample consisted of 18 women with breast cancer (9 in the experimental group and 9 in the control group) who were selected by available sampling method and then randomly assigned in both experimental and control groups. The two groups were subjected to anxiety inventory Eysenck, Eysenck and Bart, Alexithymia toronto questionnaire, and Adherence to treatment questionnaire Sayedfetami & et al. The experimental group was subjected to 8 sessions of 60 minutes subject to acceptance and commitment treatment. After the end of the intervention, post-test was performed in both groups. To analyze the data, multivariate covariance test was used.
Results: The results of multivariate covariance test showed that there is a significant difference between the experimental and control groups regarding the anxiety personality traits, Alexithymia, and adherence to treatment (p <0.0001).
Conclusion: According to the results, the program of acceptance and commitment was an effective treatment intervention for reducing the personality trait of exogenous anxiety, neurorizm and psychosis, Alexithymia, as well as improvement of adherence to treatment in patients with breast cancer. Therefore, it is suggested that intervention with medical treatment be provided to improve the quality of life and adherence to the treatment of cancer patients.

کلیدواژه‌ها [English]

  • acceptance and commitment therapeutic theory
  • anxiety personality trait
  • Alexithymia
  • Adherence to treatment
  • Breast cancer

مراجع

 1- Mosher, C.E. Secinti, E. Li, R. Hirsh, A.T. Bricker, J. Miller, K.D. Schneider, B. Storniolo, A.M. Mina, L. Newton, E.V. Champion, V.L. & Johns, S.A. (2018). Acceptance and commitment therapy for symptom interference in metastatic breast cancer patients: a pilot randomized trial. Support Care Cancer.  26(6), 1993-2004. doi: 10.1007/s00520-018-4045-0.
2- Mohabbat-Bahar, S. Maleki-Rizi, F. Akbari, M.E. & Moradi-Joo, M. (2015). Effectiveness of Group Training Based on Acceptance and Commitment Therapy on Anxiety and Depression of Women with Breast Cancer. Iran J Cancer Prev. 8(2), 71-6. PMCID: PMC4411466.
3- نوری دلویی، محمدرضا و طبرستانی، ساناز. (1389). ژنتیک مولکولی، تشخیص و درمان سرطان پستان: مقاله مروری. مجله دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی سبزوار. سال 17، شماره 2، صص 87-74.
4- موسوی، مریم، حاتمی، محمد و نوری قاسم آبادی، ربابه. (1396). بررسی تاثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر میزان خستگی و اضطراب بیماران مبتلا به سرطان پستان "گزارش سه مورد". پژوهش در پزشکی. سال ۴۱، شماره ۳، صص ۱۸۹-۱۹۸.
5- Sadeghi, F. Hassani, F. Emamipour, S. & Mirzaei, H. (2018). Effect of Acceptance and Commitment Group Therapy on Quality of Life and Resilience of Women with Breast Cancer. Arch Breast Cancer (ABC). 5(3), pp. 111-7. http://www.archbreastcancer.com/index.php/abc/article/view/184
6- Fashler, S. R. Weinrib, A. Z. Azam, M. A. & Katz, J. (2018). The Use of Acceptance and Commitment Therapy in Oncology Settings: A Narrative Review. Psychological Reports. 121(2), 229-252. doi: 10.1177/0033294117726061.
 
7- Karakoyun-Celik, O. Gorken, I. Sahin, S. Orcin, E. Alanyali, H. & Kinay, M. (2010). Depression and anxiety levels in woman under follow-up for breast cancer: relationship to coping with cancer and quality of life. Medical Oncology. 27(1), pp. 108-113.
8- صدوقی، مجید، مهرزاد، ولی الله و محمدصالحی، زهرا. (1396). رابطه اضطراب و افسردگی با کیفیت زندگی زنان مبتلا به سرطان پستان مراجعه‌کننده به بیمارستان سیدالشهدای اصفهان در سال ۱۳۹۵: نقش تعدیل‌کننده تاب‌آوری. مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان. سال ۱۶، شماره ۵، صص ۳۹۵-۴۰۸.
9- موسی، رضایی، امیر، خالدی، فیروز، خبازی فرد، محمدرضا، مؤمنی قلعه قاسمی، طاهره، کشاورز، مجبوبه و خدایی، مهناز. (1394). مجله تحقیقات نظام سلامت. سال 11، شماره 1، صص 76-68.
10- جانسون، شری ل، کرینگ، آن، دویسون، جرالد و نیل، جان. (2010). آسیب­شناسی روانی(روان­شناسی نابهنجاری)، جلد دوم، ترجمه حمید شمسی پور و محمود دژکام. (1393). تهران: انتشارات ارجمند.
11- Eysenck, H.J. (1991). A short questionnaive for measurement of two dimensions of personality. Jonrnal of Applied psychology. 42, pp. 14-17.
12- دادستان، پریرخ. (1390). روان­شناسی­جنایی. تهران: انتشارات سمت.
13- Anderson, M. (2009). Involvement in Decision Making and Breast Cancer Survivor Quality of Life. Health Psychology. 28, pp. 29-37.
14- مهری‌نژاد، سید ابوالقاسم، خسروانی‌شریعتی، سیده هدی و حسینی آباد شاپوری، مریم. (1389). مقایسه تنیدگی (Stress)  تجربه شده در زنان مبتلا به سرطان سینه. روانشناسی بالینی و شخصیت-دانشور رفتار سابق-. سال 17، شماره 43، صص ۴۹-۵۶.
15- ابراهیمی، زهرا، اسدی مجره، اکبری، بهمن و نادری نبی، بهرام. (1396). نقش الکسی­تایمیا و بدتنظیمی هیجانی در کیفیت زندگی مبتلایان به درد مزمن. فصلنامه علمی پژوهشی بیهوشی و درد. سال8، دوره1، صص 11-1.
16- Carrozzino, D. & Porcelli, P. (2018). Alexithymia in Gastroenterology and Hepatology: A Systematic Review. Front Psychol. 9, 470. doi: 10.3389/fpsyg.2018.00470.
 
17- Hosoi, M. Molton, I.R. Jensen, M.P. Ehde, D.M. Amtmann, S. O'Brien, S. Arimura, T. & Kubo, C. (2010). Relationship among alexithymia and pain intensity, pain interfer-ence, and vitality in persons with neuromuscular disease: Considering the effect of negating affectivity. Pain. 149(2), pp. 273-277. doi: 10.1016/j.pain.2010.02.012.
18- Besharat, M.A. & Shahidi, S. (2011). What is the relationship between alexithymia and ego defense styles? A correlational study with Iranian students. Asian J Psychiatry. 4(2), pp. 145-9.
19- بشارت، محمدعلی، کوچی، صدیقه، دهقانی، محسن، فراهانی، حجت‌اله و مؤمن‌زاده، سیروس. (1391). بررسی نقش تعدیل­کننده عاطفه مثبت و منفی بر رابطه بین ناگویی هیجانی و شدت درد در بیماران مبتلا به درد مزمن. روانشناسی بالینی و شخصیت-دانشور رفتار سابق-. سال 19، دوره جدید شماره ۷، صص ۱۰۳-۱۱۳.
20- Evren, C. Cagil, D. Ulka, M. Ozcetinkaya, S. Gokalp, P. Cetin, T. & Yigiter, S. (2012). Relationship between defense styles, alexithymia, and personality in alcohol-dependent inpatients. Compressive psychiatry. 53(6), pp. 860-7.
21- اسدی مجره، سامره، سپهریان آذر، فیروزه، عیسی زادگان و علی، پورشریفی، حمید. (1396). ارزیابی مدل تنظیم هیجانی اختلال اضطراب فراگیر در تبیین ادراک درد. روانشناسی بالینی و شخصیت-دانشور رفتار سابق-. سال ۱۵، شماره ۱، صص ۲۷-۳۸.
22- مولوی، پرویز، میکاییلی، نیلوفر، دانشور، سمیه، نریمانی، محمد و مهری، سعید. (1393). نقش انکار و الکسی تایمی بر ادراک درد در زنان مبتلا به سرطان سینه. مجله پزشکی ارومیه. دوره 26، شماره 2، صص 111-102.
23- Motamedi, M. & Arefi, M. (2018). Investigation of Alexithymia among Women with and without Thyroid Cancer in Isfahan, Iran. Int J Body Mind Culture. 5(2), 104-11. DOI: 10.22122/ijbmc.v5i2.121
24- مولایی، مهری، جانی، ستاره و حاجلو، نادر. (1394). نقش ناگویی خُلقی در پیش بینی نشانگان آسیب شناختی بیماران مبتلا به سرطان سینه و پروستات. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین. دوره 19، شماره 5، صص۶۰-۵۲.
25- ابراهیمی، حسین، رنجبر، فاطمه، نامدار، حسین، مصفا، فریبا. (1393). تأثیر ارتباط درمانی پرستاران بر پذیرش رژیم دارویی بیماران اسکیزوفرنیک. مجله پرستاری و مامایی ارومیه. دوره ۱۲، شماره ۶، صص ۴۹۱-۴۹۸.
 
26- Boyer, B. A. & Paharia, M.I. (2008). Comprehensive hand book of clinical health psychology. New Jersey: John Wiley & Sons.
27- سجادی، موسی، محمدپور، علی و محمودی، مهسا. (1396). ارتباط عدم قطعیت در بیماری، عوامل جمعیت‌شناختی و بالینی با تبعیت از رژیم­درمانی در مبتلایان به سرطان. مجله دانشگاه علوم پزشکی سبزوار. دوره 24، شماره 3، 210-205.
28- الهی عسگرآبادی، حمیده، بهنام وشانی، حمیدرضا، بدیعی، زهرا، حشمتی نبوی، فاطمه و ملک زاده، جواد. (1393). تأثیر توانمندسازی مراقبت­کنندگان کودکان مبتال به سرطان تحت شیمی­درمانی بر تبعیت آنان از توصیه­های سلامتی پیشگیری از زخم دهان. فصلنامه مراقبت مبتنی بر شواهد. سال 4، شماره 12، صص 32-23. (DOI): 10.22038/EBCJ.2014.3366
29- Kahrazyi, F. Danesh, E. & Heidarzadegan, A.R. (2011). The effectiveness of cognitive behavior therapy in reducing psychological symptoms in cancer patients. Journal of Research in Medical Sciences. 14(2), pp. 116-112.
30- Karekla, K. & Constantinou, M. (2010). Religious Coping and Cancer: Proposing an Acceptance and Commitmen Therapy Approach. Cognitive and Behavioral Practice. 17, pp. 371-381.
31- Mahdavi, A. Aghaei, M. Aminnasab, V. Tavakoli, Z. Besharat, M. & Abedin, M. (2017). The Effectiveness of Acceptance-Commitment Therapy (ACT) on Perceived Stress, Symptoms of Depression, and Marital Satisfaction in Women with Breast Cancer. Arch Breast Cancer (ABC). 4(1), pp. 16-23. http://www.archbreastcancer.com/index.php/abc/article/view/116
32- Baudic, S. Jayr, C. Albi-Feldzer, A. Fermanian, J. Masselin-Dubois, A. Bouhassira, D. & Attal, N. (2016). Effect of Alexithymia and Emotional Repression on Postsurgical Pain in Women with Breast Cancer: A Prospective Longitudinal 12-Month Study. J Pain.  17(1), pp. 90-100. doi: 10.1016/j.jpain.2015.10.001.
33- درویش‌باصری، لیلا و دشت‌بزرگی، زهرا. (1396). اثربخشی گروه درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر تنظیم شناختی هیجان و ناگویی هیجانی بیماران مبتلا به دیابت نوع دو. روان پرستاری. سال۵ ، شماره 1، صص ۷-۱۴.
34- حکم آبادی، محمدابراهیم، بیگدلی، ایمان الله، اسدی، جوانشیر و اصغری ابراهیم آباد، محمدجواد. (1396). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر شخصیت سنخ D و پیروی از درمان در بیماران کرونر قلبی: نقش تعدیل کننده حافظه­کاری و حافظه آینده­نگر. مجله روان شناسی سلامت. سال 6، شماره 4، پیاپی 24، صص 161-138.
35- Eysenck, S.B.G. Eysenck, H.J. & Barrett, P. (1985). A revised version of psychoticism scale. Personality and Individual Differences. 6, pp. 21-29.
36- حسنی، جعفر. (1387). تأثیر ارزیابی مجدد و فرونشانی تجارب هیجانی بر فعالیت ناحیه ای مغز بر اساس با نگاه به ابعاد برون­گردی و نورزگرایی. رساله دکتری روان­شناسی، منتشر نشده، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
37- کاویانی، حسین. (1382). نظریه زیستی شخصیت. تهران: نشر رسا.
38- Bagby, R. Parker, J.D. & Taylor, G. J. (1994). The twentyitem Toronto Alexithymia scale—I. Item selection and cross-validation of the factor structure. Journal of Psychosomatic Research. 38(1), pp. 23-32.
39- Besharat, M.A. (2007). Reliability and factorial validity of a Farsi version of the 20-item Toronto Alexithymia Scale with a sample of Iranian students. Psychol Rep. 101(1), pp. 209-20.
40- سیدفاطمی، نعیمه، رفیعی، فروغ، حاجی زاده، ابراهیم و مدانلو، مهناز. (1397). طراحی و روان‌سنجی پرسش‌نامه تبعیت از درمان در بیماران مبتلا به بیماری مزمن: یک مطالعه ترکیبی. کومش. دوره ۲۰، شماره ۲، صص ۱۷۹-۱۹۱.
41- Hayes, S.C. Strosahl, K.D. & Wilson, K.G. (1999). Acceptance and commitment therapy: An experiential approach to behavior change. New York: Guilford Press.
42- Hagedoorn, M. Sanderman, R. Bolks, H.N. Tuinstra, J. & Coyne, J.C. (2008). Distress in couples coping with cancer: a meta-analysis and critical review of role and gender effects. Psychol Bull. 134(1), pp. 1-30
43- Rajandram, R.K. Ho, S.M. Samman, N. Chan, N. McGrath, C. & Zwahlen, R.A. (2011). Interaction of hope and optimism with anxiety and depression in a specific group of cancer survivors: a preliminary study. BMC Res Notes. 4(1), pp. 519.  doi: 10.1186/1756-0500-4-519
44- Burnard, P. Edwards, D. Bennett, K. Thaibah, H. Tothova, V. Baldacchino, D. & et al. (2008). A comparative, longitudinal study of stress in student nurses in five countries: Albania. Brunei, the Czech Republic, Malta and Wales. Nurse Education Today. 26, pp. 134-45.
45- Hayes, S.C. & Lillis, J. (2012). Acceptance and Commitment Therapy (Theory and Psychotherapy). Reno: Amer Psychological Assn.
46- Dadashi, S. & Momeni, F. (2017). Effectiveness of Acceptance and Commitment Therapy on Hope in Women with Breast Cancer Undergoing Chemotherapy. Journal of Practice in Clinical Psychology. 5(2), 107-114. https://doi.org/10.18869/ acadpub. jpcp.5.2.107
47- González-Fernández, S. & Fernández-Rodríguez, C. (2018). Acceptance and Commitment Therapy in Cancer: Review of Applications and Findings. Behav Med. 20, 1-15. doi: 10.1080/08964289.2018.1452713.
48- برادران، مجید، زارع، حسین، علی پور، احمد و فرزاد، ولی اله. (1395). مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش و مصاحبه انگیزشی بر کاهش اضطراب، افسردگی، فشار روانشناختی و افزایش امید بیماران مبتلا به فشار خون اساسی. مجله روانشناسی بالینی، سال 8، شماره 4، پیاپی 32، صص 105-95. (DOI): 10.22075/JCP.2017.2257
49- فرخزادیان، علی اصغر، عندلیب، لیلا و یوسفوند، مهدی. (در نوبت انتشار). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کاهش افسردگی در افراد مبتلا به سرطان. روانشناسی بالینی و شخصیت-دانشور رفتار سابق-. تأیید شده و در نوبت انتشار.
50- حاج صادقی، زهرا، بساک نژاد، سودابه و رزمجو، ساسان. (1396). بررسی تأثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر افسردگی و اضطراب زنان مبتلا به سرطان پستان. مجله علمی پژوهان. دوره ۱۵، شماره 4، صص ۴۲-۴۹.
51- Haisfield-Wolfe, M.E. McGuire, D.B. Soeken, K. Geiger-Brown, J. De Forge, B. & Suntharalingam, M. (2012). Prevalence and correlates of symptoms and uncertainty inillness among head and neck cancer patients receiving definitive radiation with or without chemotherapy. Support Care Cancer. 20(8), pp. 1885-1893.
52- Kurita, K. Garon, E.B. Stanton, A.L. & Meyerowitz, B.E. (2013). Uncertainty and psychological adjustment in patients with lung cancer. Psychooncology. 22(6), pp. 1396-1401.
53- Ghasemi, F. Dehghan, F. Farnia, V. Tatari, F. & Alikhani, M. (2016). Effectiveness of Acceptance and Commitment Therapy on Life Expectancy of Female Cancer Patients at Tehran’s Dehshpour Institute in 2015. Asian Pacific Journal of Cancer Prevention. 17, 4113-4116.
54- Evren, C. Cagil, D. Ulka, M. Ozcetinkaya, S. Gokalp, P. Cetin, T. & Yigiter, S. (2012). Relationship between defense styles, alexithymia, and personality in alcohol-dependent inpatients. Compressive psychiatry. 53(6), pp. 860-867.
 
55- ایزدی، راضیه، نشاط دوست، حمیدطاهر،عسگری، کریم و عابدی، محمدرضا. (1393). مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و درمان شناختی- رفتاری بر علایم بیماران مبتلا به اختلال وسواس-­اجبار. مجله تحقیقات علوم رفتاری. سال 12، شماره 11، صص 33-19.
56- Dahl, J. Wilson, K.G. & Nilsson, A. (2004). Acceptance and commitment therapy and the treatment of persons at risk for long-term disability resulting from stress and pain symptoms: a preliminary randomized trial. Behav Ther. 35, 785–802.
57- Hurtado-de-Mendoza, A. Cabling, M, L. Lobo, T. Dash, C. & Sheppard, V. B. (2016). Behavioral Interventions to Enhance Adherence to Hormone Therapy in Breast Cancer Survivors: A Systematic Literature Review. Clin Breast Cancer. 16(4), 247-255. doi: 10.1016/j.clbc.2016.03.006.
روانشناسی بالینی و شخصیت
دوره 18، شماره 1 - شماره پیاپی 34
34
فروردین 1399
صفحه 17-27

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار