بررسی اثربخشی بازی درمانی تعاملی با مدل تراپلی بر اضطراب کودکان با آسیب‌های دلبستگی (مطالعه موردی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.

2 دانشیار گروه روانشناسی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.

3 استادیار گروه روان‏شناسی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز ، ایران.

چکیده

مقدمه : اختلال در روابط دلبستگی با ایجاد اضطراب فراگیر و بی­اعتمادی در کودک می­تواند به اختلال­های روان­شناختی بیانجامد. این پژوهش با هدف "تبیین اثربخشی بازی درمانی تعاملی با مدل تراپلی بر اضطراب کودکان با آسیب‌های دلبستگی" انجام گرفت.
روش : روش تحقیق در این پژوهش آزمایشی با طرح تک­آزمودنی از نوع  ABبود. جامعه آماری شامل تمامی کودکان با آسیب‌های دلبستگی 5 تا 8 سال بود که در سال 1400- 1399 در مراکز روانشناسی شهر تهران حضور داشتند­. از بین آنها تعداد 3 کودک (دو پسر و یک دختر) بر اساس ملاک­های ورود و خروج و به شیوه نمونه­گیری در دسترس گزینش ­شدند. مداخله تراپلی  برای هر کودک در 21 جلسه اجرا گردید. ابزارهای پژوهش شامل فرم روش تعاملی مارشاک 2018 (MIM)، مقیاس اضطراب کودکان اسپنس 1997(CD-RIS)  و چک لیست رفتاری تراپلی (محقق ساخته) بود. تحلیل دیداری داده­ها در دو سطح درون­موقعیتی و بین­موقعیتی بر اساس سه شاخص سطح یا طراز، روند و تغییرپذیری انجام گرفت.  
نتایج : یافته­ های پژوهش نشان داد که مداخله تراپلی بصورت معناداری باعث کاهش اضطراب کودک با آسیب‌های دلبستگی می­شود (05/0P<).
بحث و نتیجه ‏گیری : مطابق با یافته­های پژوهش اثربخشی مداخله تراپلی بر روی کاهش اضطراب کودک با آسیب‌های دلبستگی به تایید رسید. بنابراین، این روش را می ­توان به عنوان یکی از درمان­های مفید و کاربردی برای این کودکان درنظر گرفت. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Study on Interactive Play Therapy Effectiveness with Theraplay Model on the Anxiety of Children with Attachment Disorders (Case Study)

نویسندگان [English]

  • Elahe Zakai Ashtiani 1
  • Siamak Samani 2
  • Nadereh Sohrabi Shegefti 3
  • Banafsheh Omidvar 3
1 PhD Student in Psychology and Exceptional Children Education, Department of Psychology, Shiraz Branch, Islamic Azad University, Shiraz, Iran.
2 Associate Professor, Department of Psychology, Shiraz Branch, Islamic Azad University, Shiraz, Iran.
3 Assistant Professor, Department of Psychology, Shiraz Branch, Islamic Azad University, Shiraz, Iran.
چکیده [English]

Introduction: Disorders in attachment relationships can lead to psychological disorders by causing widespread anxiety and mistrust in children. This research aims to "explain the effectiveness of interactive play therapy with the theraplay model on the anxiety of children with attachment disorders".
Method: The research method was an experiment with a single-subject AB-type design. The statistical population included all children with attachment disorders aged 5 to 8 who were present in psychological centers in Tehran from 2020 to 2021. Among them, 3 children (two boys and one girl) were selected based on inclusion and exclusion criteria and by available sampling. The three-step intervention was implemented for each child in 21 sessions. The research tools included the Marschak Interaction Method 2018 (MIM), Spence Children Anxiety Scale 1997 (SCAS), and the Theraplay Behavioral Checklist (Researcher-made). Data visual analysis was done at both within-condition and between-condition levels based on three indicators of level, trend, and stability.   
Results: The findings showed that theraplay intervention significantly reduces the anxiety of children with attachment injuries (P<0.05).
Discussion and conclusion: According to the research findings, the effectiveness of theraplay intervention has been confirmed on reducing the anxiety of children with attachment disorders. Therefore, this method can be considered one of the most useful and applicable treatments for these children.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Interactive Play
  • Theraplay
  • Anxiety
  • Attachment Disorders

مراجع

  1. . عسکری، مارال؛ نادری، فرح؛ احتشام زاده، پروین؛ عسکری، پرویز؛ حیدری، علیرضا. (1396). اثربخشی مداخله ترکیبی طرحواره درمانی و درمان دلبستگی با مادران، بر رابطه والد- کودک. نشریه پرستاری کودکان، سال 4، شماره 1، صص 7-16.

    1. Polanczyk, G. V., Salum, G. A., Sugaya, L. S., Caye, A., & Rohde, L. A. (2015). Annual research review: A meta‐analysis of the worldwide prevalence of mental disorders in children and adolescents. Journal of Child Psychology and Psychiatry. Vol 56, No 3: PP. 345-365.

     

    1. سید موسوی، پریسا سادات.، قنبری، سعید.، مظاهری، محمد علی. (1394). اثربخشی مداخله دلبستگی محور با روش پسخوراند ویدیویی بر کاهش بازنمایی­های منفی و اضطراب جدایی کودکان. مجله علمی پژوهشی یافته، سال 17، شماره 2، صص 90-104.
    2. طلایی­نژاد، نعیمه.، مظاهری، محمد علی.، و قنبری، سعید. (1394). اثربخشی آموزش گروهی دلبستگی محور مادران بر کاهش نشانه­های اضطراب جدایی کودکان پیش دبستانی. فصلنامه اندیشه و رفتار، سال 10، شماره 35، صص 37-46.
    3. Manning, R. P., Dickson, J. M., Palmier-Claus, J., Cunliffe, A., & Taylor, P. J. (2017). A systematic review of adult attachment and social anxiety. Journal of Affective Disorders, Vol 211: PP. 44-59.
    4. جانسون، سوزان. ام.، و والری، ای. ویفن. (2005). فرایندهای دلبستگی در زوج­درمانی و خانواده­درمانی، ترجمه فاطمه بهرامی، عذرا اعتمادی، سعیده بطلانی، روناک عشقی، مهناز جوکار، محمدمسعود دیاریان، ناصر یوسفی، شیوا رضوان، پریسا نیل­فروشان، علی نویدیان و اعظم صالحی (1397)، تهران: دانژه.
    5. Mesman, J., Van IJzendoorn, M. H., & Sagi-Schwartz, A. (2016). Cross-cultural patterns of attachment: Universal and contextual dimensions. In J. Cassidy & P. R. Shaver (Eds.), Handbook of attachment: Theory, research, and clinical applications (3rd ed., pp. 852-877). New York: Guilford.
    6. Brumariu, L. E., Kerns, K. A., & Seibert, A. (2012). Mother–child attachment, emotion regulation, and anxiety symptoms in middle childhood. Personal Relationships, Vol 19, No 3: PP. 569-585.
    7. Groh, A. M., Narayan, A. J., Bakermans-Kranenburg, M. J., Roisman, G. I., Vaughn, B. E., Fearon, R. M. P. & Van Ijzendorn, M. H. (2017). Attachment and temperament in the early life course: A Meta analytic review. Child development, Vol 88, No 3: PP. 770-795.
    8. Lickenbrock, D. M., & Braungart- Rieker, J. M. (2015). Examining antecedents of infant attachment security with mothers and fathers: An ecological systems perspective. Infant Behavior and Development, Vol 39: PP. 173-187.
    9. Koehn, A. J., & Kerns, K. A. (2018). Parent–child attachment: meta-analysis of associations with parenting behaviors in middle childhood and adolescence. Attachment & Human Development, Vol 20, No 4: PP. 378-405.
    10. Mikulincer, M., & Shaver, P. R. (2016). Attachment in Adulthood: Structure, Dynamics, and Change (2 ed.). New york: guilford press.
    11. خانجانی، زینب؛ هاشمی، تورج؛ الهام فر، فریبا. (1390). بررسی رابطه شیوه­های فرزندپروری و سبک­های دلبستگی با نشانه­های افسردگی نوجوانان. فصلنامه علوم تربیتی، سال 4، شماره 14، صص 91-106.
    12. سادوک، بنجامین؛ سادوک، ویرجینیا؛ روئیز، پدرو. (2015). خلاصه روانشناسی کاپلان و سادوک بر اساس DSM-5، ترجمه مهدی گنجی (1393)، تهران: نشر ساوالان.
    13. Schwartz, C., & Waddell, Ch. (2012). Treating anxiety disorders. Journal of Children's Mental Health Research, Vol 6, No 2: PP. 1-16.
    14. Talepasand, S., & Nokani, M. (2010). Social phobia symptoms: prevalence and sociodemographic correlates. Archives of Iranian Medicine (AIM), Vol 13, No 6: PP. 522-527.
    15. American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders 5th ed. Washington, D.C.: American Psychiatric Association.
    16. کریمی، سمانه. (1398). اثربخشی مشاوره گروهی براساس منابع تکوین خود بر افسردگی، اضطراب و استرس مادران دارای فرزند با اختلال طیف اتیسم (پایان­نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران، ایران.
    17. Pahl, K. M., Barrett, P. M., & Gullo, M. J. (2012). Examining potential risk factors for anxiety in early childhood. Journal of Anxiety Disorders, Vol 26, No 2: PP. 311-320.
    18. Shwartz., C, & Waddell, Ch. (2012). Treating anxiety disorders. Journal of children's Mental Health Research, Vol 6: PP. 21-36.
    19. Chen, N.T., & Clarke, P.J. (2017). Gaze-based assessments of vigilance and avoidance in social anxiety: A review. Current psychiatry reports, Vol 19, No 9: PP. 59.
    20. شهنی، راضیه؛ داودی، ایران؛ مهرابی­زاده، مهناز؛ زرگر، یدالله. (1396). اثربخشی مداخله والد محور بر نشانه­های اضطراب و مشکلات برون­سازی کودکان 6 تا 9 سال. مجله روانشناسی بالینی، سال 9، شماره 1(پیاپی 33)، صص 51-63.
    21. هاشمی، تورج؛ احمدبیگی، نسرین؛ پرواز، سهیلا؛ کریمی شهابی، رقیه. (1394). نقش سبک دلبستگی در اضطراب اجتماعی با توجه به اثرات میانجی عزت نفس. مجله دست آوردهای روان شناختی، سال 22، شماره 1: صص47-66.
    22. احمدی فارسانی، مریم؛ باقری، ناصر؛ شریفی، طیبه. (1399). تأثیر آموزش مادران بر رابطۀ والد-کودک در دانش آموزان دارای اضطراب. فصلنامه خانواده و پژوهش، سال 17، شماره 3: صص 127-142.
    23. Money, R., Wilde, S., & Dawson, D. (2021). The effectiveness of Theraplay for children under 12–a systematic literature review. Child and Adolescent Mental Health, Vol 26, No 3: PP. 238-251.
    24. Wettig, H. H., Coleman, A., & Geider, F. J. (2011). Evaluating the effectiveness of Theraplay in treating shy, socially withdrawn children. International Journal of Play Therapy, Vol 20, No 1: PP. 26.
    25. Bogoliubova-Kuznetsova, D. (2019). Theraplay in the work with child with ASD. Autism and Developmental Disorders, Vol 17, No 4: PP. 21-28.
    26. Salo, S., Flykt, M., Mäkelä, J., Lassenius-Panula, L., Korja, R., Lindaman, S., & Punamäki, R. L. (2020). The impact of Theraplay® therapy on parent-child interaction and child psychiatric symptoms: a pilot study. International Journal of Play, Vol 9, No 3: PP. 331-352.
    27. Wettig, H. Golman, A. & Geider, F. (2011). Evaluating the effectiveness of theraplay in treating shy, socially withdrawn children. International Journal of play theraplay, Vol 20, No 1: PP. 26- 37.
    28. دلاور، علی. (1396). مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی، تهران: انتشارات رشد.
    29. Kelley, M. (2020). Evaluating the marschak interaction method: Convergent validity in social emotional assessment of young children (Thesis degree level Ph.D.). Department of Special Education and Clinical Sciences, University of Oregon.
    30. Spence, S. H. (1997). Structure of anxiety symptoms among children: A confirmatory factor-analytic study. Journal of Abnormal Psychology, Vol 106, No 2: PP. 280–297.
    31. موسوی، رقیه؛ مرادی، علیرضا؛ مهدوی هرسینی، سید اسماعیل. (1386). بررسی اثربخشی خانواده درمانی ساختاری در بهبود اختلال اضطراب جدایی. مطالعات روانشناختی، سال 3، شماره 2: صص 7-28‌.
    32. جرنبرگ، آن. ام؛ بوث، فیلیس، ب. (1398). بازی درمانی با روش تراپلی. ترجمه مهرداد اکبری، سپیده صالحی و سرور سعدیان، تهران: نشر پرنده.
    33. Gast, D. L. (2010). Single subject research methodology in behavioral sciences. New York and London: Routledge.

     

     

     

     

     

     

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار