بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر بهبود مشکلات مربوط به خواب و انزوای اجتماعی در بیماران دارای استومی کلینیک قائم شهر مشهد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی، گروه مشاوره و روانشناسی، واحد قوچان، دانشگاه آزاد اسلامی، قوچان،ایران

2 استادیار، گروه علوم تربیتی، واحد قوچان، دانشگاه آزاد اسلامی، قوچان، ایران

چکیده

مقدمه : ایجاد استومی گوارشی تأثیر بسیار زیادی بر چشم­انداز شخصیتی فرد ایجاد می­کند که باعث تغییرات بزرگی در شیوه زندگی، ارتباطات، خواب، ازدواج و عزت­نفس فرد می­شود. در دهه­ های گذشته، ذهن ­آگاهی و رویکرد­های مبتنی بر پذیرش در روان ­درمانی پیشرفت­های چشمگیری داشته است؛ از این­رو پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر انزوای اجتماعی و مشکلات خواب افراد دارای استومی کلینیک قائم شهر مشهد، انجام گرفته است.
روش : طرح پژوهش از نوع نیمه آزمایشی، پیش­آزمون- پس­آزمون با گروه کنترل بود. نمونه پژوهش 40 بیمار که در 6 ماه پایانی سال 98 تحت عمل جراحی قرار گرفته و به دنبال آن استومی برایشان گذاشته شده بود و در سال99-98 به صورت سرپایی به کلینیک قائم مشهد مراجعه می­کردند، بود که به صورت نمونه­­گیری در دسترس انتخاب و در دو گروه آزمایش و گروه کنترل(هر گروه 20 نفر) به صورت تصادفی جایگزین شدند. در این پژوهش از پرسشنامه رفتارهای مرتبط با خواب ری و هاروی و انزوای اجتماعی 18 سوالی استفاده شده است. مداخلات بر اساس پروتکل جلسات درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد هیز، استروسال و ویلسون طی8 جلسه آموزشی 90 دقیقه ­ای به صورت هفته­ ای یک جلسه اجرا شد.
نتایج : یافته­های حاصل از تحلیل کواریانس چند متغیره نشان داد که پس از مداخله، تفاوت معناداری در میانگین نمره آزمون انزوای اجتماعی و رفتارهای مرتبط با خواب در گروه آزمایش و کنترل مشاهده شد(001/0 > p)
بحث و نتیجه‏ گیری : با توجه به نتایج این پژوهش، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد می‌تواند بر انزوای اجتماعی و مشکلات خواب افراد دارای استومی، تاثیر معناداری داشته و از کارایی لازم برخوردار باشد.به این معنی که انجام این روش درمان ، باعث بهبود مشکلات خواب و انزوای اجتماعی  در جامعه مورد بررسی شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Studying the Effectiveness of Treatment Based on Acceptance and Commitment on Improving Problems Related to Sleep and Social Isolation in Patients with Ostomy in Ghaem Clinic, Mashhad

نویسندگان [English]

  • Zahra Daghagh 1
  • Malihe Arabhashemi 2
1 Master student of general psychology, Quchan Branch, Islamic Azad University, Quchan, Iran
2 Assistant Professor Department of Educational Sciences, Quchan Branch, Islamic Azad University, Quchan, Iran
چکیده [English]

Introduction: Gastrointestinal ostomy has a great impact on a person's personality perspective, which causes major changes in lifestyle, communication, sleep, marriage, and self-esteem. Over the past decades, mindfulness and acceptance-based approaches to psychotherapy have made significant progress; Therefore, the present study was conducted to investigate the effectiveness of treatment based on acceptance and commitment to social isolation and sleep problems of people with ostomy in Ghaem clinic in Mashhad.
Method: The research design was quasi-experimental, pretest-posttest with a control group. The sample consisted of 40 patients who underwent surgery in the last 6 months of 2018 and underwent an ostomy and were referred to Ghaem Clinic in Mashhad on an outpatient basis in 98-99. Which were selected by available sampling and randomly assigned to experimental and control groups (20 people in each group). In this study, a questionnaire of behaviors related to Ray and Harvey's sleep and social isolation with 18 questions was used. Interventions were performed according to the protocol of Hayes, Strosahl, and Wilson acceptance and commitment therapy sessions during 8 90-minute training sessions, one session per week.
Results: The results of multivariate analysis of covariance showed that after the intervention, a significant difference was observed in the mean score of social isolation test and sleep-related behaviors in the experimental and control groups (p <0.001).
Discussion and conclusion According to the results of this research, treatment based on acceptance and commitment can have a significant effect on the social isolation and sleep problems of people with ostomies and have the necessary efficiency. This means that performing this treatment method improves sleep problems and social isolation. It has been investigated in the community.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Acceptance and Commitment Therapy
  • Sleep Problems
  • Social Isolation
  • Ostomy

مراجع

1- Gozuyesil, E., Taylan, S., Manav, AI., & Akil, Y. The Evaluation of Self-Esteem and Sexual Satisfaction of Patients with Bowel Stoma in Turkey. Sexuality and Disability, 2017; 35(2): 157-69.
2- Bazaliński, D., Sałacińska, I., Więch, P., &  Kózka, M. Life satisfaction and self-efficacy in patients with stoma. Progress in Health Sciences; 2014; 4(2): 22-30.
3- Sheetz, KH.; Waits, SA.; Krell, RW.; Morris, AM.; Englesbe, MJ.; Mullard, A.; Campbell, DA.; Hendren, S.  Complication rates of ostomy surgery are high and vary significantly between hospitals. Dis Colon Rectum, 2014; 57(5): 632.
4- Mahjoubi, B., Mohammadsadeghi, H., Mohammadipour, M., Mirzaei , R., & Moini, R. Evaluation of psychiatric illness in Iranian stoma patients. Journal of psychosomatic research, 2009; 66(3): 249- 53. [Persian]
5- Simmons, KL., Smith, JA., Bobb, KA., & Liles, LL. Adjustment to colostomy: stoma acceptance, stoma care self‐efficacy and interpersonal relationships. J Adv Nurs, 2007; 60(6): 627-35.
6- Geng, Z., Howell, D., Xu, H., & Yuan, C. Quality of Life in Chinese Persons Living With an Ostomy. J Wound Ostomy Continence Nurs, 2017; 44(3): 249-56.
7- Dempsey, AE., O’Brien, KD., Tiamiyu, MF., & Elhai, JD. Fear of missing out (FoMO) and rumination mediate relations between social anxiety and problematic Facebook use. Addictive Behaviors Reports, 2019 ; 9 : 100150.
8- Hasanisathi, M. The study of social and cultural factors affecting the social isolation of the youth aged 15 to 29 in Lordegan. [Master Dissertation]. Dehaghan, Iran: Sociology Branch, Islamic Azad University; 2014. [Persian]
9- Tsur, N., Stein, JY., Levin, Y., Siegel, A., & Solomon, Z. Loneliness and subjective physical health among war veterans: Long term reciprocal effects. Soc Sci Med, 2019; 234 :112373.
11- Cornwell, EY., & Waite, LJ. Measuring social isolation among older adults using multiple indicators from the NSHAP study. J Gerontol B Psychol Sci Soc Sci, 2009 ; 64(1) : 38-46.
12- Hortulatus, R., Machielse, A., & Ludwien, M. Social isolation in modern society. Trans: Sarabi F. Tehran: Sociologists Press. 2015 [Persian].
13- Su, X.; Qin, F.; Zhen, L.; Ye, X.; Kuang, Y.; Zhu, M.; Yin, X.; Wang, H. Self-efficacy and Associated Factors in Patients With Temporary Ostomies. J Wound Ostomy Continence Nurs, 2016;  43(6) : 623-9.
14- Alipour, Z., Lamyian, M., & Hajizadeh, E. Sleep Quality in Late Pregnancy and Postpartum Depression. Iran J Obstet Gynecol Infertil. 2012; 14(8) : 39-47. [Persian]
15- Behboodi Moghadam, Z., Keshavarz Afshar, M., Pourrahimi, A., Taghizadeh, Z., Mokhtari Zanjani , P., & Montazeri,  A. Evaluation of Postpartum Sleep Quality and the Influential Factors in the Women in Zanjan City, Iran (2014). Iran J Obstet Gynecol Infertil 2018, 2018; 21(1) : 6-14. [Persian]
16- Potter, A., & Perry, Ann. Fundamental of nursing concept process and practice, 3th ed. ST Louise:
Mosby Company, 2003 ; 1147-1155.
17- Raymond, I., Nielsen, TA., Lavigne, G., Manzini, C., & Choinière, M. Quality of sleep and its daily relationship to pain intensity in hospitalized adult burn patients. Pain 2001, 2001; 92(3) : 381-388.
18- یوسفی، فایق، آراسته، مدبر، شریفی، ژیلا. بررسی کیفیت خواب و عوامل موثر بر آن در بیماران بستری در بخش های زنان و جراحی عمومی.  مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد،  1393؛ 6 : 769 – 762.
19- Koffel, E A., Koffel, J B., & Gehrman, P R. A meta-analysis of group cognitive behavioral therapy for insomnia. Sleep medicine reviews, 2015 ; 19 : 6-16.
20- Hayes, S. C. Acceptance and Commitment Therapy, Relational Frame Theory, and the third wave of behavioral and cognitive therapies. Republished article in the special 50th Anniversary issue: Honoring the past and looking to the future: Updates on seminal behavior therapy publications on current therapies and future directions, Part II. Behavior Therapy, 2016 ; 47: 869–885.
21- Hayes, S. C. , & Hofmann, S. G. Future directions in CBT and evidence-based therapy. Chapter to appear in Hayes, S. C. & Hofmann, S. (Eds.) (in press). Process Based CBT: Core clinical competencies in evidence-based treatment. Oakland, CA: New Harbinger Publications. In press; 2017.
22- Feeney, T. K., & Hayes, S. C. Acceptance and Commitment Therapy: A contextual view of  “positive” and “negative” as applied to positive clinical psychology. Chapter in A. Wood & J. Johnson (Eds.), Positive clinical psychology: An integrative approach to studying and improving well-being. New York: Wiley; 2016 ; 445-459
23- Yadavaia, J. E., & Hayes, S. C. Values in Acceptance and Commitment Therapy: A comparison with four other approaches. Hellenic Journal of Psychology, 2009; 6 : 244-272.
24- Hayes, S. C. Building a powerful and productive relationship. Foreword for J. M. Stewart (Ed.), Mindfulness, acceptance, and the psychodynamic evolution: Bringing values into treatment planning, and enhancing psychodynamic work with Buddhist psychology. Oakland, CA: New Harbinger; 2014; 17-20.
25- Lundgren, T., Luoma, J. B., Dahl, J., Strosahl, K., & Melin, L. The Bull's Eye Values Survey: A psychometric evaluation. Cognitive and Behavioral Practice, 2012; 19: 518–526.
26- Sobczak, L. R., & West, L. M. Clinical considerations in using mindfulnessand acceptance-based approaches with diverse populations: Addressing Challenges in Service Delivery in Diverse Community Settings. Cognitive and Behavioral Practice, 2013; 20 : 13–22.
27- Salmela-Aro, K. Personal goals and wellbeing during critical life transitions: The four C’s – Channelling, choice, co-agency and compensation. Advances in Life Course Research, 2009; 14 : 63–73.
28-Vowles, K. E., McCracken, L. M., & Zhao-O’Brien, J. Acceptance and values-based action in chronic pain: a three year follow-up analysis of treatment effectiveness and process. Behavior Research Therapy, 2011; 49: 748-755.
29- اکبری، مهدی.  بررسی اعتبار و پایایی نسخه فارسی پرسشنامه ی زندگی ارزشمند: مبتنی بر رویکرد تعهد و پذیرش. دوفصلنامه علمی – پژوهشی روانشناسی بالینی و شخصیت (دانشور رفتار)، 1397؛ 1 (30): 49-239.
30- Thompson, EM., Destree, L., Albertella, L., & Fontenelle, LF. Internet-Based Acceptance and Commitment Therapy: A Transdiagnostic Systematic Review and Meta-Analysis for Mental Health Outcomes. Behavior Therapy, 2021; 52(2)  : 492-507.
31- فرخزادیان ، علی ­اصغر، عندلیب، لیلا ، یوسفوند، مهدی. اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کاهش افسردگی در افراد مبتلا به سرطان. نشریه علمی روان­شناسی بالینی و شخصیت، 1398؛ 1(32) : 52-45.
32- Twohig, MP. Acceptance and commitment therapy for treatment-resistant posttraumatic stress disorder: A case study. Cogn Behav Pract 2009, 2009; 16(3) : 243-252.
33- Orsillo, S.M. , & Batten, S.V. Acceptance and Commitment Therapy in the treatment of posttraumatic stress disorder. Behavior Modification, 2005; 29(1), 95-129.
34- پورفرج عمران، مجید. اثربخشی درمان گروهی پذیرش و تعهد بر هراس اجتماعی دانشجویان. فصلنامه دانش و تندرستی، 1390؛  6 (2) : 5-1.
35- Gutiérrez, O., Luciano, C., Rodríguez, M., & Fink, B.C. Comparison between an acceptance-based and a cognitive-control-based protocol for coping with pain . Behavior Therapy, 2004; 35 : 83-767.
36- ایراندوست، فروزان، نشاط دوست، حمید طاهر ، نادی، محمد علی و صفری، سهیلا. تأثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در کیفیت زندگی زنان مبتلا به کمردرد مزمن. مجله علوم رفتاری،1393؛ 8(1): 96-86.
37- مولوی، پرویز، میکائیلی، نیلوفر، رحیمی، ندا و مهری، سعید. تأثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کاهش اضطراب و افسردگی دانش آموزان دارای ترس اجتماعی. مجله دانشگاه علوم پزشکی اردبیل، 1393؛ 14 (4) : 423-412.
38- Johnston, M., Foster, M., Shennan, J., Starkey, N., & Johnson, A. The effectiveness of an acceptance and commitment therapy self-help intervention for chronic pain.  The Clininical of Journal of Pain, 2010; 26(5) : 393-402.
39- حسینائی، علی، احدی، حسن، فتی، لادن، حیدری، علیرضا و مظاهری، محمد مهدی. تأثیر آموزش گروهی مبتنی بر درمان پذیرش و تعهد (اکت) بر استرس شغلی و فرسودگی شغلی. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 1392؛  19 (2) : 120-109.
40- ایزدی، راضیه، عابدی، محمد رضا. کاهش علائم وسواس در بیماران مبتلا به وسواس فکری و عملی مقاوم به درمان از طریق درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد. فیض،1392؛ 17 (3) ، 286-275.
41- Hulbert-Williams, N. J.; Storey, L. & Wilson, K. G. Psychological interventions for patients with cancer: psychological flexibility and the potential utility of Acceptance and Commitment Therapy. European Journal of Cancer Care, 2015; 24(1) : 15–27
42- رجبی، ساجده ، یزدخواستی، فریبا. اثربخشی درمان گروهی پذیرش و تعهد بر اضطراب و افسردگی زنان مبتلا به بیماری ام اس. مجله روانشناسی بالینی، 1393؛  1 (21) ، 38-29.
43- حر، مریم، آقایی، اصغر، عابدی، احمد و عطاری، عباس. تأثیر روش درمانی مبتنی بر تعهد و پذیرش بر میزان افسردگی بیماران مبتلا به دیابت نوع2 . مجله تحقیقات علوم رفتاری، 1392؛ 11 (2) ، 128-121.
44- قرایی اردکانی، شایسته، آزاد فلاح، پرویز و تولایی، سید عباس. اثربخشی رویکرد پذیرش و تعهد درمانی در کاهش شدت تجربه درد در زنان مبتلا به اختلال سردرد مزمن. مجله روانشناسی بالینی، 1391؛ 2 (14) ، 50-39.
45- Hayes, SC., Luoma, JB., Bond, FW., Masuda, & A. ,Lillis, J. Acceptance and commitment therapy: Model, processes and outcomes. Behav Ther 2006, 2006; 44(1): 1-25.
46- زارع، حسین. اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در بهبود انعطافپذیری و همجوشی شناختی. دو فصلنامه علمی ـ پژوهشی شناخت اجتماعی، 1396؛ 1(11) :  134-125 .
47- Kelson, J., Rollin, A., Ridout, B., & Campbell, A. Internet-delivered acceptance and commitment therapy for anxiety treatment: systematic review. Journal of medical Internet research, 2019; 21(1) : e12530.
48- Secintia, E., Tometich, D.B.,  Johns, S. A., & Mosher C.E. The relationship between acceptance of cancer and distress: A meta-analytic review , Clinical Psychology Review ,2019; 7 1: 27–38.
50- Ree, M. J., & Harvey, A. G. Investigating Safety Behaviors in Insomnia: The Development of the sleep-related Behaviors Questionnaire (SRBQ). Behavior change, 2004; 21(1) : 26-36.
51- Hayes, S. C., Strosahl, K. D., & Wilson, K. G. Acceptance and commitment therapy: An experiential approach to behavior change. New York: Guilford Press. Wilson ,Guilford Publications; 2003.
52- Jin, Y., Ma, H., Li, Y., Zhang, Y., & Jiménez‐Herrera, M. Development and psychometric evaluation of the colostomy disgust scale in patients with colostomy. European Journal of Cancer Care, 2020; 29 : e13323.
53- ابراهیمی سیریزی، پژمان، افشانی، علیرضا، حسنی درمیان، غلامرضا، کرمانی، مهدی. مطالعه مقایسهای تأثیر انزوای اجتماعی بر سلامت شهروندان مشهد . فصلنامه علمی مطالعات فرهنگی–اجتماعی خراسان ، 1398؛ 3 : 44-7.
54- Lyon, Taylor A.Self-compassion as a predictor of loneliness: The relationship between self-evaluation processes and perceptions of social connection" (2015).Selected Honors Theses. Paper 37 .
55- بیاضی، محمدحسین، میرمعینی، پردیس، خلعتبری، جواد. مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد با درمان متمرکز بر شفقت بر احساس تنهایی بیماران مولتیپل اسکلروز. فصلنامه علمی ـ پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی لرستان، 1399؛ 4 (22) : 140.
56- Hayes SC, Strosahl KD. A practical guide to acceptance and commitment  therapy. Springer Science Business Media; 2005.
57- Hoffmann D, Halsboe L, Eilenberg T, Jensen JS, Frostholm L. A pilot study of processes of change in group-based acceptance and commitment therapy for health anxiety. Journal of contextual behavioral science. 2014 Jul 1;3(3):189-95
 
58- Huiyuan, L., Wong, C.L, Jin, X., Chen, J., Chong, Y.Y., & Bai, Y. Effects of Acceptance and Commitment Therapy on health-related outcomes for patients with advanced cancer: A systematic review. International Journal of Nursing Studies, 2021; 115: 103876 .
 
59- Yu, L., Scott,W., & McCracken,LM. Change in fatigue in acceptance and commitment therapy-based treatment for chronic pain and its association with enhanced psychological flexibility, 2020; 24(1): 234-247.
60- Wells-Di Gregorio, S.M.; Marks, D.R.; DeCola, J.; Peng, J.; Probst, D.; Zaleta, A.; Benson, D.; Cohn, D.E.; Lustberg, M.; Magalang, U. Pilot randomized controlled trial of a symptom cluster intervention in advanced cancer. Psycho-Oncology, 2019; 28 (1) : 76–84.
61- Mosher, C.E.; Secinti, E.; Li, R.; Hirsh, A.T.; Bricker, J.; Miller, K.D.; Schneider, B.; Storniolo, A.M.; Mina, L.; Newton,E.V.; Champion, V.L.; Johns, S.A. Acceptance and commitment therapy for symptom interference in metastatic breast cancer patients: a pilot randomized trial . Supportive Care in Cancer , 2018 ;
62- محمدی، سید یونس و صوفی، افسانه. اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کیفیت زندگی و استرس ادراک‌شده بیماران مبتلا به سرطان. نشریه علمی روانشناسی سلامت، 1398؛ 4(32) : 57-72.
63- Salari, N.; Khazaie, H.; Hosseinian-Far, A.; Khaledi-Paveh, B.; Ghasemi, H.; Mohammadi, M.; Shohaimi, Sh. The effect of acceptance and commitment therapy on insomnia and sleep quality: A systematic review. BMC Neurology, 2020; 20 : 300.  [Persian]
64- کاظمی، امیرپاشا، احدی، حسن و نجات، حمید. مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و درمان مبتنی بر شفقت بر احساس تنهایی، مجله روان شناسی اجتماعی، 1399؛ 55 : 111-101.
65- عسگری، اسماعیل، جمهری، فرهاد، تاجری، بیوک، برماس، حامد و حکمی، محمد. تعیین اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد(ACT) بر احساس تنهایی و سبک های اسنادی همسران معتادین. فصلنامه علمی پژوهشی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، 1397؛ 1(44).
68- Harris R. ACT made simple: An easy-to-read primer on acceptance and commitment therapy. Oakland, New Harbinger Publications, 2009; 33-39.
69- پارسا، مارال، صباحی، پرویز و محمدی­فر، محمد­علی. اثربخشی درمان گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر ارتقای کیفیت زندگی بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس. روانشناسی بالینی، 1397؛ 1 (37).
70- Kemani, M.K., Kanstrup, M., Jordan, A., Caes, L., & Gauntlett-Gilbert, J. Evaluation of an intensive interdisciplinary pain treatment based on acceptance and commitment therapy for adolescents with chronic pain and their parents: a nonrandomized clinical trial. Journal of pediatric psychology, 2018; 43(9) : 981-994.
71- Hayes, S. Acceptance and commitment therapy, relational frame theory, and the third wave of behavioral and cognitive therapies . Behavior Therapy, 2004; 35 : 639-665.
72- Ong, C.W., Lee, E.B., & Twohig, M.P. A metaanalysis of dropout rates in acceptance and commitment therapy. Behaviour Research and Therapy, 2018; 104 : 14-33.
73- Wersebe, H., Lieb, R., Meyer, A.H., Hofer, P., & Gloster, A.T. The link between stress, well-being, and psychological flexibility during an acceptance and commitment therapy self-help intervention. International  Journal of Clinical Health Psychology, 2018; 18(1) : 60-68.
74- Rector, N.A. Acceptance and commitment therapy: empirical considerations. Behavior therapy, 2013; 44(2) : 213-217.
75- Hayes, S.C., Luoma, J. B., Bond, F.W., Masuda, A., & Lillis, J. Acceptance and  Commitment Therapy: Model, Processes and Outcomes. Behaviour Research and Therapy, 2006; 44 : 1-25.
76- Wiwe Lipsker, C., Kanstrup, M., Holmström, L., Kemani, M., & Wicksell, RK. The Parent Psychological Flexibility Questionnaire (PPFQ): Item reduction and validation in a clinical sample of Swedish parents of children with chronic pain. Children (Basel), 2016; 3(4): 32.
77- Hertenstein, E.; Thiel, N.; Lüking, M.; Külz, AK.; Schramm, E.; Baglioni, C.; Spiegelhalder, K.; Riemann, D.; Nissen,C. Quality of life improvements after acceptance and commitment therapy in nonresponders to cognitive behavioral therapy for primary insomnia. Psychotherapy and Psychosomatics, 2014; 83(6): 371-373.
78- McCracken, LM., Williams, JL., & Tang, NK. Psychological flexibility may reduce insomnia in persons with chronic pain: a preliminary retrospective study. Pain Med, 2011 ; 12(6) : 904-912
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار