اثربخشی آموزش تاب‌آوری ادغام‌شده با شفقت به خود بر خودگویی و پریشانی روان‌شناختی در مادران دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد مشاوره مدرسه دانشگاه اردکان، اردکان، ایران .

2 دانشیار گروه روان‌شناسی دانشگاه اردکان، اردکان، ایران.

چکیده

مقدمه: تولد فرزند در هر خانواده می‌تواند نقطه عطفی در زندگی هر فرد ایجاد کرده و تغییرات زیادی را به دنبال داشته باشد. اما تولد زمانی مشکل‌ساز می‌شود که این تولد با معلولیت همراه باشد. پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش تاب‌آوری ادغام‌شده با شفقت به خود بر خودگویی و پریشانی روان‌شناختی در والدین دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی انجام شد.
روش: این مطالعه با رویکرد کمّی و به روش نیمه‌آزمایشی و با به‌کارگیری طرح پیش‌آزمون– پس‌آزمون با گروه گواه انجام شد. جامعه آماری پژوهش متشکل از تمامی مادران کودکان کم‌توان ذهنی شهر اردکان در سال‌های ۱۴۰۱-۱۴۰۰ بود که با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس، 30 نفر به‌عنوان نمونه انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه 15 نفری (آزمایش و کنترل) جایگزین شدند. شرکت‌کنندگان به پرسشنامه‌های پریشانی روان‌شناختی کسلر و همکاران (۲۰۰۲) و خودگویی (STS) برین تاپت و همکاران (2008) پاسخ دادند. پس از انتخاب‌ گروها، پروتکل آموزش تاب‌آوری ادغام‌شده با شفقت به خود نیز طی 8 جلسه (1 ساعت و نیمی) به مادران کودکان کم‌توان ذهنی گروه آزمایش آموزش داده شد؛ درحالی‌که اعضای گروه گواه هیچ‌گونه مداخله‌ای را در طول مدت آزمایش دریافت نکردند. در پایان نیز داده‌های پژوهش با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 26 و آزمون‌ تحلیل کوواریانس، در سطح معناداری 05/0 تحلیل شدند.
نتایج: نتایج نشان داد که آموزش تاب‌آوری ادغام‌شده با شفقت به خود بر خودگویی و پریشانی روان‌شناختی والدین دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی تأثیر معناداری داشته است (001/0>P)؛ بنابراین نتیجه می‌گیریم که آموزش تاب‌آوری ادغام‌شده با شفقت به خود می‌تواند گزینه مناسبی برای بهبود وضعیت روان‌شناختی و سلامت روان مادران دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی باشد.
بحث و نتیجه‏ گیری : بر اساس یافته‌های این مطالعه می‌توان نتیجه گرفت که آموزش تاب‌آوری ادغام‌شده با شفقت به خود می‌تواند گزینه مناسبی برای بهبود وضعیت روان‌شناختی و سلامت روان مادران دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Resilience Training Integrated with Self-Compassion on Self-Talk and Psychological Distress in Mothers of Mentally Retarded Students

نویسندگان [English]

  • Saeede FooladiArdakani 1
  • Azadeh ChoobforoushZadeh 2
1 Master student in School Counseling Faculty of Humanities and Social Sciences, Ardakan University, Ardakan, Iran.
2 Associate Professor, Departement of Psychology, Faculty of Humanities and Social Sciences, Ardakan University, Ardakan, Iran.
چکیده [English]

Introduction: The birth of a child in any family can create a turning point in the life of any individual and lead to many changes. But births become problematic when they are born with a disability. The aim of this study was to evaluate The effectiveness of self-compassionate resilience training on self-talk and psychological distress in parents of mentally retarded students.
Method: This study was conducted with a quantitative approach and a quasi-experimental method using a pre-test-post-test design with a control group. The statistical population of the study consisted of all mothers of mentally retarded children in Ardakan. Using the available sampling method, 30 people were selected as a sample and randomly assigned to two groups of 15 people (experimental and control). Participants answered Kessler et al.'s (2002) Psychological Distress Questionnaire and Brin Tapet et al.'s (2008) Self-talk Questionnaire (STS). Compassionate integration training was also taught to mothers of mentally retarded children in Ardakan during 8 sessions of 1.5 hours. But the control group did not receive any intervention during the experiment. Finally, the research data were analyzed using analysis of covariance and at a significance level of 0.05
Result: The results showed that resilience training combined with self-compassion had a significant effect on self-talk and psychological distress of parents of students with mental disabilities (P <0.001).
Discussion and conclusion: Based on the findings of this study, it can be concluded that resilience education integrated with compassion can be a good option to improve the psychological status and mental health of mothers of students with intellectual disabilities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Self-Compassion
  • Self-Talk
  • Psychological Distress
  • Intellectual Disabilities
- گنجی، مهدی. روا‌ن‌شناسی کودکان استثنایی. تهران: نشر سالاوان؛ 1399
2- سه برادر، نسیم. « اثربخشی توان‌بخشی شناختی بر کارکردهای اجرایی و رفتارهای سازشی کودکان دارای کم‌توانی ذهنی خفیف» پایان‌نامه کارشناسی ارشد. اردبیل ایران: دانشگاه محقق اردبیلی: 1400.
3-Margo-Dermer, E., Dépelteau, A., Girard, A., & Hudon, C. (2019). Psychological distress in frequent users of primary health care and emergency departments: a scoping review. Public health, 172, 1-7.‏
4- بیرامی، منصور؛ هاشمی، تورج؛ بخشی‌پور، عباس؛ علیلو، مجید؛ اقبالی، علی. «مقایسه تأثیر دو روش آموزش تنظیم هیجان و شناخت درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی، بر پریشانی روان‌شناختی و راهبردهای شناختی تنظیم هیجان مادران کودکان عقب‌مانده ذهنی» فصلنامه پژوهش‌های نوین روان‌شناختی. دوره 9 شماره 33، پاییز 1394: 59-43.
5- شریفی، مهدی؛ محمدامین‌زاده، دانا؛ سلیمانی صفت، عرفان؛ سودمند، نسرین؛ یونسی، سید جلال. «ارتباط بین تفکر قطعی‌نگر با احساس تنهایی و افسردگی در سالمندان»: مجله سالمندی ایران، دوره ۳ شماره 21، بهار 1396: ۲۷۶-۲۸۷.
6- کاوسی، علی؛ معینی قمچینی، وحید؛ بیکی، فروغ؛ خلیلی، غلامرضا؛ محمدی، غلامرضا؛ بیکی، فریبا. «بررسی رابطه باورهای فراشناختی با کیفیت زندگی و سلامت روانی بیماران سرطانی»، نشریه پژوهش پرستاری، دوره، ۱ شماره 12، زمستان 1396: ۳۵-۴۱.
7-Orvell, A., Vickers, B. D., Drake, B., Verduyn, P., Ayduk, O., Moser, J., ... & Kross, E. (2021). Does distanced self-talk facilitate emotion regulation across a range of emotionally intense experiences?. Clinical Psychological Science, 9(1), 68-78.‏
 
8-Furman, C. R., Kross, E., & Gearhardt, A. N. (2020). Distanced self-talk enhances goal pursuit to eat healthier. Clinical Psychological Science, 8(2), 366-373
 
9- آقالر، صدیقه؛ اکرمی، لیلا. «اثربخشی درمان مبتنی بر شفقت بر نشانه‌های افسردگی، نشخوار فکری و شفقت به خود در مادران دارای کودک کم توان ذهنی خفیف». دوفصلنامه علمی روان‌شناسی بالینی و شخصیت». دوره 20، شماره 1، پیاپی 38، بهار و تابستان 1401: 57-45
 
 
10-Sagone,E & De Caroli, M. (2014). A Correlational Study on Dispositional Resilience, Psychological Wellbeing, and Coping Strategies in University Students. American Journal of Educational Research, 2(7), 463-471.
11-Loh, S, M, I., Schutte, N, S & Thorsteinsson, E, B. (2014). Be happy: The role of resilience between characteristic affect and symptoms of depression. Journal Happiness Studies, 15 (5), 1125- 1138
12-Masten, A. S. (2014). Ordinary majic: Resilience processes in development. American Psychology, 56(1), 227-238.
14-Gilbert, P. (2010). Compassion Focused Therapy: Special Issue. International Journal of Cognitive Therapy, 3(1), 97-201
15- Curry, O. S., Rowland, L. A., Van Lissa, C. J., Zlotowitz, S., McAlaney, J., & Whitehouse, H. (2018).
16- ثابت دیزوهی، کیانا؛ ابوالقاسمی، عباس؛ کافی ماسوله، سید موسی. «مقایسه تاب‌آوری، شفقت به خود و تجربیات آزاردیدگی اولیه در دانشجویان با و بدون رفتارهای خودآسیب‌زنی» دوفصلنامه علمی روان‌شناسی بالینی و شخصیت. دوره 19، شماره 2، پاییز و زمستان 1400: 45-56.
17- نصیرزاده، زیبا؛ رضایی، علی‌محمد؛ محمدی‌فر، محمدعلی. «اثربخشی آموزش تاب‌آوری بر کاهش احساس تنهایی و اضطراب دانش‌آموزان دختر دبیرستان» مجله روان‌شناسی بالینی. دوره 2، تابستان 1397: 29-40.
18- احمدی، رضا؛ شریفی درآمدی، پرویز. «بررسی اثربخشی آموزش تاب‌آوری بر سلامت روان افراد مبتلا به وابستگی مواد در کانون توسکای شهر تهران» مطالعات روان‌شناسی بالینی. دوره 16، بهار و تابستان 1393: 1-17.
19- پورحسینی دهکردی، راضیه؛ سجادیان، ایلناز؛ شعربافچی، محمدرضا. «اثربخشی درمان مبتنی بر شفقت بر استرس ادراک‌شده و پریشانی روان‌شناختی زنان مبتلا به سرطان پستان». فصلنامه علمی- پژوهشی روان‌شناسی سلامت. دوره 8، شماره 31، پاییز 1398: 37-52.
20- شجاعی، فاطمه. «اثربخشی درمان مبتنی بر شفقت بر تحمل پریشانی و هوش اخلاقی پرستاران». دومین کنفرانس بین‌المللی روان‌شناسی، علوم تربیتی و علوم انسانی، تهران.
21- Huang, J., Lin, K., Fan, L., Qiao, S., & Wang, Y. (2021). The Effects of a Self-Compassion Intervention on Future-Oriented Coping and Psychological Well-being: a Randomized Controlled Trial in Chinese College Students. Mindfulness, 12(6), 1451-1458.
22- Brinthaupt, T, M., Hein, M, B., & Kramer, T, E. (2009). The self talk scale: Development, Factor analysis and Validation. Journal of Personality Assessment, 91, 82- 92.
23- خدایاری‌فرد، محمد؛ اکبری زردخانه، سعید؛ زینالی، شیرین. «فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روان‌شناختی» دوره 2، شماره 2، بهار 1398: 33-54.
24- فرازمند، مهرانگیز؛ ابراهیمی، ساسان. «اثربخشی کیفیت زندگی درمانی بر فرسودگی زناشویی و تحمل ناکامی زنان نابارور». مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، دوره 61، شماره 16، زمستان 1397: 320-329.
25- Gillham, J. E., Jaycox, L. H., Reivich, K. J., Seligman, M. E. P., Silver, T.(1990). The Penn ResiliencyProgram.Unpublished manual, University of Pennsylvania, Philadelphia.
26- Gilbert, P. (Ed.). (2017). Compassion: Concepts, research and applications. Taylor & Francis.
Gilbert، P. (2015). Compassion focused therapy. The Beginner's Guide to Counselling & Psychotherapy، 127.
26- برجعلی، محمود؛ رحمانی، سهیلا؛ ذاکرزاده، پریسا؛ زینالی، مریم. «اثربخشی درمان متمرکز بر شفقت به خود بر اضطراب و کیفیت زندگی والدین کودکان مبتلا به سرطان» دوفصلنامه علمی روان‌شناسی بالینی و شخصیت. دوره 19، شماره 2، پاییز و زمستان 1400: 25-32.
27- حسینی قمی، طاهره؛ جهان‌بخشی، زهرا. «اثربخشی آموزش تاب‌آوری بر استرس و سلامت روان مادران دارای فرزند کم‌توان ذهنی» فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، دوره ۹، شماره 4، بهار 1398: 3۷-4۶.
28- مهدوی، آزاده؛ رضایی، فرحناز؛ حیدری شرف، پریسا؛ طالبی، رضوان. «اثربخشی آموزش تاب‌آوری بر کاهش اضطراب و افزایش سازگاری مادران دارای کودکان اختلال اوتیسم» راهبردهای نو در روان‌شناسی و علوم تربیتی. دوره 1، شماره 3، تابستان 1398: 48-36.
29- شیخ‌الاسلامی، علی؛ سید اسماعیلی قمی، نسترن. «اثربخشی آموزش فنون مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر پریشانی روان‌شناختی مادران دارای فرزند با ناتوانی یادگیری خاص» روان‌شناسی افراد استثنایی. دوره 9، شماره 34، پاییز 1398: 196-183.
30- پورحسینی دهکردی، راضیه؛ سجادیان، ایلناز؛ شعربافچی، محمدرضا. «اثربخشی درمان مبتنی بر شفقت بر استرس ادراک‌شده و پریشانی روان‌شناختی زنان مبتلا به سرطان پستان» فصلنامه علمی- پژوهشی روان‌شناسی سلامت، دوره 8، شماره 31، زمستان 1398: 37-52.
31- نصیرزاده، زیبا؛ رضایی، علی‌محمد؛ محمدی‌فر، محمدعلی. «اثربخشی آموزش تاب‌آوری بر کاهش احساس تنهایی و اضطراب دانش‌آموزان دختر دبیرستان» روان‌شناسی بالینی، دوره 10، شماره 2، بهار و تابستان 1397: 29-40.
32- صادقی، مسعود؛ سپهوندی، محمدعلی؛ رضایی‌فر، نسرین. «تأثیر آموزش تاب‌آوری خانواده بر سلامت روانی مادران دارای فرزند کم‌توان ذهنی» مشاوره و روان‌درمانی خانواده، دوره 6، شماره 1، تابستان 1393: 78-57.
33- Zamirinejad, S., Hojjat, S. K., Golzari, M., Borjali, A., & Akaberi, A. (2014). Effectiveness of resilience training versus cognitive therapy on reduction of depression in female Iranian college students. Issues in mental health nursing, 35(6), 480-488.‏
34- DeRosier, M. E., Frank, E., Schwartz, V., & Leary, K. A. (2013). The potential role of resilience education for preventing mental health problems for college students. Psychiatric Annals, 43(12), 538-544.‏
35- حسینی قمی، طاهره؛ جهان‌بخشی، زهرا. «اثربخشی آموزش تاب‌آوری بر استرس و سلامت روان مادران دارای فرزند کم‌توان ذهنی» فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، دوره ۹، شماره 4، بهار 1399: 3۷-4۶.
36- مهدوی، آزاده؛ رضایی، فرحناز؛ حیدری شرف، پریسا؛ طالبی، رضوان. «اثربخشی آموزش تاب‌آوری بر کاهش اضطراب و افزایش سازگاری مادران دارای کودکان اختلال اوتیسم» راهبردهای نو در روان‌شناسی و علوم تربیتی، دوره 1، شماره 3، پاییز 1398: 48-36.
37- Orvell, A., Vickers, B. D., Drake, B., Verduyn, P., Ayduk, O., Moser, J., ... & Kross, E. (2021). Does distanced self-talk facilitate emotion regulation across a range of emotionally intense experiences?. Clinical Psychological Science, 9(1), 68-78.‏
 
38- محمدپور، سمانه؛ تاجیک‌زاده، فخری؛ محمدی، نورالله. اثربخشی شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر کاهش علائم افسردگی، نشخوار ذهنی و نگرش‌های ناکارآمد زنان باردار مبتلا به افسردگی. نشریه روان‌شناسی بالینی و شخصیت. سال شانزدهم، شماره بهار و تابستان 1397: 198- 187
39- Cousineau, T.M., Hobbs, L.M., & Arthur, K.C. The Role of Compassion andMindfulness in Building Parental Resilience When
Caring for Children with Chronic Conditions: A Conceptual Model. Frontier in Psychology.2019;10(5):1602.
 
40- Cook, L., Mostazir,M., Watkins, E. Reducing Stress and Preventing Depression (RESPOND): Randomized Controlled Trial of Web-Based Rumination-Focused Cognitive Behavioral Therapy for High-Ruminating University Students. Journal of Medical Internet Research. 2019; 21(5), 11349.
41- Robinson,S., Hastings, R.P., Weiss,J.A., & Pagavathsing, J. Self-compassion and psychological distress in parents of young people and adults with intellectual and developmental disabilities. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities. 2017; 31(5), 129, DOI: 10.1111/jar.12423
42- Abela, JRZ., & Hankin, BL. Cognitive renewability to depression in children and adolescents: A developmental psychopathology perspective. In: Abela JRZ, Hankin BL editors. Handbook of depression in children and adolescents. New York:
Guilford press.2007; p. 35-75
43- Margo-Dermer, E., Dépelteau, A., Girard, A., & Hudon, C. (2019). Psychological distress in frequent users of primary health care and emergency departments: a scoping review. Public health, 172, 1-7.‏
 
44- برجعلی، محمود؛ رحمانی، سهیلا؛ ذاکرزاده، پریسا؛ زینالی، مریم. «اثربخشی درمان متمرکز بر شفقت به خود بر اضطراب و کیفیت زندگی والدین کودکان مبتلا به سرطان» دوفصلنامه علمی روان‌شناسی بالینی و شخصیت. دوره 19، شماره 2، پاییز و زمستان 1400: 25-32.
45- کیامرثی، آذر؛ ظاهری‌فرد، مینا. «مقایسه شفقت به خود، حس انسجام و تفکر مثبت در دانش‌آموزان با و بدون کمال‌گرایی بالینی» فصلنامه روان‌شناسی بالینی و شخصیت. دوره 18، شماره 1: 42- 29
46- شیرالی‌نیا، خدیجه؛ چلداوی، رحیم؛ امان‌الهی، عباس. «اثربخشی درمان متمرکز بر شفقت بر افسردگی و اضطراب زنان مطلقه» مجله روان‌شناسی بالینی. سال دهم، شماره 1 (پیاپی 37)، بهار 1397
47- Gillham, J. E., Reivich, K. J., Freres, D. R., Lascher, M., Litzinger, S., Shatte, A.J., & Seligman, M. E. P. (2006). School-Based Prevention of Depression and Anxiety Symptoms in Early Adolescence. A Pilot of a Parent Intervention Component. School Psychology Quarterly, 21(3): 323-348.
48- خانجانی، مهدی؛ شهیدی، شهریار؛ فتح‌آبادی، جلیل؛ شکری، امید؛ مظاهری، محمدعلی؛ رحیمی‌نژاد، سید پیمان. «اثربخشی برنامه تاب‌آوری پنسیلوانیا بر علاِئم افسردگی، اضطراب، استرس، نگرش‌های ناکارامد و خوش‌بینی دانشجویان» فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، سال 9، شماره 4 (36)، زمستان 1394، 35- 19