ساخت و رواسازی پرسشنامه سلامت جنسی همسران براساس الگوی سلامت جنسیِ اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد روان‌شناسی اسلامی، موسسه آموزش‌عالی اخلاق و تربیت، قم، ایران.

2 استادیار گروه مشاوره، دانشگاه معارف اسلامی، قم، ایران.

3 استادیار گروه روان‌شناسی، جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران.

چکیده

مقدمه: «سلامت جنسی» یکی از جنبه‌های اصلی سلامت خانوادگی، فردی و اجتماعی است، به این منظور، هدف پژوهش حاضر ساخت و رواسازی پرسشنامه سلامت‌جنسی همسران براساس الگوی سلامت جنسی اسلامی می­باشد.
روش: روش پژوهش حاضر از نوع توصیفی است  و جامعه آماری کلیه افراد متأهل ایرانی می­باشدکه از طریق شبکه ­های مجازی، تعداد 581 نفر به روش در دسترس به پرسشنامه سلامت‌جنسی همسران محقق‌ساخته و پرسشنامه رضایت‌جنسی لارسون (1998) پاسخ دادند. به‌منظور ساخت پرسشنامه ابتدا گویه‌های آن براساس مؤلفه‌های سلامت‌جنسی همسران که توسط بنیانی (1398) تدوین شده بود، طراحی شدند و سپس روایی محتوایی آن توسط 15 کارشناس خبره، ارزیابی و مورد تأیید قرار گرفت. درنهایت به‌منظور روایی پرسشنامه، از تحلیل عاملی تأییدی و روائی هم­زمان استفاده شد. همچنین به منظور پایای، از ضریب آلفای کرونباخ استفاده گردید.
نتایج: تحلیل عاملی تأییدی پژوهش در دو مرحله انجام شد که نتیجه آن پس از حذف پرسش‌‌های نامناسب، بیانگر برازش مطلوب پرسشنامه بود. سپس همبستگی مؤلفه‌های سلامت‌جنسی همسران باهم و با کل سازه انجام شد؛ نمره همبستگی کل سلامت‌جنسی با مؤلفه‌ها بدین‌ترتیب بود: سلامت‌جسمانی 31/0، سلامت‌بینشی 68/0، سلامت‌عاطفی 86/0، سلامت رفتاری 92/0، که نتیجه همبستگی، مثبت و معنی‌دار می‌باشد. سپس به منظور روایی همزمان پرسشنامه، رابطه آن با پرسشنامه رضایت‌جنسی لارسون، عدد 85/0 را نشان دادکه نتیجه آن نیز مثبت و معنی‌دار است. اعتبار پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ برای کل پرسشنامه 88/0 بود. میزان اعتبار به ترتیب برای مؤلفه سلامت‌جسمانی 57/0، سلامت‌بینشی 64/0، سلامت‌عاطفی 77/0، و سلامت‌رفتاری 80/0 بود که بطور کلی اعتبار مقیاس براساس همسانی درونی، مطلوب می­باشد.
بحث و نتیجه‏ گیری: یافته ­ها بیانگر روایی سازه­ای و اعتبار قابل قبول پرسشنامه سلامت­ جنسی همسران است که با محتوای تجویزی و رویکرد ملاک­ محور، می­تواند به منظور فهم بهتر پژوهشگران و زوج­ درمان­گران کارایی داشته ­باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Constructing and Validating Spouses' Sexual Health Questionnaire Based on the Islamic Sexual Health Model

نویسندگان [English]

  • Amir Ekbia 1
  • Mohammadreza Bonyani 2
  • Hasan Taghian 3
1 Master of Arts in Islamic Psychology, The Institute of Higher Education of Ethics and Education, Qom, Iran.
2 Associate Professor, Department of Counseling, The University of Islamic Studies. Qom. Iran.
3 Associate Professor, Department of Psychology, The Al-Mustafa International University. Qom. Iran.
چکیده [English]

Introduction: "Sexual health" is a crucial aspect of family, individual, and social well-being. Therefore, this study aims to develop and standardize a questionnaire on sexual health for married couples, based on the Islamic sexual health model.
Method: The method of the current research is descriptive. The statistical population includes all Iranian married individuals. Through virtual networks, 581 participants completed the sexual health questionnaire for spouses and the sexual satisfaction questionnaire by Larson (1998) using the available method. To develop the questionnaire, items were initially designed based on the components of the sexual health of spouses as compiled by Baniyani (2019). Subsequently, its content validity was assessed and confirmed by 15 expert reviewers. Finally, confirmatory factor analysis and concurrent validity were employed to validate the questionnaire. Additionally, Cronbach's alpha coefficient was used to assess reliability.
Results: The confirmatory factor analysis of the research was conducted in two stages. The results, after removing inappropriate questions, indicated the optimal fit of the questionnaire. Subsequently, the correlation of the sexual health components of the spouses was analyzed with each other and with the overall structure. The total correlation scores of sexual health with the components were as follows: physical health 0.31, vision health 0.68, emotional health 0.86, and behavioral health 0.92, showing a positive and significant correlation. Furthermore, for the concurrent validity of the questionnaire, its relationship with Larson's sexual satisfaction questionnaire was found to be 0.85, also indicating a positive and significant result. The reliability of the questionnaire, assessed using Cronbach's alpha coefficient for the entire questionnaire, was 0.88. The validity levels were 0.57, 0.64, 0.77 for emotional health, and 0.80 for the physical health component. These results suggest that the validity of the scale, based on internal consistency, is favorable.
Discussion and Conclusion: The findings demonstrate the construct validity and acceptable reliability of the spouses' sexual health questionnaire. With its prescriptive content and criteria-based approach, this tool can be valuable for researchers and couple therapists seeking a deeper understanding.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sexual health of spouses
  • questionnaire
  • Reliability and Validity
  • Islamic sources

مراجع

  1. Barton AW, Beach SR, Bryant CM, Lavner JA, Brody GH. Stress spillover, African Americans’ couple and health outcomes, and the stress-buffering effect of family-centered prevention. J Fam Psychol. 2018; 32(2): 186.
  2. Péloquin K, Byers ES, Callaci M, Tremblay N. Sexual portrait of couples seeking relationship therapy. J Marital Fam Ther. 2019; 45(1): 120-33.
  3. قرآن کریم. سوره الروم آیه 21.
  4. مجلسی، محمد تقی. بحارالانوار. بیروت: دار الاحیاء التراث العربی؛ ۱۴۰۳.
  5. آگاه، لیلا؛ جان بزرگی، مسعود؛ غفاری، عذرا. اثربخشی مداخله شناختی- رفتاری گروهی، بر افزایش رضامندی زناشویی زنان دارای تعارض زناشویی (با مقیاس اسلامی). روان شناسی و دین. ۱۳۹۳؛7(2 (پیاپی 26)).
  6. Kiecolt-Glaser JK, Wilson SJ. Lovesick: How couples’ relationships influence health. Annu Rev Clin Psychol. 2017; 13: 421-43.
  7. McKellar K, Sillence E, Smith MA. Sexual health experiences, knowledge and understanding in low SES female teenagers: A diary approach. J Adolesc. 2019; 73:122-30.
  8. Stark L, Tan TM, Muldoon KA, King D, Lamin DF, Lilley S,& etal. Family structure and sexual and reproductive health outcomes among adolescents in rural Sierra Leone. Glob Public Health. 2016; 11(3): 309-21.
  9. Wilson BD, Neubauer LC, Park A, Abuor P, Harper GW. The sexual health needs of sexual minority women in Western Kenya: An exploratory community assessment and public policy analysis. Glob Public Health. 2019; 14(10): 1495-508.
  10. Mapp F, Wellings K, Hickson F, Mercer CH. Understanding sexual healthcare seeking behaviour: why a broader research perspective is needed. BMC Health Serv Res. 2017; 17(1): 1-8.
  11. Levine EC, Herbenick D, Martinez O, Fu T-C, Dodge B. Open relationships, nonconsensual nonmonogamy, and monogamy among US adults: Findings from the 2012 National Survey of Sexual Health and Behavior. Arch Sex Behav. 2018; 47(5): 1439-50.
  12. Tahan M, Saleem T, Moshtagh M, Fattahi P, Rahimi R. Psychoeducational Group Therapy for sexual function and marital satisfaction in Iranian couples with sexual dysfunction disorder. Heliyon. 2020; 6(7): e04586.
  13. Mahadeen AI, Hamdan-Mansour AM, Habashneh SA, Dardas LA. Sexual satisfaction among infertile couples: demographics and psychosocial health factors. J Psychosoc Nurs Ment Health Serv. 2020; 58(9): 40-7.
  14. Mollaioli D, Ciocca G, Limoncin E, Di Sante S, Gravina GL, Carosa E,& etal. Lifestyles and sexuality in men and women: the gender perspective in sexual medicine. Reprod Biol Endocrinol. 2020; 18(1): 1-11.
  15. دلاورپور محمد؛ ابراهیمی، محمد؛ زهره‌وند، مهدی. بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی مقیاس ملالت جنسی در زنان و مردان متأهل ایرانی. روانشناسی بالینی و شخصیت. ۲۰۲۰؛18(2):159-72.
  16. Samadifard H, Narimani M. Prediction of Sexual Addiction of Couples Based on Meta-Cognitive Belief and Cognitive Fusion. J Health Syst Res. 2018; 14(2): 183-8.
  17. 17. Barati M, Soltanian A, Emdadi S, Zahiri B, Barzeghar N and. Analyzing Sexual Health-Related Beliefs Among Couples in Marriage Based on the Health Belief J Educ Community Health. 2014; 1(1).
  18. Hosein Rashidi B, Kiyani K, Haghollahi F, Shahbazi Sighaldeh S and. Sexual health definition from the perspective of Iranian experts and description its components. Tehran Univ Med J. 2015; 73(3).
  19. Bostani Khalesi Z , Ghanbari Khanghah A. Perception and experience of married women of reproductive age about the importance of sexual health education: A content analysis study. Mashhad Univ Med Sci. 2015; 18(172): 7-17.

‏‫20. تهرانی ن. سلامت جنسی. مجله سلامت. ۱۳۹۰؛ (113):11.

‏‫21. روشن‌چسلی، ‌رسول؛ میرزایی، ‌صدیقه؛ نیک‌اذین، ‌امیر. اعتبار و اعتبار مقیاس چند بعدی رضایت جنسی زنان (SSSW) در نمونه‌ای از زنان ایرانی. روانشناسی بالینی و شخصیت. ۱۳۹۳؛10(0):127-38.  https://www.sid.ir/paper/506003/fa

‏‫22. نورعلیزاده میانجی، مسعود. سلامت و اختلال جنسی همسران: رویکرد اسلامی و روانشناختی. قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی؛ ۱۳۹۷.

‏‫23. مرعشی، ع. نقد حذف خودارضایی و همجنسگرایی از فهرست اختلالات جنسی در DSM. مطالعات تحول در علوم انسانی. ۱۳۹۵؛7(4):8-27.  

‏‫24. مروتی سهراب، وحیدنیا فرحناز، صادقی عماد، فتاحی امیر. علل و عوامل انحرافات جنسی از دیدگاه قرآن و روایات. پژوهشنامه اسلامی زنان و خانواده. ۱۳۹۳؛2(2).  https://ensani.ir/file/download/article/20160419150631-9419-60.pdf

‏‫25. شفیعی سروستانی، ابراهیم. سلامت جنسی در جامعه اسلامی با تأکید بر نقش رسانه ملی. تهران: مرکز پژوهشهای اسلامی صدا و سیما؛ ۱۳۹۵.

‏‫26. کلینی، محمدبن یعقوب. الکافی. تهران: انتشارات دارالکتب الاسلامه؛ ۱۴۰۷.

‏‫27. حرعاملی، محمدبن ‌حسن. وسائل الشیعة. قم: مؤسسه آل‌البیت علیهم السلام؛ ۱۴۰۹.

‏‫28. بنیانی محمدرضا. الگوی سلامت جنسی همسران بر اساس منابع اسلامی، ساخت بسته آموزشی و بررسی اثر آن بر رضایت جنسی و رضایت زناشویی [دکتری]. دانشگاه موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی؛ ۱۳۹۸.

  1. ثرندایک رابرت ال. روان‌سنجی کاربردی. تهران: موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران؛ ۱۳۹۵.
  2. 30. Larson JH, Anderson SM, Holman TB, Niemann BK. A longitudinal study of the effects of premarital communication, relationship stability, and self-esteem on sexual satisfaction in the first year of marriage. J Sex Marital Ther. 1998; 24(3): 193-206.
  3. شاه سیاه، مرضیه؛ بهرامی، فاطمه؛ اعتمادی، عذزا؛ محبی، سیامک. تأثیر آموزش جنسی بر بهبود رضایت زناشویی زوجین شهر اصفهان. تحقیقات نظام سلامت. ۱۳۸۹؛6(4). https://hsr.mui.ac.ir/article-1-183-fa.html
  4. 32. Vieira RX, Pechorro P, Diniz A. T08-P-10 Validation of Index of Sexual Satisfaction (ISS) for use with Portuguese women. Sexologies. 2008; 17:

‏‫33. بهرامی نسیم، یعقوب زاده، آمنه؛ شریف‌نیا، سیدحمید؛ سلیمانی، محمدعلی؛ حق‌دوست، علی اکبر. ویژگی‌های روان‌سنجی نسخه فارسی پرسشنامه رضایت جنسی لارسون در نمونه ای از زوجین نابارور ایرانی. اپیدمیولوژی ایران. ۱۳۹۵؛12: 18-31.  https://irje.tums.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-25-5149&slc_lang=fa&sid=1

‏‫34. شمس مفرحه، زهرا؛ شاه سیاه، مرضیه؛ محبی، سیامک؛ تبرایی، یاسر. بررسی تأثیر مشاوره زناشویی بر رضایت جنسی زوجین شهر شیراز. تحقیقات نظام سلامت. ۱۳۸۹؛6(3).  https://www.sid.ir/paper/192651/fa

‏‫35. رحمانی، اعظم؛ صادقی، نرگس؛ اله قلی، لیلا؛ مرقاتی خویی، عفت‌السادات. ارتباط رضایت جنسی با عوامل فردی در زوجین. نشریه پرستاری ایران. ۱۳۸۹؛23(66): 14-22. https://www.sid.ir/paper/114475/fa

‏‫36. گنجی، حمزه. آزمون‌های روانی. تهران: ساولان؛ ۱۳۹۰.

‏‫37. کاویانی، محمد؛ کجباف، محمد باقر؛ غروی، محمد؛ مولوی حسین. روانشناسی ساخت یک مقیاس اسلامی (معیار مرجع) ویژگی‌ها و محدودیت‌ها. مطالعات اسلام و روان‌شناسی. ۱۳۸۹؛4(6):7-30. https://ensani.ir/file/download/article/20131104145416-9878-1.pdf

  1. بشارت‌مهر، ‌ندا؛ صلاحیان، ‌افشین. بررسی شیوع اختلالات جنسی و پارافیلیا در زنان متاهل. مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی. ۱۴۰۰؛61(7):269-290. https://civilica.com/doc/1530633/
  2. 39. Motamedin M, Badri R, Ebadi GH, Zamani N. Standardization of irrational beliefs test (4IBT-A) in Tabriz. 2012.
  3. کرینگ آن، جانسون شری، دیویسون جرالد، نیل جان. آسیب‌شناسی روانی. علم و درمان اختلال‌های روان شناختی. چاپ13. تهران: نشر ارجمند؛ ۲۰۱۸.
  4. 41. Zahedinia H. The share of sexual knowledge and attitude in predicting sexual intimacy and sexual satisfaction. Journal of Fundamentals of Mental Health. 2020 Jul 1; 22(4).
  5. 42. Rakhshani T, Asadollahi A, Afzali Harsini P, Khoramdel H, Shiraly R, Khani Jeihooni A. Effect of Sexual Knowledge, Attitude and Quality of Life on Marital Satisfaction of Aged Couples in South Iran: APIM-SEM Analysis. Journal of sex & marital therapy. 2023 May 19; 49(4): 432-46.
  6. 43. Khoei EM, Moeini B, Barati M, Soltanian AR, Shahpiri E, Ghaleiha A, et al. A qualitative inquiry of sexuality in Iranian couples using the Information-Motivation-Behavioral skills paradigm. J Egypt Public Health Assoc. 2019; 94(1):1-11.
  7. آوادیس‌یانس، هامایاک؛ نیکخو، محمد رضا. زندگی جنسی زنان: آشنایی با رفتارهای جنسی و روش‌های شناخت و درمان اختلال‌های جنسی زنان. تهران: سخن؛ ۱۳۸۳.
  8. 45. Lindberg LD, Singh S. Sexual behavior of single adult American women. Perspect Sex Reprod Health. 2008; 40(1): 27-33.
  9. معنوی‌پور، داوود؛ پیرخائفی، علیرضا؛ روحانی، عباس؛ دیباجی زهرا سادات. تاثیر آموزش سردکننده‌های جنسی در ارتقا سلامت جنسی. اندیشه و رفتار در روانشناسی بالینی اندیشه و رفتار. ۱۳۸۸؛3(11).
  10. 47. Maruyama BA, Abrams G, Kornblith E, Posecion LF, McQuaid JR, Neylan TC, Groberio J, Chen AJ, Novakovic-Agopian T. Improvement in executive functioning after Goal-Oriented Attentional Self-Regulation training is associated with reduction in PTSD hyperarousal symptoms among veterans with comorbid PTSD and mild TBI. Applied Neuropsychology: Adult. 2023 Sep 3; 30(5): 503-11.
  11. 48. Baumeister RF, Schmeichel BJ, Vohs KD. Self-regulation and the executive function: The self as controlling agent. Soc Psychol Handb Basic Princ. 2007; 2: 516-39.
  12. رفیعی‌هنر، ‌حمید؛ جان‌بزرگی، ‌مسعود؛ پسندیده، ‌عباس؛ رسول‌زاده‌طباطبایی، ‌سید‌کاظم. تبیین سازه خودمهارگری بر اساس اندیشه اسلامی. روان‌شناسی و دین. ۱۳۹۳؛27 (7): 5-26.

‏‫50. زارع‌باغبیدی، ‌محبوبه؛ اعتمادی‌فرد، ‌اعظم. تعیین نقش واسطه‌ای مهارت ارتباطی در رابطه بین ناگویی هیجانی و دلزدگی زناشویی زوجین متقاضی طلاق. پژوهش‌های روان‌شناسی اجتماعی. ۱۳۹۹؛38(10): 135-50.

  1. 51. McCarthy B, Cohn D, Koman CA. Sexual equity and the good enough sex model. Sexual and Relationship Therapy. 2020 Jul 2; 35(3): 291-303.
  2. 52. Vowels LM, Mark KP. Relationship and sexual satisfaction: A longitudinal actor–partner interdependence model approach. Sexual and Relationship Therapy. 2020 Jan 2; 35(1): 46-59.
  3. 53. Haavio-Mannila E, Kontula O. Correlates of increased sexual satisfaction. Arch Sex Behav. 1997; 26(4): 399-419.
  4. 54. Hogarth H, Ingham R. Masturbation among young women and associations with sexual health: An exploratory study. J Sex Res. 2009; 46(6): 558-67.
  5. 55. Strachan E, Staples B. Masturbation. Pediatr Rev. 2012; 33(4): 190-1.
  6. 56. Levesque RJ. Encyclopedia of adolescence. Springer Science & Business Media; 2011.
  7. 57. Castellini G, Fanni E, Corona G, Maseroli E, Ricca V, Maggi M. Psychological, relational, and biological correlates of ego-dystonic masturbation in a clinical setting. Sex Med. 2016; 4(3): e156-65.
  8. پارسانیا حمید. هستی و هببط (انسان در اسلام). قم: دفتر نشر معارف؛ ۱۳۸۹.

 

 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار