اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر خودانتقادی و انتظارات زناشویی بدبینانه در دختران کمال‌گرای روان‌رنجور: یک مطالعه‌ آزمایشی تک موردی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه مشاوره، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.

2 استادیار،گروه روانشناسی، واحد سوسنگرد، دانشگاه آزاد اسلامی، سوسنگرد، ایران.

3 استادیار، گروه مشاوره، واحد مسجد سلیمان، دانشگاه آزاد اسلامی، مسجد سلیمان، ایران .

چکیده

مقدمه: هدف این پژوهش بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر خودانتقادی و انتظارات زناشویی بدبینانه در دختران کمال‌گرای روان‌رنجور بود.
روش: جامعة آماری پژوهش دختران کمال‌گرای روانجور مراجعه‌کننده به برخی مراکز مشاورة شهر اهواز در سال 1401 بود. نمونه‌ای شامل 5 نفر با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند و کسب حداقل نمرة خط برش145 در آزمون کمال‌گرایی روان‌رنجور انتخاب شدند. این مطالعه از نوع طرح شبه آزمایشی تک موردی از نوع خط پایه چندگانه همزمان بود. درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در 11 جلسه 90 دقیقه‌ای اجرا شد. مشارکت‌کنندگان مقیاس سطوح خودانتقادی و انتظارات زناشویی را تکمیل نمودند.
نتایج: داده‌ها در سه مرحله خط پایه، درمان و پیگیری جمع‌آوری و به روش شاخص تغییر پایا، درصد بهبودی و ترسیم دیداری تحلیل شدند. نتایج درصد بهبودی نشان داد، آزمودنی‌ها در مرحله‌ درمان در متغیر خودانتقادی (42/21) و در متغیر انتظارات زناشویی بدبینانه (23/18) و در مرحلة پیگیری در متغیر خودانتقادی (68/51) و در متغیر انتظارات زناشویی بدبینانه (86/24) بهبود پیدا کردند. هم‌چنین شاخص تغییر پایای هر دو متغیر در مرحله‌ پس از درمان و پیگیری معنی‌دار (96/1 z= و سطح معنی‌داری 05/0) بود.
بحث و نتیجه‌گیری: بنابراین، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد از طریق افزایش انعطاف‌پذیری روان‌شناختی، باعث کاهش خودانتقادی و انتظارات زناشویی بدبینانه در دختران کمال‌گرای روان‌رنجور ‌می‌شود. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Acceptance and Commitment Therapy (ACT) on Self-Criticism and Pessimistic Marital Expectations in Neurotic Perfectionist Girls: A Single-Case Experimental Study

نویسندگان [English]

  • Zahra Khadem Dezfuli 1
  • Seyedeh Zahra Alavi 2
  • Masoud Shahbazi 3
1 PhD student, Department of Counseling, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Psychology, Susangard Branch, Islamic Azad University, Susangard, Iran. Zahra.
3 Assistant Professor, Department of Counseling, Masjed Soleiman Branch, Islamic Azad University, Masjed Soleiman, Iran.
چکیده [English]

Introduction: The current study aimed to investigate the effectiveness of Acceptance and Commitment Therapy (ACT) on self-criticism and pessimistic marital expectations in neurotic perfectionist girls.
Method: The research population consisted of neurotic perfectionist girls visiting counseling centers in Ahvaz in 2022. The participants were a sample of 5 girls selected using purposive sampling with a minimum cut-off score of 145 in the Neurotic Perfectionism Questionnaire (NPQ). In this research, a single-case quasi-experimental design, specifically a type of concurrent multiple baseline designs, was used. The Acceptance and Commitment Therapy (ACT) was implemented in eleven 90-minute sessions. The participants completed the Levels of Self-Criticism Scale (LSCS) and the Marital Expectation Scale.
Results: The data were collected in three baseline, intervention, and three-month follow-up phases and analyzed using the Reliable Change Index (RCI), recovery percentage, and visual inspection. The analysis of the recovery percentage showed that the participants' Self-Criticism (21.42) and Pessimistic Marital Expectations (18.23) improved in the intervention phase, and their Self-Criticism (51.68) and Pessimistic Marital Expectations (24.86) improved in the follow-up phase. Moreover, the Reliable Change Index of both variables in the post-treatment and follow-up phases was significant (z = 1.96, α = 0.05).
Discussion and Conclusion: Therefore, Acceptance and Commitment Therapy reduces self-criticism and pessimistic marital expectations by increasing psychological flexibility.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Acceptance and Commitment Therapy (ACT)
  • Self-Criticism
  • Perfectionism
  • Girls

مراجع

  • رمضان‌پور، فرزانه؛ جوزی، حسن. الگوی ساختاری کمال‌گرایی خودانتقادانه و نشانگان افسردگی، اضطراب و استرس نقش واسطه‌ای اجتناب تجربه‌ای و نشخوار فکری (کمال‌گرایی خودانتقادی به نشانگان روان‌شناختی نقش واسطه‌ای اجتناب تجربه‌ای و نشخوار فکری). روان‌شناسی معاصر. 1399؛ 15(2): 33-48. https://bjcp.ir/article-1-1828-fa.html
  • Molnár PK, Bitz CM, Holland MM, Kay, JE, Penk SR, Amstrup SC. Fasting season length sets temporal limits for global polar bear persistence. Nature Climate Change. 2020; 10(8): 732-738. https://doi.org/1038/s41558-020-0818-9
  • Gingras AS, Lessard I, Mallette F, Brassard A, Bernier-Jarry A, Patrick Gosselin P, de Pierrepont C. Couple adaptation to the birth of a child: The roles of attachment and perfectionism. J Marital and Family Therapy. 2021; 47(3): 581-594. https://doi.org/1111/jmft.12453
  • Thompson R, Zuroff DC. The levels of self-criticism Scale: Comparative self-criticism and internalized self-criticism. Personality and Individual Differences. 2004; 36(2): 419-430. https://doi.org/10.1016/S0191-8869(03)00106-5
  • درتاج، فریبرز؛ آقاجانی، فرنوش؛ دلاور، علی؛ نوابی‌نژاد، شکوه؛ مردانی‌راد، مژگان. تدوین برنامة درمانی آموزش گروهی مبتنی بر تحلیل رفتار متقابل و روش پذیرش و تعهد و بررسی اثربخشی آن بر مؤلفه‌های خودانتقادی دختران دچار شکست عاطفی. علوم روان‌شناختی. 1399؛ 19(95): 1389-1399. https://psychologicalscience.ir/article-1-752-fa.html
  • مهرافزون، داریوش؛ ستوده اصل، نعمت؛ مکوند حسینی، شاهرخ. تدوین مدل علی خودانتقادی بر اساس کمال‌گرایی با واسطه‌گری ویژگی‌های شخصیتی در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی تهران. سبک زندگی با محوریت سلامت. 1399؛ 4(19): 149-156. https://www.islamiilife.com/article_189245.html
  • حاج‌رضایی، بهار. مقایسه اثربخشی رویکردهای مختلف بر بهبود انتظار از ازدواج دختران مجرد مانده. نشریه دانشکده‌ پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد. 1398؛ 62(5): 1815-1823. https://doi.org/22038/MJMS.2019.15798
  • سیدکاوسی، سپیده‌سادات؛ مردوخی، محمدسعید؛ مقرب تورتولش، مینا. پیش‌بینی انتظار از ازدواج بر اساس باورهای ارتباطی و نگرش به ازدواج در دختران در آستانه ازدواج. فصلنامه خانواده درمانی. 1400؛ 2: 351-371.

https://doi.org/10.22034/AFTJ.2022.265323.1046

  • صادقی، مریم؛ محب، نعیمه؛ علیوند وفا، مرضیه. اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر دلزدگی زناشویی، ناگویی خلقی و کیفیت زندگی زنان آسیب دیده از خیانت زناشویی. فصلنامه خانواده درمانی کاربردی، 1400؛ 2: 73-91. https://doi.org/22034/AFTJ.2021.296762.1146
  • Oh JE, Son CN. (2018). Effects of acceptance and commitment therapy on evaluative concerns perfectionism, self-criticism, dichotomous thinking, and depression in university students with evaluative concerns perfectionism and depression. Journal of Digital Convergence. 2018; 16(4), 343-354.

https://doi.org/10.14400/JDC.2018.16.4.343

  • پناهی، طاهره؛ شهابی‌زاده، فاطمه؛ محمودی‌راد، علیرضا. مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد توأم با و بدون شفقت‌ورزی بر نگرانی، نشخوار خشم و خودانتقاد‌گری بیماران دیابتی افسرده غیربالینی؛ یک کارآزمایی بالینی. نشریه‌ آموزش پرستاری. 1399؛ 9‌(4): 95 - 108. https://jne.ir/browse.php?a_id=1250&sid=1&slc_lang=fa
  • Curran T, Hill, AP. Perfectionism is increasing over time: A meta-analysis of birth cohort differences from 1989 to 2016. Psychological Bulletin. 2019; 145(4): 410-429.

 https://doi.org/10.1037/bul0000138

  • موسوی، اشرف‌السادات؛ قربانی، نیما. خودشناسی، خودانتقادی و سلامت روان. مطالعات روان‌شناختی. 1385؛ 2(4-3): 91-‌75. https://doi.org/22051/PSY.2006.1688
  • مشاک، رویا؛ نادری، فرح؛ چین‌اوه، محبوبه. مقایسه اثربخشی درمان شناختی رفتاری مذهبی و درمان مثبت‌نگری بر خودانتقادی و پریشانی روان‌شناختی در زنان نابارور شهرستان اهواز. نشریه پژوهش پرستاری. 1400؛ 16(3): 59-73. http://ijnr.ir/article-1-2532-fa.html
  • Jones GD, Nelson ES. Expectations for marriage among college students from intact and non-intact homes. J Divorce Remarriage. 1996; 26(1): 171-89.

https://doi.org/10.1300/J087v26n01_09

  • نیل‌فروشان، پریسا؛ عابدی، احمد؛ احمدی، احمد؛ نویدیان، علی. بررسی ساختار عاملی، اعتبار و روایی مقیاس انتظار از ازدواج. نشریه علوم رفتاری. 1390؛ 5‌(1): 11-19. http://fa.journals.sid.ir/ViewPaper.aspx?id=134428
  • Dillon HN. Family violence and divorce: Effects on marriage expectations [Dissertation]. Tennessee: East Tennessee State University; 2005. https://core.ac.uk/download/pdf/214069384.pdf
  • Mitzman SF, Slade Peter, Dewey Michael E. Preliminary development of a questionnaire designed to measure neurotic perfectionism in the eating disorders. Journal of Clinical 1994; 50: 516-522. https://doi.org/10.1002/1097-4679(199407)50:4<516::AID-JCLP2270500406>3.0.CO;2-0'
  • گندم‌کار، محبوبه؛ لیاقت، ریتا؛ شهریاری احمدی، منصوره. ویژگی‌های روانسنجی مقیاس کمال‌گرایی نوروتیک در بین دانشجویان. رویش روان‌شناسی، 1398؛ 8(8)، 9-16. https://frooyesh.ir/browse.php?a_id=414&sid=1&slc_lang=fa
  • توهیگ، مایکل؛ لوین، مایکل؛ اونگ، کلاریسا. آموزش گام به گام. ACT: راهنمای فراتشخیصی برای یادگیری درمان پذیرش و تعهد. ترجمة عباس عبداللهی، آرزو ضاربی، شعبانعلی شعبان‌زاده. تهران: انتشارات ارجمند؛ 2021. https://www.gisoom.com/book/11828148/
  • علوی، سیده زهرا. اثربخشی زوج‌درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد و زوج‌درمانی هیجان‌مدار بر صمیمیت، تعهد زناشویی و انعطاف‌پذیری روان‌شناختی زوج‌های ناسازگار. [پایان‌نامه دکتری مشاوره]، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، اهواز؛ 1397.
  • Pinto A, Dargani N, Wheaton MG, Cervoni C, Rees CS, Egan SJ. Perfectionism in obsessive-compulsive disorder and related disorders: What should be treating clinicians know? J Obsessive-Compulsive and Related Disorders. 2017; 12: 102-108. https://doi.org/10.1016/j.jocrd.2017.01.001
  • Loew CA, Schauenburg H, Dinger U. Self-criticism and psychotherapy outcome: A systematic review and meta-analysis. Clinical Psychology Review. 2020; 75: 101808. https://doi.org/10.1016/j.cpr.2019.101808
  • Gloster AT, Walder N, Levin ME, Twohig MP, Karekla M. The empirical status of acceptance and commitment therapy: A review of meta-analyses. J Contextual Behavioral Science. 2020; 18: 181-192.

https://doi.org/10.1016/j.jcbs.2020.09.009

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار