طرحواره های ناسازگار اولیه و ابعاد علائم وسواس در نوجوانان: بررسی نقش تعدیلگر جنسیت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی،دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمینی شهر،اصفهان،ایران.

2 استادیار، گروه روانشناسی، موسسه آموزش عالی غیردولتی-غیرانتفاعی فیض الاسلام خمینی شهر، اصفهان، ایران.

3 استادیار، گروه روانشناسی، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران.

چکیده

مقدمه: علائم وسواس، به عنوان یکی از مسائل عمده در سلامت روان نوجوانان، تحت تأثیر طرحواره های ناسازگار اولیه ایجاد می شود. با این حال، تفاوت این سازوکار در نوجوانان دختر و پسر به خوبی شناسایی نشده است؛ بنابراین، هدف پژوهش حاضر بررسی ارتباط طرحواره های ناسازگار اولیه وابعاد علائم وسواس در نوجوانان با نقش تعدیلگر جنسیت بود.

روش: برمبنای یک طرح همبستگی، 300 دانش آموزان دختر و پسر مشغول به تحصیل در شهر اصفهان در سال 1401- 1400 با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند و به پرسشنامه طرحواره‌های ناسازگار اولیه یانگ و سیاهه وسواس فکری - عملی مادزلی پاسخ دادند. داده‌ها با استفاده از آزمون های آماری همبستگی پیرسون، Z فیشر و رگرسیون چندگانه با نرم‌افزار SPSS-26 مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت.

نتایج: نتایج آزمون همبستگی نشان داد بین طرحواره‌های ناسازگار اولیه و ابعاد علائم وسواس در نوجوانان رابطه وجود دارد. همچنین نتایج آزمون Z فیشر نشان داد جنسیت قادر است روابط بین طرحواره های ناسازگار اولیه و ابعاد علائم وسواس را تعدیل کند؛ نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان داد طرحواره‌های ناسازگار اولیه نقش بیشتری در تبیین نمره کلی وسواس نوجوانان پسر نسبت به نوجوانان دختر دارد. علاوه بر این، طرحواره آسیب پذیری در نوجوانان پسر بهترین پیش بین نمره کل وسواس است در حالی که در نوجوانان دختر، بهترین پیش بین نمره کل وسواس، طرحواره وابستگی است.

بحث و نتیجه‌گیری: به طور کلی نتایج این پژوهش، علاوه بر حمایت از نقش طرحواره‌ها در علائم وسواس نوجوانان، نقش تعدیل کننده جنسیت را در ارتباط بین طرحواره های ناسازگار اولیه و ابعاد علائم وسواس نوجوانان نشان داد. نتایج این پژوهش می تواند به استفاده از تدابیر درمانی متفاوت برای ابعاد مختلف وسواس در دختران و پسران، به منظور دستیابی به اثرات درمانی بالاتر، توسط درمانگران حوزه وسواس کمک کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Early maladaptive schemas and dimensions of obsessive-compulsive symptoms in adolescents: Investigating the moderating role of gender

نویسندگان [English]

  • Mohadseh Ahmadi 1
  • Mostafa Khanzadeh 2
  • Prinaz Sajjadian 3
1 Master of Clinical Psychologist, Khomeini Shahr Branch, Islamic Azad University, Isfahan, Iran.
2 Assistant professor, Department of Psychology, Faizul Islam Non-Governmental Higher Education Institute Khomeini Shahr, Esfahan, Iran .
3 Assistant Professor, Department of Psychology, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran.
چکیده [English]

Introduction: Obsessional symptoms, as one of the major issues in the mental health of adolescents, are caused by the influence of early maladaptive schemas. However, the difference between this mechanism in boys and girls has not been well identified; Therefore, the aim of the present study was to investigate the relationship between early maladaptive schemas and obsessive symptoms in adolescents with the moderating role of gender.



method: Based on a correlational design, 300 male and female students studying in Isfahan city in 2021-2022 were selected by cluster random sampling method and were asked Yang's early maladaptive schemas questionnaire and Maudsley's Obsessive-Practice Inventory. they answered Data were analyzed using Pearson's correlation, Fisher's Z and multiple regression tests with SPSS-26 software.



Results: The results of the correlation test showed that there is a relationship between the initial maladaptive schemas and dimensions of obsessive symptoms in teenagers. Also, the results of Fisher's Z test showed that gender can moderate the relationship between early maladaptive schemas and dimensions of obsessive symptoms; The results of the regression analysis also showed that the early maladaptive schemas play a greater role in explaining the overall obsession score of male adolescents than female adolescents. In addition, the vulnerability schema in male adolescents is the best predictor of total obsession score, while in female adolescents, the best predictor of obsession total score is dependency schema.



Discussion and Conclusion: In general, the results of this research, in addition to supporting the role of schemas in obsessive-compulsive symptoms of adolescents, showed the moderating role of gender in the relationship between early maladaptive schemas and the dimensions of adolescent obsessive-compulsive symptoms. The results of this research can help therapists in the field of obsession to use different treatment measures for different dimensions of obsession in girls and boys, in order to achieve higher therapeutic effects.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Dimensions of obsessive-compulsive symptoms
  • moderation
  • gender
  • early maladaptive schemas
  • adolescent
روانشناسی بالینی و شخصیت

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 23 بهمن 1402

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار